١
فۆتۆگرافا هەفتان ئا رۆمانا بیرا قەدەرێ، مەرڤ دکارە ببێژە، فۆتۆگرافا کەسەرێیە. یان ژی، ئەگەر مەرڤ بخوازە هنەکێ دووربین بە و بکاربە خوە بگهینە «پەی» فۆتۆگرافێ، مەرڤ دکارە ببێژە؛ فۆتۆگرافا هەفتەمین ئا بیرا قەدەرێ دەستپێکا ریا کامباخ ئا کەسەرێیە. فۆتۆگرافا کۆ هنەکێ تارییە و نیشانا تاریتی یێ یە، وەلێ ب کەسەر دخویە. کەسەر هاتیە و ئەڤ وێنا کۆ د کورتە دەمەکە ژیانێ دە ئەو کورتەدەما کامباخ کریە نەمر و ب دوو رە ژی ئەو کورتە دەم کریە فۆتۆگرافا ڤێ رۆمانێ، ب هەر ئاوایی، ڤەگرتیە...
کەسەر، ستریهێن ژیانێ، ستریهێن کۆ دۆرا گولێ راپێچانە، هاتیە و دۆرا ڤێ وێنێ راپێچایە...
ل سەر کاخزێ رزیایی یێ نەمر لەهەنگێ ڤێ رۆمانێ، یان ژی کەسێ کۆ بوویە سەبەبا ئافرینا ڤێ رۆمانێ، جەلادەت ئالی بەدرخان دخویە. د ناڤ رەشاهیەکە تەنک دە، ب تەنێ ئەو دخویە. وی دەستێ خوە یێ راستێ دانیە بەر پەنجەرەیەکە ترێنەکێ و ل دەر دنهێرە. د ناڤ کۆمپارتمانەکە ترێنەکە بێناڤ و بێنیشان دە، ئەو، هنەکێ ستووخوار، ل جیهانا دەرڤە کۆ پەنجەرا ترێنێ ئەو ژێ ڤەقەتاندیە، دنهێرە. فۆتۆ ژ ئالیێ کێلەکێ هاتیە کشاندن. لۆما ژی ب تەنێ ئالیەکی جەلادەت دخویێ. کۆمپارتمان هنەکێ تارییە، ئەگەر مەرڤ کەسێ نەخویایی یێ کۆ ئەڤ فۆتۆ کشاندیە نەهەسبینە، ژ جەلادەت پێ ڤە تو کەسێ دن ناخویێ. ئالیێ دن ئێ پەنجەرێ یێ دەرڤە رۆنییە. رەش و سپێ ل کێلەکا هەڤن، ب تەنێ پەنجەرە وان ژ هەڤوودو ڤەدقەتینە. مەرڤ دکارە، ب زمانەکێ بەسیت، وەها ببێژە؛ ژ چارا سسیێ ڤێ وێنێ تارییە، ژ چارا یەک ژێ رۆنی.
ترێن بەر ب کۆ دە دەرە؟ ئەو ل کۆیە، چاوانە، جیهـ و وارێن کۆ جەلادەت ب کووراهێ لێ دنهێرە، چ دەڤەرن؟ د وێنێ دە، ئەڤ نە دیارن، ژێ فاهم نابە. لێ رەشاهی و هنەکی ژێ رۆناهیێ وێنە ڤەگرتنە.
رۆیێ جەلادەت ئێ خۆرت ب خەم و کەسەرە. خەم و کەسەرا ل سەر رۆ باش دخویێ. د وێنێ دە ب تەنێ چاڤەکێ دخویێ. ژ ئالیێ دن ئێ رۆ ب تەنێ بروو و بژانگێن چاڤێ دن دخوین. لێ بەلێ، تەڤی کۆ هەردو چاڤ، ب هەڤ رە، باش، ناخوین، ناڤەندا فۆتۆیێ چاڤە. د ناڤبەرا هەموو فۆتۆگرافێن جەلادەت دە، هەیە کۆ ئەڤ فۆتۆگرافا یەکەمین بە کۆ تێ دە چاڤ و نەرینا جەلادەت ئەڤچەند کوور و مانیدارە. جەلادەت ل کۆ دنهێرە؟ ب ئیهتمالەکە پر مەزن، بێیی کۆ هایا وی ژێ هەبە، ئەڤ فۆتۆگراف تێ کشاندن. ب گۆتنا علمێ فۆتۆگرافێ، ئەو بێ حازری تێ گرتن. ئەو، سادە، رەحەت، رۆنشتیە، ملێ خوە یێ راستێ دانیە بەر دەڤێ پەنجەرێ و ل دەر، ب هەموو کووراهیا نەرینێ، ل دوور دنهێرە. بەلێ، ئەو پر ل دوور دنهێرە، لێ نەرینا وی نە نەرینەکە دیار، مسۆگەر و تێکووزە. ژ بەرڤاژیێ، نەرینا وی نەرینەکە ڤالایە. ئەو کوور ل دوور دنهێرە، لێ هشێ وی ل دەرەکە دنە. چاڤێن وی ل سەر رۆنیا دەرڤەیە، لێ هشێ وی ل سەر پەژن و حسێن کۆ د هوندرێ وێ دە پێل ددنە. چاڤ ل دەر دنهێرە، لێ ئەو ل دنیا هوندرێ خوە دفکرە. ترێن دەرە، یان ژی ئەو ئێ هەرە. ترێن ئێ وی و رۆپەلێن رۆمانا بیرا قەدەرێ بەر ب کۆ دە ببە؟ حەتا کەنگێ، چاوان؟ ئەڤ چووین ئێ کیژان ریێن نۆ ل بەر وی ڤەکە؟ ما هەر چووینەکێ ڤەگەرەکێ ژێ ناڤێ؟ هنگێ ڤەگەر کەنگێیە؟ چاوان و د کیژان شەرت و مەرجان دە؟ یا ژیانا کۆ ل پەی دمینە؟ کەس و ناسێن کۆ ل پەی ڤێ چووینێ دەست هلددن؟ ئەو ئێ وان، دیسان، کەنگێ ببینە؟ ژ نەرینا چاڤ باش دخویە کۆ جەلادەت د ناڤ حسێن وەها دەیە.
