آراستن سپای طرفین در رزمگاه
از کتاب:
کۆمەڵەی شیعری فەقێ قادری هەمەوەند
اثر:
فقی قادر هموند (1830-1890)
6 دقیقه
530 مشاهده
سەحەر ئەلخەنناس جە خەو بی بێدار
ئەمر کەرد سوپا یەکسەر بین سوار
سەردار سوار بی جە پێش سوپا
بەرز بی دەنگ تەپل، سەدای کەڕەنا
زیڕەی عەڕادەی تۆپ و قومپاران
خرۆش ئەسپان جەنگی سەرداران
مەردان پەی مەساف کێشان درەفشان
سیا بی جە گەرد توڕڕەی کەهکەشان
بەرقەی سەرسەنان دیرع کڵاوخوود
شوعلەش نەجم ئاسا جە تۆی گەرد و دوود
هەم جە خەیمەگا نیم فرسەخێ دوور
تەرتیب دا سوپا سەردار پڕ زوور
سوپاش بە ئایین جەنگ کەرد یەکسەرە
تەعیین کەرد یەمین، قەلب و مەیسەرە
سپەرد بە فیتنە مەیمەنەی سوپا
توهمەت جە یەسار عەلەم کەرد وەپا
وێش نە قەلبگاهـ سوپای بێ ئەندێش
تەمەع بە یاوەر نیگەهبان وێش
حازر بی دەردەم شوهرەت نە حوزوور
بی بە چەرخەچیی ئاشوبەی هەرشوور
جەو تەرەف وەزیر موخبیر بی نە کار
پڕ بی سەرزەمین جە سوپای ئەشرار
خێزا نە ڕووی تەخت بەرشی نە خەرگاهـ
دا نە تەپڵ کووس سوار بی سوپا
جە گەرد سوپا و زەلزەلەی ناقووس
سەما سیا بی، زەمین ئابنووس
سەرمەستان حەرب، دلێران جەنگ
کێشان درەفشان پەرێ نام و نەنگ
کێشان قومپاران تۆپ سەهمناک
زەلزەلەی زەمین سەردار جە ئەفلاک
زیڕەی فیل مەست، خرۆش ئەسپان
دەنگ دا نە ئافاق دائیرەی دەوران
وەزیر وە بێباک نەپێچا عەنان
نە پەی ڕەزم کین سوپای وێش دا سان
مەیمەنەش بەخشا بە سەمع و بەسەر
قەسد و حەرەکەش سپەرد بە مەیسەر
وێش نە قەلبگاهـ چەنی نەفع و زەڕ
نوتقش بی حەفیز، یەعنی بە یاوەر
جە قەوس قەزا ئەجەل پەی قەدەر
مەقتوولان بە نووک سەنان دا دەفتەر
مەرد موباریز جە هەردوو تەرەف
ئامان بە هەمدا جە مابەین سەف
بە شمشیر ڕەزم حەربەگای سەنان
سەران جە مەیدان دان و ستانان
چەرخەچی جە بەین دوو سوپای گران
گەرمی دان بە جەرگ زومرەی دلێران
جەو دەمدا وەزیر خرۆشا جە قار
جەولان دا جە بەین سوپای بێشومار
وات ئەی سەرداران دلێران جەنگ
باوەران بە یاد پەردەی نام و نەنگ
دیققەت کەن جە کار سوپای بەدنەژاد
بە واتەی ماچان خەسم مادەرزاد
فرزەند ئیبلیس شووم ناپاکەن
جە داخ ئادەم دەروونش چاکەن
نە پەی ئینتیقام پدەر سەرسامەن
مەرد خودپسەند دووڕوو نەممامەن
چون دڵ پادشای ئیقلیم شەرعەن
قەسدش نە ئەفکار ئوموور وەرعەن
مەئموورەن جە نەفس ئامان ئەلخەنناس
نە جای حوکم شەرع قانوون کۆ ئەساس
هەم ئێدەن مەفهووم ئایەی مونەززەل
هەرکەس بە ئەحکام حەق نەکەرد عەمەل
هەرکەس نە خاریج شەرع بی موافیق
کافر ئەو کەسەن زاڵم و فاسق
دیققەت کەن جە لوتف خەللاق وەدوود
سەبەب بە ئێمە ئیبلیس کەرد مەردوود
جەو سەبەب ئیبلیس کینە کەرد نە کار
ئادەم نە جەننەت کەرد زەلیل و خار
نە پەی ئینتیقام وێش نە دەوانەن
عالەم گشت جە ئەو خانەوێرانەن
مەر یە ئینسافەن پەی ئەهل شعوور
بە گفتەی دوشمەن وێمان کەیم مەقهوور
