لە باغی عالەما سەروێ نەزیری قامەتی ڕەعنات
غونچەیێ لە گولزار وەسفی تکاکار بۆ ڕەستگاری داماوانی گرفتار لە ڕۆژی پڕ ئازار و هاواردا
از کتاب:
دیوانی زاری
اثر:
زاری (1905-1982)
4 دقیقه
926 مشاهده
لە باغی عالەما سەروێ نەزیری قامەتی ڕەعنات
نەبوو نابێت و نایابە گوڵێ وەک تەلعەتی زیبات
بە چی تەشبیهی ڕوخسارت بکا شاعیر لە جوانیدا
کە ئەم خورشیدە عالەم تابە شێوەی حوسنی تۆ نادات
بە هەر جوانێ کە تەشبیهت ئەکەم تەبعەن پەشیمانم
کە هۆشم غەیری تۆ جوانتر لە تۆ لێم ڕوونە دەس ناخات
سەلیقەی پێ دەوێ و هۆنینەوەی دوڕ تاکوو لایق بێ
دڵ ئارامی جەماڵت ئەی دڵ ئارامم زیاتر کات
بە ئەوسافی جەماڵی دڵبەرت گەرچی خەیاڵاتم
گەلێ سەرگەرمە وەک پێویستە دەستی قودرەتی ناگات
لە سارایەکی بێ دار و گیاهـ و گەرم و بێ ئاوا
ئیرادەی حەق وەها بوو «جنت الماواعربی»یێ بەرپا کات
بەرەحمی بێحەدی تۆی کردە تووبای ئەو گوڵستانە
لە سێبەرتا کە جسمانی و ڕۆحانی پشوویێ بات
بەڵێ تاجی سەعادەت سەرئەنێ هەرکەس لە دنیادا
بە فەرموودەی سەحیح و پڕ لە دڵسۆزیت بڕوا کات
درێغە حەسرەتە ئێشە پەشیمانی و بەدبەختی
لە ئایینی سەحیحی پاک و ڕووناکت کەسێ لادات
کە تۆ بەم جۆرە شەمعی عیففەت و فەزل و کەماڵاتی
لە دەورت با وەکوو پەروانە دڵ، ئاور لە خۆ بەردات
ئەبێ ئاوی حەیاتی واقیعی فەرمایشی تۆبێ
بەدڵ هەرکەس وەریبگرێـت و بێ تەردید نۆشی کات
ئەبووبەکرێکە «الاتقيعربی» نیشانی ئیمتیازی ئەو
«ابوحفصعربی»ێکه «لوكانعربی» مەقامی ئەو ئەکا ئیسبات
بەفەرموودەی ئەتۆ هەرکەس نەکا ڕەفتار و مونکیر بێ
ئەبووجەهلێکە پاماڵی شەپۆلی قەهری سەیل ئاسات
ئەحەد ناوی بە ئەحمەد بردووی ئیدی ئەمن چ بڵێم
چرانەوتی لەگەڵ خورشیدی تابانا ئەبێ چ بکات
لە «اِقرَا بِاسمِ رَبِّكَعربی» گەر بەدیدەی هۆش بڕوانین
ئەزانین چەندە ئەم شاگردە مەحبووبە و کریم الذات
لە تیکراری بخوێنە «رَبُّكَ الاَكرَمعربی» نمایانە
کە بۆغەیری ئەو ئەم تەعلیمە پڕ تەعزیمە دەس نادات
حەڕا بوو مەدرەسەی مەخسووسی ئەم تەڵقینەچون لەودا
پەیامی دڵپەزێر و پاکی بۆ پێغەمبەری سەرهات
«الم نشرحعربی» بەشارەت بۆ تلووعی ڕۆژی عیرفانت
«فَتَرضَيعربی» مژدە بۆ بەرزی مەقامی خولقەتی والات
لەبەحری «عَلَّمَ الاِنسانعربی» ئەوندەت جورعەنۆشی کرد
لە لەوحی سینەتا سابت نە کوللی بەڵکوو «جزئياتعربی»
بە جەووادی ئەتۆ هەوری بەهاری بێ گۆمان نابێ
بە جەززابی کەلامی دڵبەرت سەد کارەبا ناگات
بەهاری دەعوەتت مایەی سرووری دۆستانت وەک
قیامی «قم فأنذرعربی» ئاوری بەردا دڵی ئەعدات
بەتێغی تیژی وەحدەت ڕیشەیی شیرکت وەها پەی کرد
هوبەل بێقەدر و قیمەت وەک مەنات و لات و عوززا مات
بتان وبت پەرستانی بە جارێ کردە پەندی عام
ڕەوییەی جوان و ئەخلاقی پەسەند و عادەتی ئەعلات
من و ئەم وەسفە؟ حاشا! چۆن ئەکا مێشوولە عەنقایی؟
دوڕی ئەم بەحرە غەوواسی ئەوێ بتوانێ دەستی خات
بە گیان و دڵ ئەپاڕێمۆ لە قاپی ڕەحمەتی یەزدان
بە دیداری موشەڕڕەف بم بە ماچی خاکی بەردەرگات
بە برژانگم بماڵم خاکی ئەو ڕێگە کە پێت لێ نا
بە ئەلتافی ئیلاهی چاوەڕێم ئەم فرسەتەم پێ بات
بە خۆمم وت ئەمانە بۆ بڵێم ئایا لە ڕووی هەڵدێ
سەگی خوێڕی لە خاوەن ماڵ نان و ئاو داوا کات؟!
پەزیرایی جەنابی تۆیە «اعطيناك الكوثرعربی»
«هوالابترعربی» نیشانەی نەگبەتی بۆ دوژمنی بەدخوات
لەتۆدا کۆیە هەر خاسییەتێ مەحبووب و مەرغووبە
لەمە زیاتر چ نازانم فیکرئەم دەشتە تەی ناکات
بەحوسنی سووڕەت و سیرەت لە مەوجوودات مومتازی
بەڵێ ئەسڵ و وجوودی تۆ، و فەرعی تۆیە مەوجوودات
بە دوو دەستی ڕجا داوێنی لوتف و هیممەتت ئەگرم
کە تۆدەسگیری بێ تەقسیری بۆ ئەحیا و بۆ ئەموات
ئەڵێم ئەی شاسەواری عەرسەیی بەدر و حونەین و فەتح
ئەڵێم ئەی نووری دیدەی ئەنبیا ئەی ساحیبی ئایات
بە زاری هاتم و خۆم خستە ئاستانەی جەوانمەردیت
غەنی نابێ لەسفرەی نیعمەتی موحتاج بێبەش کات
لە عالەمدا منم یەک زەڕڕە هیواداری ڕەحمەت چون
خەڵاتی رحمةً للعالمينعربی ئەی شاهـ بۆتۆ هات
ئیلاهی بەرمەدە دەستم لە دەستی ئەم تکاکارە
کە بەر لەو ڕۆژی سەختی کەس تکا بۆ هیچ کەس ناکات
لە بەحری بێ کەناری ڕەحمەتت لافاوی بێ وشکاو
بڕێژە سەر وجوودی خۆی و ئالی هەر دەقیقە و کات
مەگەر خەللاقی ئەو دانا بە ئەخلاقی حەمیدی بێ
زبانی لاڵی تۆ «زاریتخلص» ژماری وەسفی ئەو ناکات