هاتنی شازادە بۆلای نۆش ئافەرین و سەرەڕێ لێ گرتنی لەلایەن مەلیک محەمەدەوە
از کتاب:
سوڵتان ئیبراهیم و نۆشافەرین
اثر:
خانای قبادی (1704-1778)
6 دقیقه
742 مشاهده
سەرافان دەور حەکاکان ڕاز
وەی دەستوور بیەن ئەی ساز و ئاواز
بکەرین تەعریف شازادەی چالاک
کوشەندەی شێران بەوران بێ باک
هۆرێزان وە پا چون هەردە جاران
ڕووکەردن نەباغ گوڵباغچەی یاران
شای نەوجەوانان چون شێر بێشە
یە گوزەرگاش بی دایم هەمیشە
چەنی خان محەمەد یاران هەرسێشان
ڕوو کەردن بەناو گوڵباغچەی خەزان
دیش کە چەند نەفەر دوزدانە دەستوور
دیارن جە دوور ئەو شەب دەیجوور
یاوان بەو مەکان کەمینگای گوزەر
کەمین نشینان زاناشان خەبەر
شازادە چون شێر نەعرە بەرئاوەرد
ڕووکەرد نەدوزدان چون مەردان مەرد
واتش ئەی دوزدان شووم نا بێکار
عەزمتان چێشەن نەی زوڵمات تار
دەست دا بە شمشێر مەلیک شێر مەرد
پەرێ شازادە وە توند هەڵمەت بەرد
شازادە جۆشا وێنەی شێر مەست
تاو دا بەهێمەت گرتش بەند دەست
تێغش سەند جەدەست خرۆشا بە قار
داش نەکەللەی سەر فەرق نابێکار
چوار ئەنگوشت بڕی کەفت نەڕووی زەمین
خەڵتان کەرد نەهوون چون شێر غورین
چەنی دوو غوڵام کەفتن نەرووی خاک
کەفتن نەخاشاک هەم خاک نمناک
باقیی غوڵامان کەردشان هەراس
خەبەر بەردشان پەی شاهـ ئەلیاس
هۆرێزان ئامان شازادان یەکسەر
ئەلیاس و یاران تەمام دڵاوەر
گرتن دەورادەور سوڵتان ئیبراهیم
تەشنەی خونوشەن گشتشان دایم
شازادە دەست بەرد بە شمشێر تیز
وست نەدلیشان ڕۆز ڕەستاخیز
دیش ئەلیاس ئاما قەبزەی تیغ بەدەست
بشانو نەفەرق شازادەی سەرمەست
حەمڵە بەرد پەرێش بەوێنەی پڵەنگ
شی بەنەزدیکش نەمەیدان جەنگ
بازوو گوشاد کەرد بەردش وەباڵا
دانەرووی فەرقش جەزەربەش ناڵا
ئەلیاس بەیەک زەرب کەفت نە ڕووی زەمین
بەهوون ڕەنگین بی سەرتاپای شیرین
سەعید و مەسعوود هەردوو شازادە
پەڕێ جەنگ وێشان کەردن ئامادە
هەر دوو بەیەک بار جۆش ئاوەردشان
پەرێ شازادە حەمڵە بەردشان
شێر هونەرمەند تیغ کین بەدەست
خرۆشا بەتاو وێنەی شێر مەست
هەردووشان بە تیغ بەدەن کەرد خەستە
چون مورغ تیژباڵ شاباڵ شکەستە
ڕەستاخێز خێزا نەکووچە و گوزەر
جە سام شمشێر شێر دڵاوەر
مەشعەلدار مەشعەل گرتەبێ بە چەنگ
مدرا بێ وە پا نە مەیدان جەنگ
شێر سەرئەفراز بەور کینە کێش
بەتوندی و چالاک وێش یاونا پێش
دا نە گەردەنش کەفت زەرب سەهمگین
مەشعەل نەدەستش کەفت نەرووی زەمین
چراغ و مەشعەل خامۆش بی جە دوور
تاریک پەیدا بی چون شەب دەیجوور
بەو تەور زوڵمات بی کەس کەس نەناسا
هەر جەنگ بی نەبەین وە بی مواسا
چونکە تاریک بی شازادەی چالاک
چەنی ڕەفیقان نە مەیدان بین تاک
کەنارەگیر بین جە ڕاگوزارێ
گرتشان نەوەر گۆشە و کەنارێ
شازادان بە داغ سیاسەت مەندن
حەربە نە کاپۆڵ یەکتەر مەشەندن
هەر ئێد مەزانان بەدئەندێشانەن
نەزانان زەرەر بەخت وێشانەن
وەختێ کە زانان مەعلووم بی لێشان