دەست دەن وە سەردا تەوفیق کەن تەڵەب
شکست دەن بە سان سوپای پڕ غەزەب
تەوفیق تەعیین بی، تەرتیب دا تۆپان
مەردان عوریان کەرد سەیف سەر ستان
جەو تەرەف لەعین شووم ئەلخەنناس
جەولان دا نە پێش سوپای بێ قیاس
سەرهەنگان سەف تەڵەب کەرد وە پێش
ڕانا پەند و نوسح نە هەر کەم و بێش
واتش بە شەش ماهـ تەی کەرد نیم ڕاهـ
مەئمووریم یەکسەر بە فەرمان شاهـ
پەی تەسخیر موڵک ئیقلیم وجوود
ئێمەش مەعاف کەرد نە سوجدە و سوجوود
سەرفەن خەزینەی دەوڵەت پەی سوپا
جە نەقد و تەعین مەکارە و خەرگا
ئەر سستی جە کار ئێمە بۆ زوهوور
هەنی بە چ ڕوو بشیم بە حوزوور
هەم شا جە مەسرەف مەکێشۆ زەرەر
هەم ئێمە نە شاخ ئامەل بێ سەمەر
چارە هەر ئێدەن بە فەرمان شا
نە پەی رەزم کین وێمان کەیم فیدا
بە ئیقباڵ شاهـ خاتر کەریم شاد
کۆشش کەیم نە جەنگ، هەرچی بادا باد
ئێد وات و سەردار چون مەردان مەرد
وەسوەسەی لەعین پەی تۆپ تەعیین کەرد
شین بە جای وێشان زومرەی سەرداران
تەرتیب دان بە تیپ تۆپ قونپاران
جە هەردوو تەرەف سادر بی فەرمان
خێزا زەلزەلەی ڕەعد تۆپخانان
قاڕەی قومپاران دوود دوور ئەنداز
گڕەی تۆپخانان، ناڵەی تەپڵ باز
گیزەی سەرسەنان، تەقەی تەبەرزین
بارشت تگرگ سەران بە زەمین
شەقەی شەستتیر، ترەقەی ئیسپەر
بریقەی شمشێر، بڕشت خەنجەر
نە ئەبر جەسەد مەتەر بی بە خوون
دوو فرسەخ سەفحەی مەیدان لەعل گوون
ئەسپان بێ ساحێب نە ڕووی ڕەزمگا
بەحری وار نە مەوج خوون مەکەرد شەنا
هەر تەن وە بێ سەر، هەر سەر بێ تەن بی
غرێو مەردان چون ئەهریمەن بی
جە دوود نیران ئەسلیحەی ئاتەش
سەما سیا بی، زەمین مونەققەش
ئاخر ئەلخەنناس غوڕڕا بە لەشکەر
ئاوەردن پەرێش سوپا سەراسەر
جەو تەرەف وەزیر خرۆشا بە قار
کەردن حاملەی سەخت پەی سوپای شەڕڕاڕ
تەرەفەین وەیتەور نەزدیک بین بە هەم
گردن یەقەی یەک بە پەنجەی ستەم
سەرف کەردن حەربە بە زەرب قیساس
گا وەزیر غاڵب، گاهێ ئەلخەنناش
ئاخر جە قەبزەی قەزای ئەخزەری
بە قووەی شەباب قەوس بەشەری
قەدەر بی تەرکەش غورووری شیتاب
جە سوپای وەزیر نەمەند ڕای سەواب
وەسوەسەی بەدخوو تۆپ مەسائیب
تەوحید جە تۆپان زەمیر کەرد غائیب
زەبوون بی سوپای وەزیر بێ تۆپچی
ئاخێز کەرد خەتەر بی وە چەرخەچی
ئەلخەنناس جە پێش سوپای نەڕە دێو
گەرمی دا بە حەرب بە نەعرەی غرێو
پەهلەوانێ بی جە سوپای وەزیر
نامش بەسەر بی مەرد بێ نەزیر
پەرێ ئەلخەنناس ئاوەردش هوجووم
نێزەش دا نە سەدر ئەلخەنناس شووم
ئیسپەر دا نە ڕێش سەردار پڕ فەن
سالم بی سەردار جە حەربەی گەزەن
سەردار شەند پەرێش کەمەند کینە
ئاوەردش وە بەند سپەرد بە فیتنە
یەک مەرد هەنی ئاما جە مەیدان
مەشهوور بی ئیسمش بە نوتق زوبان
ئامان بە هەمدا هەردوو پەهلەوان
چەند زەربەت بە یەک دان و ستانان
ئاخر ئەلخەنناس بە پەنجەی غەیبەت
نوتقش کەرد ئەسیر، سپەرد بە توهمەت
چون نوتق وبەسەر هەردوو بین ئەسیر
نەمەند موباریز جە سوپای وەزیر