٦

Mr. Bedir-khan، دە بسەکنە، ئەز هنەکێ بیهنا خوە ڤەدم، مادام رامبۆت ب کەن دبێژە، مێرسی...

- Merci pour vous Madame، جەلادەت بەگ دبێژە و مادام رامبۆت حەتا نک مێرێ وێ دبە.

- Mr. Bedir-khan، هوون پر خوەش دانس دکن، Mr.Rambot دبێژە، حەتا نها مە ئەڤ ئالیێ وە نزانیبوو...

- حەیرەت! ئیستیخباراتا فرانسی ب ناڤە، من ژی وەلێ باوەر دکر کۆ هوون ب هەر تشتێ من دزانن!..

- نۆ، نۆ، نە وەلێیە، زێدە دکن... هەر چ بە ژی، ئەم، ئەز و خانما من، هەڤالێن دن، ب هاتنا وە پر کێفخوەشن. ئەم دزانن کۆ هوون گەلەکێ قیمەت ددن شۆرەش و فکرێن شۆرەشێن فرانسزی.

- نا، ئەز قیمەت نادم وان... ئەو پەرچەیێن ژینا منن، ئەز، خوهـ و برایێن من، ئەم ب وان فکران مەزن بوون، پەروەردە بوون. ل ستەمبۆلێ، ل مالا مە، هەم دەنگبێژ و چیرۆکبێژێن کورد هەبوون هەم ژی مورەبیە و مامۆستەیێن فرانسز. ئەم ب چیرۆکێن میر محەمەدێ هەکاری و یێن لافۆنتین دکەتن خەو. نا، ئەز قیمەتێ نادم وان، ئەو خەونێن منن؛ خەونێن سیاسی و جڤاکی یێن بسەرکەتن و سەرفرازیێ، هەبوون و ئینسانبوونێ... مێرسی...

جەلادەت بەگ قەدەهەکە نۆ یا تژی یا شامپانیایێ ژ گارسۆن وەردگرە و دیسان ل کۆما زابتێن فرانسزان و ژنێن وان ڤەدگەرە،

- ب موسائەدا وە، ژ بۆ فکرێن شۆرەشێن فرانسزی...

ل سەر کۆلانا مەزن ئا سالهیێ، د سالۆنا هەری مەزن ئا سووریێ دە، دەستهلاتێن سووریێ، فرانسز، سالڤەگەرا شۆرەشا فرانسی ب بالۆیەکە مەزن پیرۆز دکن. تەڤی کۆ بالۆیێ هێ نۆ دەست پێ کریە، سالۆن حەتا دەڤ تژییە. زابتێن فرانسز ب کنجێن خوە یێن پاقژ ئێن ئەسکەری؛ دیپلۆماتێن وەلاتێن دنیێ یێن ل لوبنان و سووریێ، ب سمۆکین و کنجێن دیپلۆماتیک ئێن رەش؛ توجار، کاربدەست، زانە، رۆناکبیر، نڤیسکار، شێخ، بەگ و مەرڤدەولەتێن سووریێ، ب تاخمێن کنجێن نۆ، حازرن. ژن و خانم ئێن بالۆیێ کۆ پرانیا وان ئەوروپایێ نە، ب جل و بەرگێن رەنگین ئێن سالۆنێن مۆدا یێن ئاوروپایێ، رەنگەکێ تایبەتی ددن بالۆیێ. هەر چار ئالیێن سالۆنێ ب رەنگێن ئالا فرانسی خەملیە. ئۆرکەسترایەکە فرانسزی موسیکا ڤالسێن فرانسزێ لێدخە. گارسۆنێن عەرەب و کورد، د دەستێن وان دە سنیێن بچۆک ئێن خوارن و ڤەخوارنان، ل دۆرا مێڤانان دگەرن.

جەلادەت بەگ، ب کنجێن نۆ یێن رەش، گۆملەگەکە سپێ و کراواتەکە خوەش ئا رەش، ب پۆرێ بریانتین و شەهکری، هنەکێ سەرخوەش، هاتیە بالۆیێ و شۆرەشێن فرانسزێ پیرۆز دکە.

- گاڤا ئەز زارۆک بووم، جەلادەت بەگ دبێژە، هنگێ کەکێ من سورەیا کۆ نها ل قاهیرێ دژی، ل گالاتایێ، ل مەکتەب -ئی سولتانیێ، ب فرانسزی، دخوەند. رۆژەکێ وی دو ئافیشێن فرانسزی ئانین و دان من و برایێ من کاموران کۆ نها ل پاریسێ دژی. من ئافیشا خوە هلدا سەر دیوارێ ئۆدا خوە. ل سەر ئافیشێ وێنەیەکە ژ. ژ. رۆسو هەبوو. د بن وێنا رۆسسو دە ژی دارەکێ مەزن و درێژ هەبوو. ل سەر گەودا دارێ ب هەرفێن فرانسزی، پەرەگەندە، وەها هاتبوو نڤسین؛ لبەرتێ، فۆرس، ڤەریتێ، جەستیس، ئونیون... هێ ژی ئەو تێن بیرا من. هێ ژی ئەو خەونێن منن، هێ ژی خەونێن ژینا منن.

