در بیان رفتن حضرت فخر کائنات ﷺ بە صفا و مروه و خلایق را دعوت کردن بە اسلام و آزار دادن کفار به آن پیغمبر نازدار
از کتاب:
روضة الصفا
اثر:
میرزا عبدالقادر پاوه‌ای (1850-1910)
8 دقیقه
232 مشاهده
حەزرەت وەی گشت دەرد وەی دەرد و جەفا
دیسان تەشریف بەرد وە مەروە و سەفا
سێ جار نێدا کەرد وە ئاواز نەرم
وە قەوم قورەیش تایفەی بێ شەرم
فەرما تا سەریح بواچوون پێتان
من پێغەمبەرم مەعلووم بۆ لێتان
بە بێ مەعرەکە و بە بێ داوەران
ئیمان بە خوڎا و بە من باوەران
مەعبوود یەکێوەن تەنها و لامەکان
زات بێ زەواڵ جان دە و جان ستان
خالق هەر ئەوەن ئێمە گشت مەخلۆق
عالەم گشت مەشۆ تیپ تیپ و جۆق جۆق
مەخلۆق گشت فانی مەبۆ وە تاقی
خالق هەر وێشەن مەمانۆ باقی
سێ جار نێدا کەرد کە ئەی خەلایق
بەرگەردن جە دین ئەمر نالایق
موشرێکان یەکسەر نگا مەکەردن
پەیاپەی سوجدەی بوتان مەبەردن
ناگا ئەبووجەهل مەلعوون بەد ڕەنگ
بێ حەیا و بێ شەرم گومڕای دڵ جە سەنگ
دەس بەرد یە سەنگێ هەوادا وە قار
دا وە پێشانی موستەفای موختار
هوون ئالوودە کەرد جەبهەی مونەووەر
هوونین بی ڕوخسار پاک پێغەمبەر
موشرێکان یەک یەک چوون خوونەخوارە
شەندن وە حەزرەت چەند سەنگ پارە
جەو دما حەزرەت شای فریشتە خۆ
گورێزا جە تاو ڕوو نیا وە کۆ
جە دەست قورەیش قەبیلەی بێ دین
وە بێ ئێختیار کەوت ئەو ڕووی زەمین
جەو دەم خەدیجە قاش قەوس قەشەنگ
پەی دووری حەزرەت خاترش کەرد تەنگ
پەرسا جە عەلی، بانووی نیک نام
وات کۆن موحەممەد «عليه السلامعربی»؟
واتش موشرێکان گرۆی غەدداران
ئارۆ کەردشان ئەو سەنگە باران
مەعلووم تەشریفش وە یانە نامان
بزانە چێشش هەم وە سەر ئامان
خەدیجە ناڵا وە گرینەوە
پەنجەی مەینەتان دا وە سینەوە
بەعزێ تەعامات حازر کەرد وە دەو
ئاخێز کەرد نە جا وێنەی شەمع شەو
عەلی هەم یەک مەشک ئاوش گێرت نە دۆش
ڕاهی بین نە ڕا بە ناڵە و خرۆش
عەلی وات گەردش وادی پەرێ تۆ
تا کە من بشوو پەرێ باڵای کۆ
بزانین حەزرەت چێش پەنەش ئامان
چ تەور ئەوگارەن جە ئێش زامان
مەوات جە کۆنی شای ئەعلا سێفات
باعێس ئیجاد کولل مەوجوودات
فێدات بام داخۆ جە کۆ خەفتەنی
نە پای کام سەنگێ بێ کەس کەفتەنی
خەدیجەی کوبرا بە شین و زاڵە
بە واوەیلای گەرم بە ئاهـ و ناڵە
پەی پەی چوون سەییاد پارێز مەبەردش
وە ئاواز بەرز نێدا مەکەردش
مەوات یا ئەحمەد شای «خير البشرعربی»
خەدیجەم جە من وێت پەنهان مەکەر
قەزات وە گیانم جە کێت تۆر کەردەن
تەشریف خەیرت یە ئەو کۆ بەردەن؟
مەجرووح و مەدهۆش کامین خارەنی؟
زەدەی زام دەست کام کوففارەنی؟
خەدیجەی کوبرا جە دەشت و دەر دا
عەلی جە سەر کۆ مەڎا وە سەردا
ناگا جبرەئیل تەشریفش ئاوەرد
