مبحث الخلافة و الامامة
از کتاب:
عەقیدەی مەرزیە
اثر:
مولوی (1806-1882)
8 دقیقه
806 مشاهده
حەقە خیلافەت ئەربەعەی ئەشراف
«بٳجماع الصحب و بالٳستخلافعربی»
هەر چلۆن کەوا بووگە بەو تەرتیب
لەلای موجتەهید «ذورٲیعربی»ی موسیب
ئای چلۆن داڵە لێی ئای شامیخە
ڕەواسی سونەن ڕاس ڕاسیخە
«انظر لكلِّ لِكلِّ واحدعربی
ٳن فقدتها فلا تجاهدعربی»
«ٳذ كفی الاجماع و هو معتمدعربی
لم يكن ٳجماع ٳلّا عن سندعربی»
هەرگاهـ مەفادی ئیجماع قەتعی وێ
غەیری تەواتور با گشت زەننی وێ
دەگەڵ ئەمیچە نییە لە ئوسوول
ئیمامەت؛ با «ظنّعربی» تێدا وێ مەعموول
ئیجماعە وجووب مەنسووبیی ئیمام
لاکین ئیختیلاف هەس «بين الانامعربی»
لەسەر «حەق» یاخۆ لەسەر بەرییە،
دەلیلی سەمعی یا خۆ عەقلییە؟
مەزهەبی ئەهلی حەقە بە قەتعی
واجبە لەسەر خەڵقی بە سەمعی
مەزاق تاڵ دەوێ لەم قسەی تاڵە؛
وجووب لەسەر «حەق» ئەمرێ بەتاڵە
لەسەر «حەق» بوویا، چاک بووە حاڵی،
زەمان لە ئیمام نەدەبوو خاڵی
خۆ حوسن و قوبحیچ هیچ عەقڵی نییە؛
دەلیل وا نەبوو سیوای سەمعییە
خەیر، لاچین لەسەر ئەم گفتوگۆیە،
یا مەزهەبی من یا خەیر ئی تۆیە
ئەر لەسەر خودا واجبە وای کرد
وەر لەسەر خەڵقە بەجێیان ئاورد
ئەر ئیرادەی کرد خاڵقی بێ چوون
ئیمام عەلی وێ و، خەڵقی مانیع بوون
عەقڵت بۆ خودا ئەوە بۆچ تێرێ
نەتوانێ واجب خۆی بەجێ بێرێ؟!
یا کەسێ وەکوو حەزرەتی عەلی
ساحیب عیززەت و ڕیفعەتی جەلی
بە سەد چەندانەی بووبەکری سیددیق
ساحیب عەشرەت وێ و شەوکەت بە تەحقیق
«و لاسيّما ٲسدُ اللهعربی» وێ
موجتەهیدی وا و لە «نصعربی» ئاگا وێ
ئەو کەسە چلۆن لە کەس دەترسێ
یا لە تەقلیدی کەسێ دەپرسێ؟!
بۆچ دەگەڵ ئەو سێ نەیکرد دەس و برد
بۆچی دەگەڵی «معاويهعربی»ی کرد
خودای تەعالا ئەڵبەت خودایە
حەزرەتی «عەلی»یچ «اسد اللهعربی»یە
کەس ئیمام نەبوو بێ ئەم بە یەقین
«كَرَّمَ الله وجهَهُ آمينعربی»
بێ قسە بکەین لە «ٲفضليّهعربی»
ئەو بە تەرتیبی خیلافەت نییە
چونکە دەلائیل «من الجانبيَنعربی»
«متعارضعربی»ن، بە کام عەمەل کەین؟
وەهایچە نییە خۆ ئەم مەسئەلە
تۆ بڵێی شەرتە بۆ ئەو عەمەلە
یا ئەر تەوەققوف بوێ تێیەدا
واجبێ ڕوو کات خەلەل پێیەدا
خوسووس ئیمامەت جائیز وێ و مەقبوول،
دەگەڵ وجوودی «فاضلعربی»، بۆ «مفضولعربی»
بۆچ؟ «ٲفضليةعربی» هەر وەکوو عیسمەت
نییەن هیچ کامیان شەرتی ئیمامەت
بەڵکوو شرووتی سەر کاری ئیمام
قودرەتە لەسەر تەنفیزی ئەحکام
