Dîwanî Ewřeḧman Begî Baban

Form:
Helbest
Ziman:
Kurdîya Navîn
Sala weşanê:
1989
Çapa pîver:
1989

Çapan:

  • بەشێک لە دیوانی ئەوڕەحمان بەگی بابان، ئامادە کردنی: محمود احمد محمد، بەغدا: چاپخانەی زەمان، ١٩٨٩.

li VejînBooksde:

Li databinikê zêdebûyî:
100% (69 Ji 69)
Wexta xwendinê:
1 Seet û 12 Xulek
hejmara dîninan:
5125
Beşdaran:

Naverok:

şew bû şewêkî tarîk û nûtek wekû diłim

Mesnewî
مفعولُ فاعلاتُ مفاعیلُ فاعلن
1
1856

pirsî kesêkî ehlî fezîlet le dêwe zen

Terkîb-bend
مفعولُ فاعلاتُ مفاعیلُ فاعلن
1
1513

her le beḧrî fursewe xakî heta beḧrî řeşe

Mesnewî
فاعلاتن فاعلاتن فاعلاتن فاعلن
1
1876

çon bexêrhatinit bikem mîrim zimanim ebkeme

Xezel
فاعلاتن فاعلاتن فاعلاتن فاعلن
1
1464

ey cemaleddînî efẍan řîze çînî xwanî to

bo şînî paş çil řojey emîn zekî beg
Xezel
فاعلاتن فاعلاتن فاعلاتن فاعلن
1
1396

ey çerx biřanewey nîye qet qehir û cewreket

bo şînî fayeq bêkes
Mesnewî
مفعولُ فاعلاتُ مفاعیلُ فاعلن
1
1559

be boney serdanî mêcer nu’îl bo silêmanî

le řojî 15y 10y 1928da mêcer nu’îl be çil swar ’eskerî hîndokewe hate silêmanî, şêx meḧmûd be namey xusûsîyewe ke be hoy ’ebdułła aẍay ḧacî se’îd û fayeq tufîqewe nardibûy hatin. em honraweye lew řojeda nûsrawe.
Xezel
فاعلاتن فاعلاتن فاعلاتن فاعلن
1
1532

řołekem binû xewî xoşt bê

honrawe le ser zimanî jinê le ’eşîretî caf ke kuřekey le bêşkeda enwênê
Mesnewî
10 بڕگەیی
1
1803

le lay em mîlletî kurde eme qanûn û ayîne

«ḧesen kuřî tofîq efendî» le kullyey «dar alim’ilmîn»y ’alî be piley mumtaz texeřřucî kirduwe, û le medarîsî sanewîy ’êraqda mamostayekî berz bû, le mangî tişrînî 1956da leser nîştmanperstî fesił kira û çû bo «sûrye» û lewê kirabû be ustaz bo medresey sanewî le 17y 4y 1958da wefatî kird û cenazekey hêzayewe, bo sengî mezarî em řuba’yem nûsî:
Dûbeytî
مفاعیلن مفاعیلن مفاعیلن مفاعیلن
1
1495