دەروون حەزرەت جە خەم خاڵی کەرد
جبرەئیلش دی شوکر حەق کەردش
سوجدەی بەندەگی خوڎاوەند بەردش
فەرما یا ئەمین دیت قەوم بەدکار
چێش کەردەن بە من جە ڕووی ڕۆزگار
تەکزیبم کەردەن هەر یەک وە ڕەنگێ
داشان وە جەستەم هەر یەک وە سەنگێ
یە وە من ئامان وە هیچ کەس نامان
بەرگم گوڵ گوڵەن جە زووخ زامان
فراوان خەیلێ ئەوقاتم تاڵەن
دەروونم تەنگەن حاڵم بەد حاڵەن
جبرەئیل واتش «يا خير البشرعربی»
تۆ جە موقەددەر دڵ ئەو دڵ مەڎەر
دەست حەزرەتش گێرت وە دەستەوە
هیچ نەبی وە تەنگ خاس و گەستەوە
ئاخێز کەرد دەرلاد دیسان هەم جە نۆ
تەشریف حەزرەت بەرد وە باڵای کۆ
جە زیر باڵ وێش تەختێ بەر ئاوەرد
جە دوڕ و یاقووت ئاڵای لاجەوەرد
فەوری پێغەمبەر نشانا وە تەخت
عەرز کەرد نە خدمەت ئەو شای بوڵەند بەخت
وات یا موحەممەد ڕەسوول ئەکرەم
ئەر مەرتەبەی وێت مەوینی وە چەم
ئەوسا مەزانی چوونەن مەقامت
جە لای نام حەق نویسیان نامت
ئەو درەخت بەرز دیارەن جە دوور
نێدا بکەر لێش بەیۆ وە حزوور
حەزرەت تەڵەب کەرد دەردەم ئەو درەخت
ڕیشەش بەر ئاما جە ڕووی خار سەخت
ئاما وە حزوور جە سەر تا وە پا
سێ جار سوجدە بەرد وە شای ئەنبیا
حەزرەت فەرماوا بشۆ وە جای وێت
وەش ئامای وە خەیر زەحمەتم دا پێت
دەرلاد ئەو درەخت تەشریف بەردەوە
ڕیشەش جە زەمین مەحکەم کەردەوە
ناگا یەک مەلەک ئێسمەعیل نامێ
پەڕ و باڵ قەشەنگ شیرین کەلامێ
سڵام کەرد و وات یا شەمع داوەر
یا سالار سەف زەمزەمەی مەحشەر
وات یا موحەممەد حەق ئەمرش کەردەن
موتیع تۆ بوون تا وە ڕۆی مەردەن
من مەلائێکەی ڕووی ئاسمانم
فەرمان فەرمای گشت ستارەگانم
ئەگەر مەفەرمای ستاران جە نۆ
بڕێزوون وە فەرق دوشمەنان تۆ
یەکسەر خاس و عام ببان وە قەقنەس
چوون ئەهل دووزەخ کەس نەبۆ وە کەس
ناگا هەم یۆتەر ئاما جە لاوە
سوجدەی حەزرەت بەرد مدرا وە پاوە
وات یا موحەممەد خەیلێ غەمینم
من مەلائێکەی ڕووی سەرزەمینم
حەق ئەمرش کەردەن موتیع تۆ بام
غوڵام پایەی ڕەفیع تۆ بام
ئەر مەڎەی ڕوخسەت زەمین شەق دەروو
دوشمەنان تۆ گشت نگوون کەروو
جە نۆوە هەم یەک مەلائێکەی پاک
ئاما وە سڵام شای تاج لەولاک
وات یا موحەممەد من مەئموور تۆم
وە ئەمر مەعبوود نە حزوور تۆم
ئەگەر مەیلت هەن وە یەک شاخ هەرد
دوشمەنانت گشت بکەروون وە گەرد
دیسان پەیدا بی فریشتەی دەریا
ئاما سڵام کەرد وە شای ئەنبیا
وات یا موحەممەد فێدای نام تۆم
بە فەرموودەی حەق من غوڵام تۆم
ئەر ئیزن داری عەلەم وە پاکەم
تایفەی کوففار غەرق دەریا کەم
حەزرەت دا جواب مەئموران حەق
واتش خوڎاوەند مەوجوود موتڵەق
منش پەی عەزاب مەبعووس نەکەردەن
بەڵکە پەی ڕەحمەت من ئافەریدەن
جەهالەتەن قین، جەهد نا لایق