وەک تەجهیزی جەیش بۆ ئەمری جیهاد
ئیقامەی جومعە و، جەماعات، ئەعیاد
ئیقامەی حدوود ئەخزی سەدەقات
سەددی ئوغوور و قەتعی نیزاعات
قەتعی عیرقی ڕەهت موتەنەججیسە
موتەغەللیبە و موتەلەسسیسە
حەققی مەزلوومان لە زاڵم سێنێ
بە «ضبطعربی» و بە «ربطعربی» هیچ دانەمێنێ
موسلیم، حوڕ، عاقڵ، باڵغ وێ و، زەکەر
سائیس وێ و، زاهیر، مەرجیع بۆ بەشەر
نەک موختەفی وێ یا خۆ مونتەزەر
بیکێشی دەگەڵ عەدەم سەربەسەر
بەڵ قورەشی وێ و پاکیزە سییەر
خوا نەسلی عەلی، خوا نەسلی عومەر
ئەگەرچی بە فیسق مونعەزیل نەوێ
عەدلیچی هەر وەک شەوکەت پێ دەوێ
قووەتی ڕەئی و عیلمی دەگەڵ وێ
ئەفزەل وێ یا خۆ غەیری ئەفزەل وێ
لاکین ئەئیممەی فەحلی کەسیرە
وەک فیرقەی سەلەف سەفی سەریرە
هەر بە تەرتیبی ئەمری ئیمامەت
حوکمیان هەیە بە ئەفزەلییەت
«فاحكم ظاهراً بٲنهُمُعربی
لَو لَا سَنَد لمَا حكمواعربی»
«والزم دٲبهم بلا تعلّلعربی
وَ فوّض الحق الی الحق وقلعربی»:
ئەفزەل ئەو کەسە ڕەوزەی ئەزەلی
دای لە دەماخی بۆی «لا يٲتلِعربی...»
لە ئەوجی سەمای عالیی نبووەت
««ما طَلَعَتِ» لَهُ طلعتْعربی»
ئیسمی دەگەڵ ئیسم گەورەی ئینس و جان
نویسیاگە لە گشت ئاسمان
«روح القُدْسْعربی» هەرچی لەو عەرز و توولدا
ڕژاندی بە دڵ پاکی ڕەسوولدا
لە خۆی هەردوو دەس مەرحەمەت بەردا
پێچپێچ خیگەی فەیز پێچ دا لە سەردا
فەرقی نەکردن «ٲصلاًعربی» لە هیچدا
ڕژاندی بە دڵ سافی ئەویچدا
چی دەڵێی ئەی دڵ پڕشوبهە و پەلید!
دەگەڵ حوب هاوشان کەلیمەی تەوحید؟
ئەوە کە شوکری لەسەر ئەنامە
ئەوە سەببی ئەو سەببی ئیسلامە
هەر ئەوە «اتقیعربی» و، ئەتقا ئەکرەمە
ئەکرەم ئەفزەلە و پایەی ئەعزەمە
«ثانِیَ اثنينِعربی» دەڵێ بە تەحقیق:
بەعدەز نبووەت تەسدیقی سیددیق
زیکری ساڵحان ڕەحمەتی وا پێ
من لە کوێ، مەدحی سیددیقی لە کوێ؟!
زیکری ساڵحان کە پێی هاتە بەین
سەڵای «حيّهل بعمرعربی» دەدەین
«ثانی الافضلين من الٲربعةعربی
يصافح الحق اولا معهعربی»
«هل غيرُهُ مَن وافَقَ الآياتعربی،
سنن الرسول، كذاك التوراتعربی؟»
بە ئایەت لەبەر جیبریل ئاوردن
هەر «خاصّهعربی»ی ئەوە تەلەففوز کردن
ئەو دەبوو، حەدیس دەڵێ ڕووبەڕوو،
بەعدەز پێغەمبەر، ئەر نەبیی دەبوو
«و لو لم يكن شمساً ساريةعربی»
خەففاش! «ٲينَ هُو واينَ ساريةعربی»
وجوودی و جوودی بەحری خیزەم بوو
بۆ وە لەو توغیان نیلی حیکەم بوو
بەس نییە خەبەر «يا خيرَ البَشرعربی!»
