معرفی

پروژه‌ی وژینبوکس

تلاشی است برای گردآوری علمی متن‌های ادبی و تاریخی کردستان.

• در این پروژه سعی می‌شود تصویر دستنویس‌ها و صدای قرائت متن‌ها نیز جمع‌آوری و به پایگاه داده اضافه شود.
• این پروژه به صورت wiki اداره می‌شود یعنی مشارکت‌کنندگان همواره درحال تصحیح و افزایش موارد پایگاه هستند.

اهداف

• ایجاد پیکره متنی (Corpus) از آثار نویسندگان و شاعران کرد
• جمع‌آوری فراداده (metadata) مانند گویش، تاریخ و ... به همراه متون
• مشخص کردن بخش‌های ویژه در درون متن‌ها مانند برچسب زبان‌های دیگر و برچسب اسم‌های خاص و ...
• تقویت جایگاه زبان کردی در فضای مجازی
• ایجاد پایگاهی مرکزی برای ارجاع به منابع تاریخی و ادبی کردستان

مدیران و مشارکت‌کنندگان

فعالیت این پروژه از سال ٢٠١٦ و به کمک کانون فرهنگی-هنری وژین در شهر مریوان آغاز شده است. تاکنون چندین مرکز چاپ و نشر، و اشخاص متعددی به صورت داوطلبانه و بی هیچ چشم‌داشتی در پروژه وژینبوکس مشارکت کرده‌اند.

• فهرست مشارکت‌کنندگان وژینبوکس

متن چه کتاب‌هایی در وژینبوکس قرار داده می‌شوند؟

اکنون ما بر آنیم آثاری را در وبسایت قرار بدهیم که:

• مؤلف آن متوفی باشد.
• کتاب پیش از سال 2000 منتشر شده باشد.

حق نشر (copyright)

متاسفانه در مورد متون زبان کردی حق نشر به دلایل زیر به مسئله‌ای بغرنج تبدیل شده است:

• آثار کلاسیک کردی در دوره‌ی خود به گونه‌ای رسمی چاپ و منتشر نشده‌اند و در این اواخر با تصحیح و ویرایش اشخاص دیگر انتشار یافته‌اند.
• رسم‌الخط زبان کردی در سده‌ی اخیر متحول شده است. برای یکدست کردن تمامی آثار، لازم است با تلاش ویراستاران رسم الخط متون به‌روزرسانی شود.
• در جغرافیای سیاسی منطقه تحولات فراوانی رخ داده است و حکومت‌هایی ایجاد و از بین رفته‌اند و این باعث تغییر در قوانین و آشفتگی در حق نشر آثار گردیده است.

به دلیل این آشفتگی، معیار این وبسایت برای انتشار متون انقضای حق نشر و قرار داشتن در مالکیت عمومی نیست (بر خلاف Wikisource و Gutenberg). معیار ما اهمیت متن به عنوان بخشی از میراث زبانی و تاریخی کردستان است.

توجه: انتشار متنی در این وبسایت به معنای حمایت یا عدم حمایت قانونی هیچ حکومتی نمی‌باشد!

چرا این پروژه را در Wikisource انجام نمی‌دهیم؟

Wikisource, the free library پروژه‌ای از بنیاد Wikimedia است (که ویکی‌پدیا و چند پروژه بزرگ دیگر را نیز مدیریت می کند) که در تلاش برای جمع‌آوری متون آزاد همه زبان‌ها است. آثاری در Wikisource قرار داده می‌شوند که در مالکیت عمومی (public domain) و اسکن شده باشد. سپس کلمه به کلمه، تصویر صفحات به کمک نرم‌افزار و با ویرایش دستی به متن تبدیل می‌شوند. بدین ترتیب متن اصلی بدون تغییر، بر روی وبسایت قرار داده می‌شود.

اما برای زبان کردی:

• حق نشر برای بیشتر آثار به دلایل ذکر شده مشخص نیست.
• مشکلات فراوان در اسکن کردن و تبدیل به متن وجود دارد.
• به دلیل تغییر در رسم‌الخط کردی باید اصل متون ویرایش شوند.

همچنین ایجاد تغییر در محیط وبسایت Wikisource و افزودن کدهای لازم، اغلب کاری دشوار است. همچنین تغییرات مهم در برنامه‌ها بر عهده مدیران بنیاد Wikimedia است که تخصصی در مورد زبان کردی ندارند.