ey qewmî kurd bizane ke řoḧî emîn zekî

bo řojî çiley emîn zekî
Mesnewî
مفعولُ فاعلاتُ مفاعیلُ فاعلن
2
1549

ewî azadî xway qewme beşî ya nare ya dare

Qetee
مفاعیلن مفاعیلن مفاعیلن مفاعیلن
1
1388

şiney heway beyanî bonî beharî hêna

arayştî behar
Xezel
مفعولُ فاعلاتن مفعولُ فاعلاتن
1
1989

bo lêm napirsî bira gyanekem

sitayşî behar
Mesnewî
10 بڕگەیی
1
1418

gîrode bûm be zeḧmetî mał û minałewe

Xezel
مفعولُ فاعلاتُ مفاعیلُ فاعلن
1
1362

mangî çwarde û yek şewe girdin le řûy ew dulbere

Xezel
فاعلاتن فاعلاتن فاعلاتن فاعلن
1
2163

em dilbere dêkanîye řawî diłî kirdim

Terkîb-bend
مفعولُ مفاعیلُ مفاعیلُ فعولن
1
1366

’areqî ser kułme ya awingî ser peřey gułe

Xezel
فاعلاتن فاعلاتن فاعلاتن فاعلن
1
1797

min be ḧefta sałewe kewtûme dawî askê

Mesnewî
فاعلاتن فاعلاتن فاعلاتن فاعلن
2
1746

kes nema neydey be erza ey felek norey mine

Mesnewî
فاعلاتن فاعلاتن فاعلاتن فاعلن
2
1725

bo çî hatûme cîhan lem hatuçoye çîm ewê

Xezel
فاعلاتن فاعلاتن فاعلاتن فاعلن
1
1448

ey ḧefîdî mîrî sûr ey şagułî baxî neqîb

zor nexoş bûm «şêx ře’ûfî neqîb» kuřî xwalêburdû seyîd nûrî neqîb daym ehat bo lam bo eḧwał pirsîn minîş em řuba’yem bo nard:
Dûbeytî
فاعلاتن فاعلاتن فاعلاتن فاعلن
1
1412

mîrzay zana û dana şerḧî ḧałit fermuwe

le weramî cenabî mîrza marifda
Terkîb-bend
فاعلاتن فاعلاتن فاعلاتن فاعلن
1
1413

hemû diłê be nezer xoyewe ẍemêkî heye

Xezel
مفاعلن فعلاتن مفاعلن فعلن
1
1404

dawa ekem hîway wetenim bê hîwa nebê

bo řojnamey hîwa ke le beẍda der’eçê
Xezel
مفعولُ فاعلاتُ مفاعیلُ فاعلن
1
1427

ser be řûtî û mil keçî řoyî be îstîqbałewe

bo şêx miḧemmedî xał
Terkîb-bend
فاعلاتن فاعلاتن فاعلاتن فاعلن
1
1344

qełemim koł û kule medḧî zehawî nakem

Terkîb-bend
فعلاتن فعلاتن فعلاتن فعلن
2
1483

zatî to cêy fîz û naze bo weten bo nîştiman

=mêjûnûsî gewrey kurdistan (emîn zekî beg) le xisusî damezrandinî qutabî kurdewe le kullyatekanî beẍda hemîşe le werzişa bû. minîş em menzûmeyem pêşkeş kird:
Mesnewî
فاعلاتن فاعلاتن فاعلاتن فاعلن
1
1384

bo felek bergî řeşî poşî ẍerîqî mateme

=bo çil řojî paş koçî dwayî xwalêxoşbû seyd eḧmedî xaneqa danîştûy kerkûk bêjrawe:
Mesnewî
فاعلاتن فاعلاتن فاعلاتن فاعلن
2
1415

şewî tarîkin we’deyî êwe

bo dostê ke çend car we’dey damê bo pêkhênanî îşê û we’dey îfa nekird em honraweyem bo nûsî û be posteda bom nard:
Qetee
فعلاتن مفاعلن فعلن
1
1302

bo qełem dił let lete firmêsk eřêjê şîn eka

bo çil řojey paş koçî dwayî edîbêkî nawdarî kurd (pîre mêrd) bêjrawe.
Mesnewî
فاعلاتن فاعلاتن فاعلاتن فاعلن
1
1583

melay çawmar le zanista yekem bû

mela meḧmûdî muftî le 25y eẍsitosî 1955z da koçî dwayî kird bo te’bînî paş çil řojî eme bêjrawe.
Mesnewî
مفاعیلن مفاعیلن فعولن
2
1483

řojhełatî nawewe gyanî leser lêw û deme

Mesnewî
فاعلاتن فاعلاتن فاعلاتن فاعلن
3
1308

gelê dujmin le gişt la xerîkî kuştinî toye

ḧikûmetî êran be behaney çek sendinewe le 1y kanûnî sałî 1950da be hêzî hwayî û zemînîyewe pelamarî ’eşîretî cwanřoy da. bew hoyewe em deste beste bêjrawe.
Mesnewî
مفاعیلن مفاعیلن مفاعیلن مفاعیلن
1
1252

le sûrey fetḧida bem ayete dił şad û mesrûre

şanazî
Xezel
مفاعیلن مفاعیلن مفاعیلن مفاعیلن
1
1334

wekû lawî silêmanî ḧuř û azadeye jînim

Xezel
مفاعیلن مفاعیلن مفاعیلن مفاعیلن
1
1253

her se’atêkî be sed sałe hemû ’umrî şewm

Xezel
فعلاتن فعلاتن فعلاتن فعلن
1
1256

be carê mestî kirdim boseyêkî ew dem û lêwe

Xezel
مفاعیلن مفاعیلن مفاعیلن مفاعیلن
1
1392

ey bad ey nesîmî seḧerxêzî diłnewaz

le mangî nîsanî 1950da em honraweye bo cenabî zanyarî benawbang, mîrza ayةalilh kurdistanî, meşhûr be şêx muḧemmedî merdox nûsrawe.
Mesnewî
مفعولُ فاعلاتُ مفاعیلُ فاعلن
2
1411

