دەکا دونیایی پڕ شۆڕش بەدایم فیتنەها پەیدا
لە وەسفی عەزیزبەگی باباندا
از کتاب:
دیوانی سالم
اثر:
سالم (1800-1866)
4 دقیقه
1824 مشاهده
دەکا دونیایی پڕ شۆڕش بەدایم فیتنەها پەیدا
بە نەیڕەنگ و فسوونی ئەو لەهەر سوویێ وەغا پەیدا
عەجەب ماخۆلیایێ بۆ دڵی دونیا موسەللەت بوو
لە سەودای موقتەزای تەبعی، بە موختەس، ماجەرا پەیدا
تەماشای جەوری کەن دونیا چ زوڵمێکی لە خوسرەو کرد
نە بۆ تاجی نیشانێ ما، نە بۆ تەختی نیا پەیدا
بە میسلی خوویی دڵبەرمە دڵی دونیا لەگەڵ مەردوم
بە دوشمن نیعمەت و لوتف و جەفای بۆ ئاشنا پەیدا
خوداوەند چادری دونیای بە دوونییەت سەراپا کرد
بروون سوور سوور و ئایینە، دەروون ڕەنگی عەزا پەیدا
جیهان گەر ڕووبەڕووی من بێ بە خوونڕێزی زەفەر نابا
دەکەم بۆ حیرزی جان و دڵ بە چالاکی پەنا پەیدا
پەناهم شەهسەوارێکە گوزەر کا گەر بە ئەلبورزا
دەکا زەربی سمی ئەسپی لە خارا تووتیا پەیدا
ئەگەر خورشیدی تیغی بێ، بەسەر شەودا شەبیخوون کا
دەکا بەرقی بە یەک پەرتەو لە یەلدادا زیا پەیدا
بە هەر لادا بکا جەولان، لە بادی سممی ڕەهواری
چرای عومری عەدوو، وەک سوبحدەم وەزعی فەنا پەیدا
بە حوججەت نێزە گەر لێدا، سیپەر وەک کاغەزی قەندە
بە هەر وەزعێ لەگەڵ بازوویی ئەو حوکمی قەزا پەیدا
هەماوەردی عەرووسی قەبر و تیغی ماشیتەی مەرگە
لە زەخمی موردەگان بۆ دەست و پا ڕەنگی حەنا پەیدا
لە مەیدانا بە ڕەسمی ڕەزم ئەگەر مەرکەب بدا جەولان
لە ناڵەی گاو و ماهی دێ لەژێر خاکا سەدا پەیدا
غوباری سممی ئەسپی ئەو مەگەر ئەجزایی ئیکسیرە
لە چیهرەی دوشمنی ئەودا هەموو ڕەنگی تەڵا پەیدا
بەرابەر ڕوویی ئەو ڕەنگی عەدوو سیمابگوون سیمە
دەکا ئەجزایی تیغی ئەو لە قەلبا کیمیا پەیدا
سفیدە چاوی بەدخواهی لە حەسرەت حەلقەیی دیرعی
دەکا بەرقی سینانی بۆ عەدوو ڕۆژی سیا پەیدا
نەهەنگ ئاسا لە دەریای خاترا قەهری کە گەردش کا
لە کەشتیی عومری بەدخواهی سەراسەر ڕەخنەها پەیدا
لە گەرمی ڕۆژی مەیدانا عەدوو لەب توشنە سێراون
لە ئاوی تیغی جەوهەرداری ئەو کاری سەقا پەیدا
بە تیغی ئەو لە خوێنی ڕوومیان شەتتێ بە ڕووما دێ
تەنی ئوفتادە زەورەق، سەر لە جێگەی ناخودا پەیدا
لە بەحری ڕۆژی ڕەزما نەهەنگی تیغی سەر هەڵدا
لەناو کەشتیی ئەتراکا دەبێ شین و سەدا پەیدا
لە سەهمی حەملەیی ئەو بۆ عەدوو هەر جا حەزەر لازم
لە دەس ئەو بۆ کراسی ڕوومیان شێوەی قەبا پەیدا
دەبێ گەر بێتە ڕووی مەیدان وەکوو بەبری بەیان یەکدەم
لیباسی ڕووبەهی دەردەم لە ئەندامی کییا پەیدا
ئەگەر ئاوی بەقای نۆشیبێ دوژمن فائیدە نادا
لە مەوجی جەوهەری تیغی حورووفی لابەقا پەیدا
بە پەستی دوشمنی سەرکەش عەجایب سەرفەرازێکە
بە سەر هەر گەردەنە و شاخا، لە پێتا وەک لیوا پەیدا
ئەگەر وەک کێوی قاف مەحکەم بێ دوشمن گاهی حەملەی ئەو
لە مەیدانی گورێزا دێتەوە ڕووبەرقەفا پەیدا
لە خاکا خوێنی مەرجانی دەبێ مەخلووت و بێ حورمەت
دەکا ئەڵماسی دەشنەی ئەو لە گەردندا سەنا پەیدا
لە زەربی زەرگی ئەو دوژمن وەکوو پووشە بەدەم باوە
لە میغناتیسی زووپینی فونوونی کەهڕوبا پەیدا
چ حاسڵ دوشمنی وەختی هەزیمەت گەر موحەسسەن بێ؟
لە فەتحی هیممەتی ئەودا کلیدی دەرگوشا پەیدا
لە بەحری جەنگی مەغڵووبا کە تیغی مەوجی خوێن بێنێ
دەبێ بۆ دەست و پای ئوفتادەگان هەر سوو شەنا پەیدا
ئەگەر یەک لەمحە توولی بێ لە قەلبی لەشکرا قەهری
لە سەحرادا دەبێ بۆ جانەوەر سوور و غەزا پەیدا
عەسای مووسااعلامیە مەر نێزەی لە ڕەغمی مشتی فیرعەوناعلامی
بە بەرقی ئاتەشئەفشان و بە شکڵی ئەژدەها پەیدا
وەلێ تالیع نەبوو پۆشیدەیە جەوهەر لەڕووی دونیا
بە مەردانی دلاوەر حاسڵی کۆشش جەفا پەیدا
عەزیزاعلامە وا لەناو چاهە خوداوەندا نەجاتی دە
لە چیهرەی ئەو بکا یەعقووباعلام دڵی شێوەی سەفا پەیدا
خودایە موڵکی باباناعلام بێ ڕەواج و قەڵبە سا لوتفێ
بە ئیکسیری وجوودی ئەو بکا وەک موو بەها پەیدا