حکایت مرد ریایی «کە» مقدمەی مجاز است
از کتاب:
کۆمەڵەی شیعری فەقێ قادری هەمەوەند
اثر:
فقی قادر هموند (1830-1890)
4 دقیقه
522 مشاهده
نەقڵەن جە ڕاویی زەمانەی ئەییام
یەک مەرد مەتین والی بی نە شام
ساحێب ڕوتبەی تەخت تاج و نگین بی
عەدڵش بە ئەحکام شەرع موبین بی
نازیر ئەوقاف نەوجا مەرغووبەن
سەرف واریدات جە ئەو مەحسووبەن
والی پەی ئەوقاف وەیتەور دا دەستوور
هەر ساڵە یەک مەرد ساڵح بۆ مەئموور
شایعەی فەرمان شی نە گۆش عام
یەک مەرد عەییار کەرد خەیاڵ خام
واتش مەپۆشوون خەرقەی ڕیایی
مەکەروون قیام پەی پارسایی
هەر شەو نە مەسجید مەکەروون تەقوا
زیکر و تەهلیلەم پر سەوت و سەدا
مەگێرۆ شوهرەت زەمزەمەی ئەقوام
دەنگ مەدۆ نە گۆش والیی شەهرشام
مەبەخشۆ بە من ئەوقاف سەراسەر
بە سەرف ئەوقاف مەبم تەوانگەر
بە توول ئەمەل دڵ کەرد پڕ ئومێد
پێچا نە فەرقش عەممامەی سفید
تەسبیح بە دەست و سەججادە بە دۆش
جە سوحبەت غەیر وێش کەرد فەرامۆش
یەک مەسجید نە شەهر عالی مەقام بی
نەزدیک بە سەرا، پڕ ئیزدحام بی
نیشت نە تۆی مەسجید نە حوجرەی ڕیا
مەشغووڵ بی بە ئەمر تاعەت و تەقوا
شەو پەی تەهەججود مەکەردش قیام
دەنگ تەهلیلەش بەرز کەرد سوبح و شام
جە نیسف هەر شەو مەناڵا بە زار
جەزبەی تەسەننوع ماوەرد بە ئەفگار
هەرچەند جە تاعەت نمەکەرد تەقسیر
چونکە ڕیا بی نەبەخشا تەئسیر
ئاخر موئەججەر چەنیش بی عەنید
چێش نەکەرد قەبووڵ بەیۆ بە مەسجید
جە لای سۆفییان مەرد ڕیایی
نیسبەت دا بە وێش ڕای پارسایی
هەر شەو تا سەحەر مەکەروون نوماز
ڕۆ فەقر و فاقەم کەردەن بە هەمڕاز
نیازم ئێدەن من نەی جەماعەت
چونکە نە مەسجید سەوابەن تاعەت
ئێوە جە خادم بکەران ڕەجا
نەکەرۆ مەنعم جە زوهد و تەقوا
سۆفییان یەکسەر کەردن ئیلتیجا
ئەوسا موئەججەر پێش بەخشا ڕەزا
موددەتێ وەیتەور جە بەین کەرد گوزەر
ناگا جە ئەوقاف مەخێزا خەبەر
مەواتن نازیر ئەوقاف مەعزوولەن
والی نە تەفتیش مەرد عەدوولەن
بە توول ئەمەل دڵ مەکەرد مەسروور
مەوات من مەبام ئیمجار بە مەئموور
تا دوو سێ نەوبەت خێزا ئیختیلاف
تەبدیل بی تەجدید نازیر ئەوقاف
مەرد مەجازی ناما نە دەفتەر
نەپەرسان چەنیش جە خەیر و جە شەڕ
ئەلحاسڵ یەک شەو جە ڕشتەی تەقدیر
قیام کەرد نوماز تەهلیلەی تەزویر
کڵافەی خەیاڵ نە دڵ کەردەوە
سەر دا بە زانووی دوود دەردەوە
سەیر کەن جە ئەلتاف دارای جیهاندار
مەرد مەجازیش چتەور کەرد بێدار
مەرد ڕیایی هۆش ئاوەرد بە دڵ
زاناش بێ سوودەن خەیاڵ باتڵ
جە سەکرییەی مەوت، قەبر و قیامەت
خێزا نە قەلبش ناڵەی نەدامەت
بە تەوبەی نەسووح زوبان کەرد گوشاد
کەردش ئیستیغفار بە داد و بێداد
قەلب و قاڵبش ئاما نە لەرزە
قەبووڵ بی جە حەق تەوبەش دەر لەحزە
شەفەق زاهیر بی ئەدا کەرد نوماز
تەبدیل بی بە عەشق حەقیقی مەجاز
جە قاپیی زاهید کەردن «دق البابعربی»
کەردشان سوئال، زاهید دا جەواب
واتشان: ئیمشەو ئەوقاف نازیری
ڕۆحش ڕیحلەت کەرد، جە تەن بی بەری
تەعریف زوهدت یاوان بە والی
عەتا کەردەن پێت ئەو ڕوتبەی عالی
زاهید وات: عەرز کەن وە پابۆس شا
سێ ساڵەن تەقوای ڕیام کەرد ئەدا
واتم بەڵ جە شا بکەرۆ ئەسەر
ببەخشۆ وەنەم ئەوقاف سەراسەر
چون پەی حەق نەبی ئەسڵ عیبادەت
بێ فەیز بیم جە سوود تەقوا و ڕیازەت
یەک ئیمشەو پەی حەق بە جوزئی تەقوا
وەیتەور ئەسەر کەرد جە قولووب شا
کەردەنم تەوبە ئیمشەو جە ناکام
وێم نەکەم دوچار ئەتعیمەی حەرام
غەیر جە ڕەزای حەق چون ئەوەن مەعبوود
نمەبۆ قەسدم پەرێ هەر مەقسوود
هەرچەند شا بە جوهد وەنەش کەرد ڕەجا
مەسمووعش نەبی مەرد دین پەنا
«فەقێتخلص دڵ» تۆ زەهر عیشقت نەنۆشان
خەرقەی ئیفتیخار عیشقت نەپۆشان
وەئیللا تا حاڵ جە بەیزەی مەجاز
ماوەردی جووجەی حەقیق بە پەرواز