tewrêzî xoş û gewre heta ’esrî pêncemîn

tarîx îsbatî kirduwe azarbayganî êran ’îbaret le madî seẍîre ke nîştimanî kurdî mad bûwe. şarî tebrêz lelayen emîrêkî kurdewe bîna kirawe ke êsta ew nawçeye bo turk saẍ botewe, zor car be tofêq wehbîm witbû ke tarîxî madî seẍîrman binûsê. neynûsî. bo teşwîq kirdinî em menzûmeyşim bo narduwe.
Mesnewî
مفعولُ فاعلاتُ مفاعیلُ فاعلن
1
1384

le katî cwanîya hełpem ekird û hêzî lawim bû

ḧesbî ḧał bo řabwardinî êstay xom
Mesnewî
مفاعیلن مفاعیلن مفاعیلن مفاعیلن
2
1244

jin mehêne agirî nemrûd le ’umirit bermede

em honrawe le xisûsî exlaqî jinewe bêjrawe.
Mesnewî
فاعلاتن فاعلاتن فاعلاتن فاعلن
2
2021

aẍa miłkî to ekêłim bende û miskênî tom

em honrawe bo wesfî zewîdarêkî zordar û załim nûsrawe ke hîç diro û hełbestî tya nîye.
Mesnewî
فاعلاتن فاعلاتن فاعلاتن فاعلن
2
1413

saqya îmro şerabî konî dû sałim berê

saqîname (ba wicud xom mey xor nîm)
Mesnewî
فاعلاتن فاعلاتن فاعلاتن فاعلن
1
1402

esîrî dwênî emřo eḧrare

Mesnewî
10 بڕگەیی
1
1204

zor demêke mał û mułkit wa be des bêganewe

Mesnewî
فاعلاتن فاعلاتن فاعلاتن فاعلن
1
1405

lawekanim nenge megrîn bo biray xinkawtan

Mesnewî
فاعلاتن فاعلاتن فاعلاتن فاعلن
2
1444

mayeyî jînî gele lafawî em xwêne geşe

Mesnewî
فاعلاتن فاعلاتن فاعلاتن فاعلن
1
1303

ẍerqî gêjawî mewc û şepolî xesare xom

pirsyar û weřame lebeynî azadî û nîştimana
Mesnewî
مفعولُ فاعلاتُ مفاعیلُ فاعلن
2
1260

min nekujrêm to nekujrêy nîştiman wêran nebê

babe ’elî kuřî şêx meḧmûd le 1949da çûbû bo hełebce û binarî hewraman bo lay ew dost û hewa xwahaney ke le naw begzadey hewramana heyetî we le axrîda çû bo beẍda û le beẍdawe kutupiř be fiřoke çû bo emrîka heta nîhayetî 1950 le emrîka mayewe. le emrîkawe çû bo lenden heta 20y şubatî 1950 le lenden mayewewe le 21y şubatî 1950da geřayewe beẍda. em seferî kutupřey babe ’elî le layen muneweranî weha lêkdirayewe ke babe ’elî mezabîtêkî zorî birduwe şwên kiławî babirdû kewtuwe. em honrawe le ser ew seferey kutupřî babe ’elî bêjrawe.
Mesnewî
فاعلاتن فاعلاتن فاعلاتن فاعلن
2
1381

wey turfeyêkî qełbî elemsaz û piř nyaz

’unî beg wetenperestî benawbangî mîlletî kurd le sałî 1948da le mîsrewe hate naw silêmanî û lelayen semaḧetî şêx miḧemmedî xał: qazî silêmanî mîwan bû çend řojî be yekewe řaman bward le paş geřanewey muxabereman hebû le weramî ewweł nameda em honraweyem bo nard:
Mesnewî
مفعولُ فاعلاتُ مفاعیلُ فاعلن
1
1246

turk û êran û ’êraq her sê wîfaqî kirduwe

le tarîxî 1955da mu’ahedeyek kira ke be «mîsaqî beẍda» meşhûre bem hoyewe em destebeste bêjrawe.
Mesnewî
فاعلاتن فاعلاتن فاعلاتن فاعلن
2
1312