ليبك الاسلامعربی» بۆ مەوتی عومەر
فارووق مرد، زوڵمەت داگرت خافیقەین
پێی دەوێ زیای چرای «ذی النورينعربی»
شەبیهی دوو شەخس حەبیبی جەلیل،
«ختم النبيّينعربی»، جەنابی خەلیل
«زوج نَيَّرِي ٲوجِ ذا الفَلَكْعربی»
ئەر دەبوون تا چل بۆی دەبوون یەک یەک
«لَهُ كَرَّتَين «ما عَلَی عثمان...»عربی
و هو مَرَّتَين اِشتری الجنانعربی»
«يَدُهُ يَدُ النَّبی الٲبطَحیعربی
منه الملائك طُرٲً تستحیعربی»
«سَبعون الفاً كلِّ اِستَوجَبْعربی
ٲن يدخل النّارَ و ٲن يُعَذّبْعربی»
«بشفاعة من ذاك الجنابعربی
داخلو الجنة من غير حسابعربی»
«كان لِلِقا النبي خميصاًعربی
لِذا ما خَلَعَ ذاك القميصاعربی»
«حَتّي لَقِیَ النَّبی سَعيداًعربی
ذا مرتبة ٲسنا شهيداًعربی»
چرای «ذی النورينعربی» ئەوا کوژیاوە
پاڵ دە؛ چار نییە، وەلای دەرگاوە
بابی مەدینەی عولوومی هودا
قالیعی بابی خەیبەری عیدا
وەلیی موئمینین، ئوسوە و موقتەدا
مورتەزایە و موجتەبا و موهتەدا
چلۆن فەزڵێکی وازیحە و جەلی
«من كنتُ مولاه مولاهُ علیّعربی»؟
«و عن شٲنِهِ العلیّ يُجَلّی:عربی
اَن رُدّتِ الشمس لكی يُصلّیعربی»
نەوری حەدیقەی گوڵشەنی سەفا
نەوری حەدەقەی عیرفان و وەفا
کەوکەبی برووج ئەوسافی جەمال
ئەسەدی بێشەی نعووتی جەلال
«ٲخ حبيبِ الرّبِّ المهيمنعربی
حبَّهُ عنوان كتابِ المؤمنعربی»
«خُصَّ به من حضرةِ المختارعربی
انتَ قسيمُ الجنة والنّارعربی»
«ما ٲحد عن الصراطِ جازاعربی
حَتّی يُرَقِّن له الجوازاعربی»
درەختی ساحیب میوەی ڕائیقە
فەرق ناکا میوەی ساحیب زائیقە
«ٲليسَ رٲسَ بدن الوجودعربی
رٲسُ حبيبِ حضرة الودود؟عربی»
«ما جاء ما جا لَهُ لِٲحَدْعربی
مِن صحب النبیّ؛ قالهُ ٲحمدعربی
هَل زَوَّجْ «زهرا» غيرَ ذا الفتی؟!عربی
هل ٲتی ٳلّا فيهِ «هل اتی»؟!عربی
کێس گەیشتوێ تا ئەو نیهایە؟
لە شەئنیدا بێ تا سێسەد ئایە؟!
«ٲلَيس قالَ وَلَدُ الخطّابعربی،
مَع ذلك الفضل لِذاك الجنابعربی»
پەناهـ بەو خودای «ذی الآلاعربی» و مینەن
لەو موعزەلە بۆی نەوێ «بوالحسنعربی»؟
کێ بوو قائیل وێ بە «والله ماعربی
تنزّلتْ من آية مِن سَماعربی»
ئیللا دەیزانم یەک یەک بە ئیسبات
لە چی دا و، لە کوێ و، ئەسەر کێ و، کەی هات؟
«و هذا الكلام لا تغفل عنهعربی
علیّ منّی و ٲنا منهعربی»
«و بذا الحديث علمُنا حَصَلعربی
فی هذا الفتی من عيسی مَثَلعربی»
شەمسی ئاسمان عیزز و تەوقیرە
ئاسار کەسیرە ئەنوار شەهیرە
ئەر مەدحی بکەم مەدحی خۆمە فاش
نووری ئەو لە کوێ و بینایی خەففاش؟!
«ٳجَتَثّ مِنَ الدنيا اجتثاثاعربی
وَ يايَنها قلباً ثلاثاعربی»
«جادَ بالوُجوُد فی الرّبِّ المعبودعربی
غاصت نفسهُ فی بحر الشهودعربی»
مورادی موراد ڕەببی هادی بوو
«مورادی» قازی بۆ مورادی بوو
طاعَ لٲمر يمضی وَ مَضیعربی
مَا راعَهُ ما قضاه القضاعربی
«ٲسلَمَ وَجْهَهُ لما جَبَهَهْعربی»
«فكرَّم الله تعالی وجههْعربی»