زەماوەندکردنی شازادە و بانگهێشتنی پاشاو سەرداران
از کتاب:
سوڵتان ئیبراهیم و نۆشافەرین
اثر:
خانای قبادی (1704-1778)
6 دقیقه
440 مشاهده
تەڵەب کەرد یاران خان محەمەد وە پێش
پەرێ تەدارەک پەی عەرووسیی وێش
وات بەخان محەمەد وەزیر کامڵ
باوەر بە مەنزڵ بە موودەهای دڵ
ئەلحەمدولیللا بە کامەرانی
حاسڵ بی مەتڵەب بەشادکامی
جا وەعدی وەسڵ و شەوق شادییەن
کار خەیر تەفرەش موناسیب نییەن
بشۆ وە خدمەت پادشای سەروەر
پەرێ عەرووسی ڕوخسەت تەڵەب کەر
شا وات ئەی وەزیر ڕوخسەت دام بە تۆ
فەرما واجێبەن موبارەکش بۆ
بەرەسم قانوون شاهانە دەستوور
ئەساسەی عەرووسی کەردن بەزەروور
دوو هەفتە تەمام شادی نیاشان
شای نۆش ئافەرین عەقد کەردشان
یاوان بە موراد دوو یار جانی
مەشغووڵ بین بەعەیش بە کامەرانی
یاشای کەرەمدار جە هەر زەمانێ
بیاوان بەکام گشت نەوجەوانێ
شاهان ئێقلیم بوزورگان یەکسەر
لوان بە خدمەت سالار سەروەر
گشت نەرووی ئیخلاس بەدڵگوشادی
کەردشان تەمام موبارەک بادی
بازهەم شازادە شێر ڕووی نەبەرد
بێ حەد جەنیشان مێهرەبانی کەرد
* فەرما بەدەماخ شازادەی دلێر
وەعدەشەن شادی خان محەمەد وە خەیر
خاتوونەی پەری شای گیسوو کەمەند
چەنی جەهانسۆز شۆخ دڵپەسەند
هەردوو وێنەی قورس خورشید ڕەخشان
کەردن تەدارەک ماهـ زەڕئەفشان
ئارایش کەردن بە شادی و دەماخ
مەنمانا جە تەرح تاوسان باخ
شازادە بەوێش غەمان سەرئاوەرد
بەردش تا داخڵ بەتۆی پەردە کەرد
داخڵ بین بەهەم دوو تەمام نەورەس
بە مەقسوود کام ئارەزووی هەوەس
یاوان بە مەتڵەب بەموراد دڵ
چون بوڵبوڵ یاوان بەوێساڵ گوڵ
یەک دوو ڕۆ بە شاد جە مابەین ویەرد
بەنای کار خەیر پەرێ حەمید کەرد
فەرما خاتوونە شای شیرین ئەنداز
بۆ بە مەشاتەی شۆخ دیدە باز
کەردش ئارایش ماهـ جەهانسۆز
مەدرەوشا جەڕەنگ خورشید پڕسۆز
وێنەی خان محەمەد ئەویچ بەئیعزاز
بەردن وەپەردە شای شەکەرین ڕاز
جە دمای چەندێ عادڵ بەئینساف
هۆرێزا چەنی بوزورگان قاف
ئاخوون و قازی هەم تەڵەب کەردن
تەمام وە مەجلیس شاهی ئاوەردن.
نیکاح خورشید خاتوونەی نازار
بەستشان پەرێ شێر کارزار
بەڕەسم قانوون عەقدشان وانا
بەڕەویەی وێشان عەقدشان وانا
بە ساعەت خۆش دەقیق ویەردە
شازادە وە خەیر لوا وەپەردە
سەڵامێ کەردش وە یار مەهوەش
بورقەی زەڕنیگار هەوادا نە ڕووش
خورشید نازار خاڵ سۆسەنی
بەڕووی نازەوە مەکەرد تەوسەنی
وات من فیدات بام تەوسەنی مەکەر
نازت مەکێشوو دڵ خەستە مەکەر
نازار مەرگ من سەبرم نەمەندەن
پەنجەی زۆر عەشق تاقەتم سەندەن
نەڕووی تەخت زەڕ دووبارە پڕناز
چەم نیان وە هەم بەسەد عیزو ناز
هەردوو چەنی هەم نیشتن وەدڵواز
وە عەیش و نیشات شۆخ شەکەرراز
نەجام وێساڵ سێر شەربەت وەردن
پەرێ ئیسراحەت مەیل خاو کەردن
سوبح کە ڕۆشن بی شوعاع لیک خوەر
لوان پەی حەجلە مەیموونە و تاج زەڕ
دیان شازادە نامان وە بیروون
موحکەمەن دەرگا بەستەن ئەندەروون
نیشتن وەپشت دەر هەردوو وە خەمین
تا سەڵات زوهر شازادەی ماچین
هیچ مەعلووم نییەن نمەبۆ بێدار
دەرشکەستن حۆریان نازدار
دیان وە ئۆتاق دوو حۆری جەبین
