در ذم دنیا گوید
از کتاب:
کۆمەڵەی شیعری فەقێ قادری هەمەوەند
اثر:
فقی قادر هموند (1830-1890)
4 دقیقه
629 مشاهده
دەروێش تۆ نە زوڵم دنیا بکەر داد
نە بێ وەفاییش وەپا کەر فەریاد
تەحقیقەن جە تۆ کردەی ئەحواڵش
پەی چێش غەریقی، تۆ نە خەیاڵش؟
زاهیرش بەهار، بەتنش تابستان
لوتفش پایز و قەهرش زمستان
مەهتاب چیهرەش نە تۆی دەیجوورەن
زوحای ویسالش هەوای کافوورەن
مەراقەن بەهەشت وەسڵش نە عالەم
عالەم نە وەسڵش یاسەن چون ئادەم
هەر کەس بە وەسڵش چیهرە کەرد خەندان
نەوحە و گریەشەن نە عەین تۆفان
مەنجەنیق مەوت بەخشا بە خەلیل
ئەییوبان بە کرم مەمات کەرد زەلیل
پەششەی ئەجەلش بەخشا بە نەمروودشخص
بەرباد کەرد شاهیی چەند عاداعلام و سەمووداعلام
کۆهـ کەیوومەرزشخص، لوهراسبشخص، داراشخص
وێنەی مەنووچەهرشخص، کەیشخص کەرد بە سارا
جومجومەی کەللەی کەیان کەرد بە خاک
بەتاڵ کەرد کیسرا و پەشەنگشخص و زەححاکشخص
کام گوشتاسبشخص بی تەخت نەبی چون بەهمەنشخص
کام ڕوستەمشخص نە چاهـ شوغال نەبی بەن؟!
چەند ئەسفەندیارشخص چون شای کەیقوبادشخص
تەختشان چون شای نەوزەڕشخص دا وە باد
جام چەند جەمشیدشخص جەم کەرد خاکستەر
شکەست شیشەی شەمع شاهیی ئەسکەندەر
چەند مووساشخص نە توورمکان حەیات تەفریق کەرد
فیرعەونان نە بەحر زیللەت غەریق کەرد
گەنج چەند قاروونشخص فرۆبەرد بە خاک
مەسیح یاونا بە چەرخ ئەفلاک
ئاسیاب بەخت کام ئەفراسیابشخص
نە بازیچەی دەهر غەرق نەبی بە ئاب؟
سا کام قەهرەمان چون بەهرامشخص گۆڕ
خاو نەکەرد نە تۆی ئەڵحەد سەرای گۆڕ؟
چەندین پەهلەوان پڕ زۆر و سامدار
وێنەی فەرامەرزشخص مات بین نە سەر دار
زو یانەی زوڵمش ئیدریسشخص کەرد فیرار
نەبی زەکەریاش شەق کەرد بە مشار
چەند داوودشخص بێ سەوت نەغمەی زەبوور کەرد
چەند سولەیمانش چون موور بێ زوور کەرد
یە ئەو غەددارەن ئێرەج کەرد مەغدوور
گوم بی نە سەحراش سوپای سەلم و توور
زیبح سیاوەحش باوەران بە یاد
هەنی دڵ بە مەیل دنیا مەکەن شاد
دەماوەند دەهر مات کەرد کەیخوسرەو
تووسش ئەسیر کەرد، شیدە کەرد نە خەو
سەیر کەن نە ئەفکار زەمانەی ئەفسوون
کام بەختەنەسرەش نەکەرد واژەگوون
بەهەشت وەسڵش مەراق کەرد شەدداد
مەوت مەراق کەرد نە قاپیی موراد
هەر ئەو غەددارەن چەرخ ئەتڵەس گوون
کووس جە کاوس سەند، تاج نە فەرەیدوون
عەدڵ نەوشیروان کیسرەوی نەژاد
دانەی خەرمەنەی شاهیش دا وە باد
چەند شاهـ چون هورمز، با تاج و ئەفسەر
وێنەی قەوم لووت، نە تەخت کەرد زەبەر
خوسرەوان نە بەزم شیرین مەغروور کەرد
بە شێرۆی ئەجەل یەک یەک مەقهوور کەرد
چەند حاتەم بە زۆر بازووی پەهلەوی
جەوانمەردیشان نە عام کەرد تەهی
چەند نەوفەل چون قەیس بە لەیل مەجنوون کەرد
چەند کۆهکەن گوڵگوون پای بێستوون کەرد
مەدینەی عولووم خەتم ئەنبیا
نەقڵ مەکان کەرد پەی «كأس الوفاعربی»
لەف کەرد عەداڵەت عومر عومەری
بێ «ذوالفقارعربی» کەرد بازووی حەیدەری
هەر ئەو ئەژدەهان عەجووزەی فیتەن
مەسمووم کەرد سیددیق و ئیمام حەسەن
تۆ ئەو زاڵمی، هەی یەزید شووم!
نە کەرب و بەلات حوسەین بی مەزڵووم
کێت نەکەرد هیلاک بە شێرپەنجەی مەوت
مەوت زی حەیات کێت ناوەرد نە سەوت
چەند مەهڕووی نازک قەسر بلووری
مەستوور بین نە خاک سیای دەیجووری
نەی دێوجامەی دەهر سەییاد گەردوون
بە تیر قەدەر یاران کەرد نگوون
خاتیمەی کام عەیش سەر نەدا بە شین
کێ بی سەنگ سەرد نەکەرد وە بالین
دەروێشتخلص تۆ نە حوب دنیا ئەسیری
وەی تەور موقەییەد دام تەزویری
تۆ با پدەرکوش وێت کەردی سازش
«دائم الاوقاتعربی» مەکێشای نازش
گەرم بی مەیلت بەی دنیای پڕ شۆر
غافڵ بیت نە «كل مختال فخورعربی»
نەزانای هەر کەس پێش کەرد ئیفتیخار
بە ئاخر چون تۆ زەلیل مەبۆ، خوار
ها ئیستە جە تۆ داروون ئیلتیماس
هەنی مەکەر مەیل مەهڕووی بەد ئەساس
نادیم بەر نە فیعل مازی هەی شەقی!
تەعلیم کەر کردەی مەرد موتتەقی
ئامان جە ڕەسوول حەدیس بە ئەقوال
«لاتسبو الدهر انتم يا رجالعربی!»
جە زەمم دنیا هەنی مەنیەر گام
خەتم سوخەن کەر باقی «والسلامعربی»