گفتار در بیان خلقت دنیا و پرداختن زمین و خلقت جان و زریتهای اوست
از کتاب:
روضة الصفا
اثر:
میرزا عبدالقادر پاوه‌ای (1850-1910)
3 دقیقه
684 مشاهده
ئوستاد سانع کولل مەسنووعات
ئیجاد کونەندەی جوملەی مەوجوودات
مێعمار تەڕدەست، ڕەنگ عەمار باف
بێ ماڵە و جەدوەل، گوونیا و تەناف
بێ مزد و مێننەت، بێ سپا و ئەسباب
بێ فەعەلە و قاڵ، بێ خورد و بێ خواب
بێ خاک و بێ ئاو، بێ سەنگ و بێ خشت
بەنای موقتەدر، مەوجود ساز گشت
جە سوبح سادق یەکشەنبەی ئەوەل
قودرەت بەرد وە کار دنیای پەڕ خێلەل
جەهەننەم جە تەحت دنیا دا قەرار
زوڵماتێ جە بان دووزەخ کەرد ئێزهار
بادی عەجایب، جە بان زوڵمات
ونارا تا ڕۆی هەیهات و هەیهات
دیسان هەم بەحرێ جەو دەم کەرد ئیجاد
موعەووەق مدران وە بان ئەو باد
چهل هەزار ساڵ ڕای قەعرش دوورەن
وە قەوڵ ڕاوی وەی تەور مەشهوورەن
ماهی عەزیمێ، بزورگ ئەزرەق
سرشت کەرد واحێد سنعەت ساز حەق
جەو بەحر بێ پەی، مدران بێ لەنگەر
مەبۆ نەلەخشۆ تا وە ڕۆی مەحشەر
جە پشت ماهی سازا یەک بەقەر
هەشتاد هەزار عەین، چهل هەزار سەر
ما بەین ئی سەر هەتا کە ئەو سەر
پانسەد ساڵ ڕاهەن بەڵکە زیادتەر
هەر سەرێ میقدار سێسەد شاخ دارۆ
هەر شاخێ تەسبیح زیکرێ مەویارۆ
ئوستاد نەققاش لاجەوەرد کاری
جە کەف جەوهەر دانەی مرواری
وە یەد قودرەت بێ هەمتایی وێش
هەفت تەبەق زەمین دڵڕوبای دڵکێش
سازنا وەی تەور زات ئێلاهی
نیاش نە موهرەی پشت گا و ماهی
مەعلووم بۆ ڕاوی ڕێوایەت ڕاسەن
چوونکە فەرمودەی ئێبن عەباسەن
بەڵام چوون بەقەر سەبوک بی بارش
نمەبی دنیا ساتێ قەرارش
ئارامش نەبی نە وەقت و بێ وەقت
دایم مەلەرزا چوون زلزلەی سەخت
دیسان هەم جە نۆ بینای بان سەر
خێلقەت کەرد کاوان کەش و کۆ و کەمەر
هەردان و زەردان، شاخان، ئێڵاخان
بەرزان، کۆساران، زاخان، سەخناخان
کان کۆی کەرەم «رب العالمينعربی»
قەرار دا بەین بەین نە ڕووی سەر زەمین
بەڵ لادێ زەمین بگیرۆ ئارام
هەنی ساکن بۆ تا «قام القيامعربی»
سەنگ و هەرد و خاک گشت مولاقی بی
حەرەکەی زەمین باز هەر باقی بی
دیسان هەم بێ باک دانای سنعەت باف
مەوجوود کەرد دەر دەم هەر هەفت قوللەی قاف
جە هەر هەفت ئێقلیم دەور دنیای دوون
قافش قەرار دا وە بێ چەند و چوون
جەو زلزلەی سەخت جای هەوڵناک دا
کۆوان وێنەی مێخ کۆیا نە خاک دا
زەمین سەنگین بی هەر تا کە تاوا
تا سەنگیش وە پشت گا و ماهی یاوا
غەرەز وە کۆی قاف کاوان گشتەوە
ئەوسا نە جونبش دنیا نیشتە وە
بەڵام دنیای دوون بەرەنگ دڵبەر
خاڵی جە شنۆی سەڎای زی بەشەر
مڵک بێ ساحێب، یۆرت چۆڵ و هۆڵ
نە شنۆی شەماڵ، نە شنیای چاتۆڵ
نە شار، نە قەریە، نە ئابادانی
نە دار، نە ئاتەش، نە ئاو، نە کانی
تەنیای بێ شەریک لوتفش یاری کەرد
پەی ئاوەدانی ئاوش جاری کەرد
ئەشجارات تەمام، نەباتات یەکسەر
بەر ئاما جە خاک بە ئەمر داوەر
وە حوکم و فەرمان پادشای ئەقدەس
ئاما ئاتەشێ وە یەک نیم نەفەس
جە کۆرەی دووزەخ کەوت وە سەر بەسات
باقیەن تا ڕۆی عەرسەی عەرەسات
پەی ئێڎ تا کەمتەر ببۆش سۆز و تاو
هەفت جار شوستشان، شششان وە ئاو
یە گشت جە قودرەت قەدیم بێ چوون
وەی تەور دایر بی نە ڕووی دەهر دوون
تەیر و وحووش و مورغ و مۆر و مار
غەیر جە ئادەمی سازا وە یەک جار
نە چۆڵ ئاوان قەرار دا جاشان
مەعاش و ڕۆزی، زێڎ و ماواشان
غەرەز وە شش ڕۆ یاوا وە ئێتمام
حەق وێش فەرماوان «سِتَّةِ أَيَّامعربی»