مقالات در عقیدە جبری گوید
از کتاب:
کۆمەڵەی شیعری فەقێ قادری هەمەوەند
اثر:
فقی قادر هموند (1830-1890)
3 دقیقه
899 مشاهده
نییەن ئیختیار بە قەول جەبری
ڕەد جە قەولشان مەدەن ئەشعەری
زاهیرش ئێدەن سوورەت عەقڵی
جە قەول هەردوو نەبۆ موبتەلی
ئەمما حەددش هەن میزان و مەقام
بەو شەرت جەو میزان زیاد نەبۆ کەلام
ئەر جەبری باچان جەبرەن خاس و عام
کوفر موتڵەقەن بە دەڕڕاکەی خام
ئەر نەی مەسئەلە جەبری بان سادق
ساقت مەبۆ عەدڵ جە قاپیی خالق
پەی چێش؟ هەر مەئموور نە هەر مەزاهیر
ئیجرا کۆ ئوموور بە ئەمر ئامیر
کەی مەبۆ بە عەدڵ فاعیل ئەو کار
بە ئیجرای ئوموور ببۆ گروفتار
ئەر باچان نییەن جەزا و موکافات
ساقیتەن میزان، جەحیم و سیرات
مەسئەلەی ئوخرا ئەگەر سەحیح بۆ
بێفەرقی جە بەین قوبح و مەلیح بۆ
مەبۆ جە قودرەت بێ ئیقتیدار بۆ
یا نە ئیجرای ئەمر بێ ئیختیار بۆ
نمەبی ئیلزام کوتوب «ما نزلعربی»
تەسدیق ئوموور ئەنبیای مورسەل
نمەکەرد ئیلزام ئەمر و نەواهی
نمەبی جە بەین زی ڕۆح جودایی
موباح مەبی فیعل ئینسان چون حەیوان
بێ تەئسیر مەبی خەتەرەی شەیتان
نەی جادا جەبری وێشان بان حەکەم
مەر یە ئینسافەن ئەی زوڵم و ستەم
نەبۆ ئیمتیاز نە هەر پاک و پیس
ئیتاعەی جیبریل، عیسیان ئیبلیس
یەک لا پەی وجوود حەق مەکەن ئیقرار
ماچان جە حەقەن ئاسار هەر کار
نە یەک لا نیسبەت بێ ئیقتیداری
مەدەن بە سیفات زات قەههاری
چۆن ڕەوای عەقڵەن یاران هامدەم
جە حەق و باتڵ نەبۆ یەک حەکەم
پەی ئیجرای ئوموور نەبۆ موتتەقیم
یەکسان بان جە حەق فیرعەون و کەلیم
شەق زەکەریا، نیران خەلیل
نەبۆ ئەجرشان جە قاپیی خەلیل
فەزڵ موحەممەد، بووجەهل عەنید
مەزڵوومیی حوسەین، مەزڵەمەی یەزید
نەبۆ موکافات مەزڵوومان زار
بێ موجازات بان زەلووم و «شرارعربی»
ئەر جەبری ماچان جە دار دنیا
جەزا و موکافات حەق مەکۆ ئەدا
کەی بی پەی خەلیل و یەحیا موکافات
پەی شمر و نەمروود کامەن موجازات
ئەر ئینساف کەران جوملە جەبییان
دیققەت کەن نە کار ئوموور جیهان
«لا تشبيه و لا نقاش فی التمثيلعربی»
جە سینف بەشەر تەمسیل کەیم دەلیل
تمثیل
سوڵتان ئینگلیس ئەلئان یەک زەنەن
نوقسانی زەنان نە عام ڕەوشەنەن
وێش و تەبەعەش جە دین بەرییەن
ئەهل ئیباحەن، جوملە دەهرییەن
جە لای دەهرییان، ئەرز و ئاسمان
خەلقندەی زی ڕۆح ئەشیا و مافیهان
قەدیمەن هەردوو جە سەبت و سەبات
زی ڕۆح و جەماد نەوعەن جە نەبات
مونکیرەن نە حەشر، جەحیم و جینان
ماچان باقییەن ئەرز و ئاسمان
بازهەم سوڵتانش دارۆ عەدالەت
نەدارۆ قوبووڵ زوڵم و زەلالەت
مەر ئەوکەس ئەسمای زاتش غەیوورەن
کەی عەدل و ئینساف جە زاتش دوورەن
«دەروێشتخلص» ماددەی جەبر یاوا بە کەماڵ
شەرح کەر نە ئەقوال ئەشعەری ئەحواڵ