تەرەحوم وەشەن چەنی خەلایق
بازە من و قەوم غەددار مەلعوون
بکۆشین وە هەم تا چوون مەبۆ چوون
ئەوان نادانن، مەکەر مەناشان
من بە دانایی مەشوون نە ڕاشان
بەڵکە نەیاوۆ مەتڵەب وە غایەت
حەق باوەرۆشان نە ڕای هێدایەت
جبرەئیل عەرز کەرد واتش یا ڕەسوول
خەدیجەی کوبرا پەشێوەن مەلوول
مەلائێکەی عەرش گشت جە گریەی ئەو
گریانەن یەکسەر وە دەوان دەو
نێدا بکەر لێش تا بەیۆ وە لات
دیدەش ڕۆشن بۆ وە تووتیای پات
وە خاتر جەمی موژدە بڎەر پێش
خوڎا وە کەرەم سڵام کەردەن لێش
بەشارەتش دان قەسرێ جە بەهەشت
شیرین تەر جە قەسر قسوور هەر هەشت
خشتێش جە سیمەن خشتێ هەم جە زەڕ
سازان بە جەوهەر ئاو تەڵای تەڕ
نە خەم نە خەیاڵ نە جای زەحمەتەن
نە پەژارەی کۆس نە کدوورەتەن
جەو دما حەزرەت شای خەتمی پەنا
«عليه السلامعربی» ڕووحی وە فێدا
خەدیجەی کوبرا تەڵەب کەرد وە پێش
نشاناش جە لای دەس ڕاست وێش
دیش هوون چوون چەشمەی حەیات جۆشانەن
جە ڕووی موبارەک حەزرەت ڕەوانەن
خەدیجە پەی پەی وە تۆی جامەی وێش
هوونش پاک مەکەرد دیسان ماما لێش
عەرز کەرد فێدات بوون قیبلەی دنیا و دین
بازە با ئەو هوون بشۆ وە زەمین
فەرما خۆفم هەن جە کینە کێشان
نەوا حەق غەزەب بگێرۆ لێشان
عەلی هەم یاوا تا وە لای حەزرەت
چەم ماڵا وە خاک پاک پای حەزرەت
تاریکەی غرووب ئاما جە سەردا
هەر سێ ڕاهی بین بەو دەشت و دەردا
کەم کەم تا تەشریف وە بەتحا بەردن
هەم موراجێعەت وە مەنزڵ کەردن
حەزرەت جەو مەوزێع دەردەم نشانان
ئیسە ئەو جاگە سەخرەش موانان
ناگا موشرێکان زاناشان خەبەر
یەک یەک گێرتشان دەور پێغەمبەر
دیسان دەس کەردن وە هەرزە بازی
بە بەد گوفتاری و بە سەنگ ئەندازی
هەر یەک نە جایێ چوون خوونەخوارە
وە سەنگ سەنگین چوون ئاتەش پارە
جە کووچە و گوزەر پەی پەی مەکەندن
وە ڕووی موبارەک حەزرەت مەشەندن
چوون تەرزەی بەهار مەڕێزان جە سەر
خەدیجەی کوبرا وێش کەرد وە ئەسپەر
دایم پەی حەزرەت وێش فێدا مەکەرد
وە قەوم قورەیش هەر نێدا مەکەرد
مەوات ئەی عەشرەت قەوم بێ حەیا
وەسەن جەسارەت جە ڕووی ئەنبیا
ئەهل گومڕاهان، گرۆی بەد نەهاد
جە یانەی وێشان زەنان ئازاد
بێ گونا و تەقسیر جە ڕۆزگاران
یە پەی چێش مەکەن من سەنگە باران
چوون قەوم قورەیش کوورەی دڵ وە جۆش
سەڎای خەدیجە شنەفتن وە گۆش
جە بەد کرداری ئەو شەو دەست کێشان
نادم بین یەکسەر جە فێعل وێشان
جەو دما حەزرەت «عليه السلامعربی»
هەم چەنی حەرەم خەدیجەی نیک نام
گا بێ دەنگ گا گا مەناڵان بە تاو
تا سوبح سادق هیچ نەکەردن خاو
سەحەر وە تەوفێق تاک تەنیای فەرد
تەشریف خەیرش هەم وە مەسجێد بەرد
قانوون تاعەت وە جا ئاوەردش
شوکرانەی بێ حەد خوڎاوەند کەردش