چاڤ نەرم و ئارام، مەلوول و زیزە. چاڤ نیڤچە ڤەکرییە، هەیە کۆ ئەو گریایە، یان ژی کەلگری بوویە، یان ژی ب پێلێن حسان سەرمەست بوویە... کی دزانە؟ ئەنیا فرەهـ و پۆز، ئەو پۆزێ کۆ داپیرا بەدرخانیان رۆشەن خانمێ مینا «پۆزێ بەرانان» ب ناڤ دکر، نەرینا کەسەرتژی یا چاڤ تەمام دکن. پێشیا ئەنیا فرەهـ و درێژ، هنەکێ، دبرقە. هەیە کۆ تیرێژەکە رۆناهیا دەرڤە خوە گیهاندیێ و ب گەرمی وی رادمووسە. پۆرێ کۆ ب قاسێ سێ تلیان درێژە و بەر ب پاش، ب هۆستەهی و ب هونەر، هاتیە شەهکرن ژی، مینا ئەنی، هنەکێ دبرقە. لێ رۆناهی خوە ب جێنیکێ کۆ زێدە نە درێژە، ناگهینە. جێنیک، هنارک و گوهێ مەزن و درێژ پەرچەیێن ئالیێ تارێ یێ وێنێ نە. گەلۆ دانێ سبێیە، یان دانێ ئێڤارێیە؟ تاڤا وێ کورتە -دەمێ ل کۆیە، ل ئەسمانان، ل پەی ئاسۆیان و ل بەر ئاڤاچوونێ، ل کۆ؟..
هەرچی پۆزێ درێژە ل رۆیێ درێژ تێ. پۆز، مینا نکولێ تەیرێ ئەیلۆ، بەر ب ژێر دبە. سمبێل هەر مینا خوەیە، قەمەرێ، کن و کورت. دەڤێ درێژ گرتییە، لێڤێن قەلاو ل سەر هەڤن.
ستوویێ ئیشلگێ گرتیە و کراواتەکە زراڤ و رەش پێ ڤەیە. خێزێن زراڤ و درێژ ئێن رەش ئێن ل سەر ئیشلگێن سپی مۆدا سالێن ٢٠ -ئان نیشان ددە. ئەڤ جەلەب ئیشلگ، ئیشلگێن ستووکورت و خێزدرێژ مەنسووبیەتا خوەدیان باش نیشان ددە؛ رۆناکبیر، نڤیسکار، رۆژنامەڤان، ئاریستۆکرات، سیاسەتگەر...
ئەڤ هەموو تشت و هین تشتێن دن د ناڤ ڤێ وێنێ دە دخوین. لێ گەلەک تشتێن دن ژی هەنە کۆ د ڤێ وێنێ دە نە، لێ ڤەشارتی، نە خویایی. هەروەکی کۆ هاتیە گۆتن، فۆتۆگراف ب هەردو ملێن خوە، ملێ خویایی و یێ نەخویایی، هێژایە. گاڤا ئالیێ ڤەشارتی ل ئالیێ خویایی زێدە بە، یان ژی پێ تەمام بە، هنگێ ئەو فۆتۆگراف دبە بالکێش و هنگێ ئەو دەست ب پەیڤینێ دکە.
د ڤێ فۆتۆگرافا هەفتەمین ئا بیرا قەدەرێ دە کۆ رۆپەلێن نۆ ل رۆمانێ زێدە دکە و وێ بەر ب دەرنە نۆ دبە، شۆپێن سالێن خەم و کەسەرێ هەنە. سال، سالێن ٢٠ -ئانن، سالێن پشتی شەر، سالێن تەڤلهەڤێ، هلوەشین و کەتنێ، سالێن کول و دەردان، شک و گومانان، رێ و رێویتیێ...
چاڤ ل دەر، ل جیهـ و وارێن کۆ ل پەی دمینن، دنهێرن. رێویتیێ دەست پێ کریە، وەخت، وەختا ڤەقەتینێیە.
.