ewe laşeye egewzê be xwên be kêmewe

be hoy dirustkirdnî pêşbestî dûkan û derbendîxan em honrawey destebesteye bêjrawe.
Mesnewî
مفعولُ فاعلاتُ مفاعیلُ فاعلن
2
1303

qewmî kurd kewtote jêr sê barî îstismarewe

le sałî 1930 mîladî pyawe benirxekan û qewmyet perestekanî ’îraq bo mu’ahedey ’îraq û berîtanya û mu’ahedey newtî ’îraqî be çeşnê ke îsti’mar eyewê, mu’arîz bûn syasetî berîtanya le nezanî qewmî kurd şareza bû, kurdî ’îraqî tefre da û kirdinî be aletî dirust bûnî em mu’ahedeye mwafîqî pêwîstî xoy lem xisûsewe em deste beste nûsrawe.
Mesnewî
فاعلاتن فاعلاتن فاعلاتن فاعلن
3
1506

çyay zaẍrus berz û biłinge

Forma nenas
10 بڕگەیی
1
1215

em xake ke mêjûy gelî kurdî le diłaye

qaremanî kurd û xakî kurdistan
Mesnewî
مفعولُ مفاعیلُ مفاعیلُ فعولن
3
1578

be řêy jîna meřo qed bê debîrê

Xezel
مفاعیلن مفاعیلن فعولن
1
1209

kakî ’areb to legeł min ’ehd û peymanit heye

Mesnewî
فاعلاتن فاعلاتن فاعلاتن فاعلن
2
1341

bûnim nezanî êsteke bûm nebû eçim

Xezel
مفعولُ فاعلاتُ مفاعیلُ فاعلن
1
1204

naykem be xame ya be zimanim supasî to

zanay mezin şêx miḧemmedî xał ferhengî zimanî kurdîyekey biław kirdewe emem bo wituwe.
Xezel
مفعولُ فاعلاتُ مفاعیلُ فاعلن
1
1617

yadî konim kirdewe îmřo kize û sozim heye

newrozname
Mesnewî
فاعلاتن فاعلاتن فاعلاتن فاعلن
2
1418

her le xelîcî fursewe takû ararat

nimê le deryayekî qaremanî kurd
Mesnewî
مفعولُ فاعلاتُ مفاعیلُ فاعلن
2
1315

ba pêt biłêm le mêjûy em mîllete kemê

bo îmdadî keyxusrewî duwem le şahanî hexamenşîn hatnî leşkirêkî yonan bo babil û lepaş cengeke û geřaneweyan bo yonanistan.
Mesnewî
مفعولُ فاعلاتُ مفاعیلُ فاعلن
2
1375

’esrî şeşem nema û serî ’esrî ḧewtemîn

hicûmî çengîz xan be leşkirî meẍûl û tatarewe bo asyay naweřast û bo êran û kurdistan sałî 616y koçî:
Mesnewî
مفعولُ فاعلاتُ مفاعیلُ فاعلن
3
1313

payanî nîwey ewwełî bû ’esrî ḧewtemîn

hicûmî holako xan bo řojhełatî nizîk û bo êran û bo kurdistan, 750-650y koçî.
Mesnewî
مفعولُ فاعلاتُ مفاعیلُ فاعلن
3
1629

teymûr le ḧewsed û neweda bû wekû şehên

peydabûnî dunyagrî benawbang emîr teymûrî gûrgan û hicûm kirdinî bo hînd û êran û ’îraq û kurdistan
Mesnewî
مفعولُ فاعلاتُ مفاعیلُ فاعلن
5
1354

tarîxî hîcrî paş sed û çil bû le yek hezar

peydabûnî nadirşay efşarî le êran û pelamardanî bo efẍan û hîndustan û ’êraq û kurdistan, hucûmî bo ’êraq sałî 1156-1146y koçî
Mesnewî
مفعولُ فاعلاتُ مفاعیلُ فاعلن
2
1442

to be tegbîr asefî emma be ḧîkmet feylesûf

bo cenabî xwalêxoşbû emîn zekî beg nûsrawe
Dûbeytî
فاعلاتن فاعلاتن فاعلاتن فاعلن
1
1256

egerçî nûserî mêjûy şeş hezar sałim

be ziman qełemewe bo pyawêkî pile gewrey beẍdam nûsî
Dûbeytî
مفاعلن فعلاتن مفاعلن فعلن
1
1262

dunyagrî zemane û şahanî nawbiraw

witarê bo lawe dilêr û benirxekan
Mesnewî
مفعولُ فاعلاتُ مفاعیلُ فاعلن
2
1239