پشتی گۆتنێن خوە، ئەو قەدەها خوە دیسان دبە دەڤێ خوە و وێ حەتا داوی وەدخوە. ب قاسی کێلیەکێ، ئەو ل دۆرا خوە، شێنیێن بالۆیێ دنهرێ و ل زابتەکێ و ژنا وی کۆ ل هەمبەر وی سەکنینە و لێ گوهداری دکن ڤەدگەرە و ب کیباری، دیسان ب فرانسزی، ژ ژنکێ دپرسە،

- مادامە کرۆڤەرە، گەلۆ هوون دانسەکێ بەخشی من ناکن؟

- ئەڤیک پلێسێر، ژنک دبێژە و تێ، دکەڤە ملێ وی.

ئەو هەردو، ب هەڤ رە، بەر ب ئالیێ جیهی دانسێ دەرن.

وێ ئێڤارێ تو کێمانیێن من ژ مێڤانێن دن نین بوون؛ بەژن و بالا من درێژ (!١.٨٥.. هنەکێ درێژ!)، کنج و لخوەکرنا من خوەش، نۆ و لهەڤهاتی، سەرێ من، ب بیهنا مسک و ئەمبەرا ژنان و ب کۆنیاک و شامپانیێ، هنەکێ، مەست بوو. من دانس دکر، تەڤی ژنێن فرانسز ئێن نەرم، ل گۆرا ئاهەنگا موسیک و دانسا کۆ من ئەوچەند ژێ حەز دکر، بەدەنا خوە، ب ئووسل، دلڤاند. من بێریا دانسێ و شەڤێن وەلێ کربوون. لێ وێ شەڤێ، د وێ بالۆیا شێن و گەش دە، ئەز نە باوەرم کۆ هایا کەسێ ژ رەوشا من ئا کامباخ هەبوو. بێگاڤی و نەچاریێ دیسان نەفەس ل من چکاندبوو. ئەز میر بووم، «پرنس» بووم، (د رۆپەلا داوین ئا کۆڤارێ دە ژێ وەها نڤیسیبوو؛ ئەمیر جەلادەت ئالی بەدرخان)، گەرینەندەیێ کۆڤارا یەکتا یا کوردی هاوار-ێ بووم. لێ د بەریکا من دە، پرێ جاران، پەرەیێ جخارێ نین بوو. پەرە نین بوو، ژ بۆ هیچ تشتەکێ نین بوو. من هەموو بەندێن کۆڤارێ، د شەڤێن درێژ دە، ب قەلاما رەش دنڤیسین. ئاگر ب پێچیێن من دکەتن، پێچی هەموو دبوون برین. لێ چارە چ بوو؟ داکتیلۆیەکە نۆ، ب ناڤێ سمت پرمیەر، هاتبوو بازارا سالهیێ. هەر جارا کۆ ئەز و هەڤالێن ب من رە، داکەتانا سووکێ، ئەز ئێ بچووما و من ئێ ل وێ داکتیلۆیێ بنهێرتا. هەر جار... لێ پەرە نین بوو کۆ من ئەو بکریا. رێزکرنا رۆپەلێن کۆڤارێ گەلەکی بها بوو. ژ بەر کۆ کۆڤار، ب پرانی، ب تیپێن لاتینی دهاتە وەشاندن و ل سووریێ، کەسێن کۆ ب تیپێن لاتینی بزانبوونا، نین بوون. دا کۆ من بکاربوویا بوهایێ رێزکرنا رۆپەلان هنەکێ کێمتر بکرا، ئەز ب خوە دچووم چاپخانێ و ب رۆژان دخەبتیم. من تیپ، ل گۆرا نڤیساران، یەک ب یەک، هلدچاندن، دانین نک هەڤ و رۆپەل رێز دکرن. جارنا دەهـ ساعەت، دۆنزدەهـ ساعەت... چاپخانا تەرەقی کۆ ب خیرەت و دلسۆزی کۆڤار دوەشاند، بووبوو مالا من ئا دووەمین.

پشتی کۆ کۆڤار دوەشیا، کەفت و لەفتەکە نۆ دەست پێ دکر، دیسان ژ بۆ کۆ پەرە نین بوون...