وێشان مەکەردن جەنگ چەنی وێشان
کەمتەر مەندە بێ لێشان وە پاوە
فیرار بین لوان شێران بەدماوە
چەنی غوڵامان ئوفتادە و خێزان
یاوان بە مەنزڵ ئەسرین مەرێزان
گشت بەدەن خەستە زار و ناتەوان
خاتر پەرێشان بێزار بین جە گیان
حەکیمان زام پەیدا کەردشان
پەی مجرووح زام شەو ئاوەردشان
خەبەر بەردشان پەی جەهانگیر شا
جە مەعرەکەی جەنگ شاکەردن ئاگا
شازادان یەکسەر مەجرووح و خەستە
یەکسەر دەست و پا بەدەن شکەستە
شا حەرارەت گرت خەشمش خرۆشا
وەزیر تەڵەب کەرد بەهەیبەت جۆشا
بشۆ بە تەعجیل ئەی دانای ڕەئیس
باوەرە پەرێم ئەلیاس وە مەجلیس
وەزیر بە فەرمان شای داراشناس
ئاوەرد وە مەجلیس شازادە ئەلیاس
ئاما بە خزمەت شای نگون بەخت
سوجدە بەرد لوا نیشت وە بان تەخت
شا پەرسا ئەلیاس ئینە چ غەوغان
نە کووچە و بازاڕ دەمشق هوەیدان
جەواب دا ئەی شا ئیمشەو شازادە
تەمام مەست بین جە مەستیی بادە
جە گڕەی شەڕاب فەرقشان جۆشان
هیچ نەبین وە حاڵ وێنەی بێ هۆشان
جە حاڵ مەستی بادەی کەیف وەردن
جە بێ هۆشیدا ئەی کارە کەردن
شا کە ئێد شنەفت هیچ نەبی وە تەنگ
خامۆش بین نە جەنگ شێران ڕۆی جەنگ
شازادان یەکسەر خاتر پەرێشان
هۆرێزان لوان بە ماوای وێشان
ئەلیاس وات مەلیک ئەرێ بێ مایە
یە پەی چی کارمان تۆ کەردی زایە
مەلیک محەمەد خەجاڵەت کێشا
شی نە بەحر فیکر خەیاڵ وێشا
وەزیر یە زانا ئاما بە گوفتار
وات مەلیک محەمەد نەوەی نامدار
من نەکەردی کار هۆشیارم دایم
مەزانوون مەنزڵ سوڵتان ئیبراهیم
ئینشەڵا ئەمن وە بی وەسیلە
ماوەرووم پەرێت وە مەکر و حیلە
ئیمشەو نەخەودا بە دەست بەستە
ماوەرووم پەرێت بەزاری و خەستە
مەلیک وات وەزیر ئەر ئینە کەری
بە دەست بەستە پەرێم باوەری
سەوگەندم بەزات پادشای قەدیم
مەردەرووت پەنە تاج و تەخت ویم
وەزیر سەبرش کەرد تا یاوا بە شام
دمای شام خێزا ئەسباب بەست تەمام
شەب دەیجوور بی تاریک بی تەمام
بەرگ شەورەنگی پۆشا بە ئەندام
لوا وە بێ دەنگ نە پای کووچەی شار
تا شی بە مەنزڵ شێر نامدار
شی بە مەتبەخ وێش کەردش پەنهان
کەس پێش نەزانا مەلعوون خەیان
نیگا کەرد تەعام حازر کەردەبێن
بە عەزم خوردەن دەست نەبەردەبێن
حەمید مەلاح نەوەی نامدار
ئاب مەکەرد بە دەست شازادەی سالار
نییەن جە مەتبەخ دایەرولبەشەر
هیچ کەس جە مەتبەخ نەدارۆ خەبەر
تەک دا بە تەعام وەزیر دانا
دارووی بێ هۆشی نە تەعام شانا
نە جاگەی تاریک وێش پەنهان بکەرد
سەرئەنجام وێش بە قەزا سپەرد
شازادە و یاران تەعام دڵکێش
ئیشتیها کەردن ئاوردن وە پێش
دەست کێشان وەردن تەعامان بەکام
دەرسات هەرسێشان بێ هۆش بین تەمام
نیگا کەرد جەدوور وەزیر ناپاک
یاران بێ هۆشن کەفتەن نە ڕووی خاک
کەمەندش ئاوەرد جە خەیاتەی خام
شازادە پێچا سەر تا پا تەمام
گرت بەدۆشەوە شازادەی دڵڕێش
ڕووکەرد نەدما پەی مەنزڵگای وێش
سا با شازادە بمانۆ نە دۆش
بشین بە سەروەخت نازدار لاڵ پۆش