دیان وەسوورەت سوڵتان ماچین
دیان هەردووشان بییەن وە زووغاڵ
شازادە چینی و شۆخ نەونەهاڵ
کەف کەردەن دەهەن حەڵقەی جەواهێر
کۆکۆ کۆ بییەن چون بەرف باهێر
مارێ حەڵقەدان نەرووی ڕەختخواب
قەترانی زەنگی بێدار بی ژ خواب
ژسەدای پاشان هۆرێزا وە پا
ئاما پەرێ قەسد دوو حۆری لەقا
ژتەرس ئەو مار شۆخان دوڵبەر
پەرت بین وە بیروون وەبێ پا و سەر
وەزیڕە و هاوار یەخە کەردن چاک
سەداشان ویەرد ژ کورەی ئەفلاک
مادەر شازادە حەرەمسەرای شا
ئامان ژەو سەدای شین و واوەیلا
بێ پەروا لواپەی دین فەرزەند
دیاش ناپەیدا ئەو مار گەزەند
وێش وست وە ڕووی نەعش فەرزەند نازدار
شریقان چون ئەبر وادەی نەوبەهار
خەبەر چی وە گۆش بێ چارە عادڵ
ژسەر تا وە پا وێش نیا نە گڵ
تاج وست وەزەمین چی وە ئەندەروون
زاریش چی وە بورج چەرخ نیلی گوون
تەمامیی شاهان گریبان چاک چاک
نیشتن تەمامی بەڕ و «بیل» خاک
* کەنیز و غوڵام شین نەتۆی پەردە
دیشان هەردووشان بە وێنەی موردە
هەرچێ واتن شا ناما بە گوفتار
داشان بە سەردا کەردشان هاوار
نە ئەهل حەرەم واوەیلا خێزا
زەلزەلە چون ڕۆی مەحشەر ستێزا
نەزانان ئینە خوابشان بەستەن
بەو تەور مەزانان یە ماران گەستەن
جە زایەڵەی شین نازک ئەندازان
جە سەدای ناڵەی جەرگەی کەنیزان
خەلایەق تەمام هجووم بەردشان
خەیلێ فەراوان شیوەن کەردشان
واتن شازادە ئیمشەو نەپەردە
هەردوو بێ هۆشەن بە وێنەی موردە
ئەڵبەت نە ئاسیب کار نامەردەن
زەهرەن نەجگەر هەردوو کار کەردەن
عادڵ شا خەبەر فەرزەند یاوا پێش
دەردەم وە تەعجیل شی وە باڵینش
دی کە شازادە مات و بێ دەنگەن
مەواچی سوورەت نەقش ڕووی سەنگەن
غەوغا کەفت نە شار خەلایق جەم بی
یەکسەر ماتەمین پەژارە و خەم بی
سێ شازادە خورشید عاڵەمگیر
نیان بەرووی تەخت بەزاری و زەویر
شاهـ و بوزورگان تەمامی یەکسەر
ئامان وە خدمەت شازادەی سالار
مەواتن سەد حەیف پەی ئەی جەوانە
پەی ئەی شازادەی شۆخ زەمانە
خاتوونەی پەری شازادە لاونا
واتش حەیف پەی تۆ شیر کینە خوا
حەیفم پەی ئەو ڕۆی کاخ سولەیمان
زەلقەم و دەلقەم تۆ کەردی بێ گیان
حەیفم پەی ئەو ڕۆژ موڵک زەنگوڵە
ئارایشت کوشت ئەو سیا غوڵە
تەلیسم زەنگوڵە گرد دای وە باد
شای نۆش ئافەرین هەم وێم دای نەجات
ئەو ڕۆژە سینەی «مەسعوود» کەردی چاک
ئیستە کەفتەنی بەڕووی تەخت خاک
ئەوەند زاری کەرد خاتوون فەراوان
تەمام بوزورگان دەس کەرد بەگریان
شازادە خورشید وەدەخمە بەردش
نیا نەڕووی تەخت هەردوو لوخت کەردش
ئەو عەبدورەحمان چەنی نەسروڵا
شین وە باڵینش بکەردن دەوا
دەمێ نیگای ڕووی شازادە کەردن
گەستەی مارانگاز دەوا نەبەردن
فەرهەنگ دێو چەنی مورغ وەفادار
هەردوو هۆرێزان تا شین وەگوڵزار
حەکیمان قاف یەکسەر ئاوەردن
نەدەور شازادە تەمام جەم کەردن
کزەی مارانگاز هیچ نەبی دیار
حەکیمان دەردەم ئامان بە گوفتار
کەسێ شۆ وەلای فەیاز عابێد
ئەو باخەبەر کەن دەرلەحزە بە زوود
بشۆن وە خدمەت دامان بگێرۆت
بەڵکە نە ئەی کار خەبەر بدەرۆت
خاتوونەی خانم هۆرێزا وە پا
واتش ئەی حەکیم وێم مەشوون بەوجا