وێ رۆژێ، بەری کۆ ئەز بچووما بالۆیێ، دیسان، حەتا ئێڤارێ، بێیی کۆ تشتەکێ بکەڤە گەوریا مە، مە لەزاندبوو. هەژمارەکە نۆ دەرکەتبوو. هەر هەژمارا مە د ناڤبەرا ٥٠٠ - ١٠٠٠ لبێ دە دەردکەت. مە نکاریبوو ئەو بشاندا کتابفرۆش و کتابخانێن لوبنان و سووریێ. فرانسزان ئەڤ ل مە قەدەخە کربوون... ژخوە کەسێن کۆ بکاربوونا ب کوردی و د سەر دە ژی، ب تیپێن لاتینی، بخوەندانا، پر کێم بوون. مە کۆڤار، پرانی، ب دزی، دشاندن کوردێن ئالیێ ترکیە و عیراقێ. لێ پەرە نین بوو کۆ مە بکاربوویا زەرف و زامک بکرینا و کۆڤار پێ بشاندنا. ژ لەورە، مە ئەو دخستن توور و کیسێن جاوین دەڤێ وان ددوروون و دشاندن. وێ رۆژێ ژی، ئەز، رۆشەن کۆ ب خۆرتەکێ عەرەب، ئۆمەر مالک رە، بووبوو دەستگرتی، لێ هێ ژی دەست و پێ یی من بوو، دو خۆرتێن کورد ئێن هێژا و ژیر کۆ هەم د کۆڤارێ دە دنڤیسین و هەم ژی ئالیێ من دکرن، ئۆسمان سەبری و قەدری جان و دەنگبێژێ کۆڤارێ ئەحمەدێ فەرمانێ کیکی، ل حەوشا مالێ، ل کێلەکا بیرێ، ب شەرپەزەتی، کارێ کۆڤارێ بر سەری. شەنگێ، سەگا من ئا گورێخ، ژی ل مە نۆبەداری کر!

لێ کەسێن کۆ ب ڤێ شەرپەزەتیا مە دزانیبوو، پر کێم بوون. خەلکێ، نەمازە هەسوود و دەخەسێن کۆ ل دەر و دۆرا مە بوون و دەڤ داڤێتن کۆڤارێ، وەلێ باوەر دکرن کۆ ب تەلسان پەرە، ژ من رە، دهات! من ئێ چ بکرا؟ چیایێن بلند بێ بەرف نەدبوون، نەوالێن کوور بێ ئاڤ نەدبوون...

جەلادەت بەگ و مادام کرۆڤەرە، گوهێ وان ل سەر ئۆرکەسترێ، ل گۆرا موسیکێ گاڤێن خوە داڤێژن.

ئەو ناپەیڤن، موسیک و دانس تەڤگەرا وان ب رێ دخە. لنگ، تەڤگەرا دانسێ، لبابوونا بەدەنان، هلم و گەرماهیا کەسێن کۆ دانس دکن، بروویێن زراڤ، چاڤێن کلکری و لێڤێن سۆر ئێن مادامێ جەلادەت بەگ بێدەنگ دهێلە. ئەو ناخوازە بپەیڤە، بەدەنا وێ ب خویدان، کراسێ وێ یێ سپی یێ هەورێشیمێ ب بەدەنا وێ ڤە زەلقی، ئەو ب دانسێ رە دەرە...

لێ موسیک رادوەستە.

- مخابن، مادام کرۆڤەرە دبێژە... پر سپاس، ئەز ئێ ڤان دەمێن دانسێ ژ بیر نەکم...

جەلادەت بەگ، بیهنچکیایی، ب چاڤان سپاسی وێ دکە و وێ دبە نک کۆما زابتان، نک مێرێ وێ. کۆما زابتان و مێرێ مادامێ ل چەپکان دخینن... جەلادەت بەگ ژ گارسۆنێ کۆ دەرباس دبە، قەدەهەکە نۆ یا شامپانیایێ وەردگرە، ب قەدەهێ سلاڤ ل وان دکە و ژ شامپانیێ ڤەدخوە. مەرڤەکێ ناڤسال، هنەکێ پۆروەشیایی، سمبێلقیت و زەرک، ل نک وانە. ئەو ژی، ب سەری، سلاڤ ددە جەلادەت بەگ.

- ئەز وەهبی بەگ ب وە بدم ناسین، لۆینانت کرۆڤەر دبێژە. چارج دی ئەڤێرسێ ترکیێ... کاتبێ یەکەمین ئێ بالیۆزخانا کۆمارا ترکیێ... و مر. جەلادەت ئالی بەدر -کان...

- Memnun oldum، وەهب بەگ دبێژە و دەستێ خوە درێژی جەلادەت بەگ دکە. Demek ünlü Celadet Beg sizsiniz...

-Ben de memnun oldum، جەلادەت بەگ دبێژە.

- Ha, işte bizim hanım da geldi، کاتبێ یەکەمین دبێژە، onu sizinlee tanıştırayım, Celadet Bey...

ژ نشکا ڤە، ژنکەکە گەلەکی خوەش، پۆر درێژ، ل کێلەکا جەلادەت بەگ دخویێ. جەلادەت بەگ لێ دنهێرە. چاڤ... چاڤێن رەش... ئەو ڤان چاڤان دناسە، ڤان ژ دەرەکێ دناسە... لێ ژ کۆ؟ بەژن، بەژن و بال... نا! نابە!.. جەلادەت بەگ سەرخوەشە، چەوت دبینە... لێ... بەلێ... بەلێ... ئەوە؛

- جانان!

- جەلادەت!

- جانان!..