٥

مرن دکەڤە رێ...

چارە نینە، جەلادەت و هەڤالێن دۆرئالی چ ژی بکن، هەو دکارن ئەسکەرێ بریندار ژ مرنێ ڤەگەرینن. برینا ئەسکەر خەدارە، هوور و رووڤیێن وی دەرکەتنە دەر، ژ ئەنیا وی خوین تێ، چەرمێ ئالیەکێ رۆیێ وی رابوویە، هەستیێن سپی یێن رۆ دخوین. لباسێن ئەسکەری یێن ل سەر ڤی ئەسکەری خۆرت لیمە لیمە بوویە. ژی بیهنا خوین، خویدان، هەری و باروودێ تێ. ژی بیهنا مرنێ تێ. چارە نینە، روهستین ل سەر قرکێ سوار بوویە. ئەسکەرێ بێناڤ، بێنیشان و بێسوود ل بەر جاندانێیە.

ئەسکەر، ب خیرەتا خوە یا داوین، چاڤێن خوە، هێدیکا ڤەدکە، ل چاڤێن کۆ ژ ژۆر لێ دنهێرن، مێزە دکە. چاڤێن وی یێن کەلگری، ب زیزی، ب هاوار، ل جەلادەت دنهێرن. ئاگر ب دلێ جەلادەت دکەڤە، کەزەبا وی دشەوتە. جەلادەت دکارە چ بکە؟.. ئەو ژی ل کەسێن دۆرئالی دنهێرە. تو کەس نکارە تو تشتی بکە؛ نە بژیشک و کارگەرێن تەندورستیێ هەنە، نە دەرمان هەیە، نە ئالەت هەنە، نە واستەیێن گوهاستنێ هەنە و نە ژی قووەت و تاقەتا ئالیکاریێ... مرن کەتیە رێ، ئەو ئێ ڤی ئەسکەرێ جوان ژی، مینا ب سەد هەزاران ئەسکەرێن دن، بدە بەر خوە و ببە. مرنێ دۆرا وان گرتیە، ژ هەر دەرێ، هەر وەخت، ب سەر وان دە تێ.

چاڤێن ئەسکەرێ بێناڤ، هێدیکا، تێن گرتن. سینگا وی گران گران رادبە. زمانێ وی دەردکەڤە و ب گرانی ل سەر لێڤێن زووا دگەرە.

- ئەڤ تی یە، ئەم هنەکێ ئاڤ بدنێ، یەک ژ کەسێن ل سەر ئەسکەر سەکنی دبێژە. دلێ وی دشەوتە، هنەکێ ئاڤ بدنێ، بلا تیا وی بشکێ.

- نا، نا، ئاڤ ژی رە نە باشە، یەکێ دن دبێژە.

- دە درێژ مەکن، ئاڤێ بدنێ، جەلادەت، بێی کۆ چاڤێ خوە ژ ئەسکەر بزڤرینە، دبێژە. ئاڤێ بدنێ، ژخوە ئەو ل بەر مرنێیە، قەت نەبە، بلا ئەو تێ نەرە دیارێ رەحمەتێ.

جەلادەت هێ وەها دپەیڤە، ژ ئالیێ دەرڤە دەنگەکێ دن تێ؛

- جیهـ ڤەکن، جیهـ چێکن، سێ بریندارێن گران تێن.

تو وان رۆژێن من ئێن کۆ ب رەنگێن مرنێ هاتبوون رساندن، ب بیرا من تینی. تو نەفەسا مرنێ، هلما مرنێ ب بیرا من تینی. هنگێ ئەز کوماندارێ قەرەرگاهێ بووم. کۆنێ مە یێ ئەسکەری ناڤەندا ئیدارا شەرێ کامباخ بوو. لێ نە ب تەنێ وەها، کۆن جهێ رازانێ، خوارنێ و دەرمانکرنێ بوو ژی. هەرتم ل ور چەند بریندار هەبوون و هەرتم پرانیا وان چەند برینداران ب ئاخین و نالین، ل بەر چاڤێ مە، دمرن.

ل قەرەرگاهێ، یانێ ب قەولێ کوردێن مە یێن باشوور، ل مەقەرێ، زێدە کەس نین بوون. هەرکەس چووبوو قادا شەر. لێ چوون و هاتن پر بوو. نەمازە هاتن و چووینا بریندار و مریان. قیمەتا مەرڤ کەتبوو بن لنگان، بووبوو پێنج پەرە. رۆژا کۆ مریێن مە هەزارەک یان چەند هەزار بوونا، هنگێ زابتێن گرەگر کێف دکرن و دگۆتن؛ «Müthîş bîr şey, zayîatımız bugün çok az» بەلێ، تە فاهم کر، مریێن وان وێ رۆژێ پر کێم بوون!..

مخابنە کۆ من بیرانینێن خوە یێن وان رۆژان نەنڤیسین. ئو من ئەو کورتە -نۆتێن خوە یێن کۆ من ل ڤر و ل ور نڤسیبوون، شەوتاندن... ئەگەر ئەو نها هەبوونا، وان ئێ گەلەکێ ئالیکاری ل تە بکرانا. ژ وان رۆژان ب تەنێ چەند رێز د رۆپەلەکە کۆڤارێن من دە هەنە. نها نایێ بیرا من کا ئەو کیژان کۆڤار و کیژان هەژمار بوو، لێ ل ور من بەحسا بریندارەکێ کربوو. برینێن بریندار خەدار بوون و تو کەس نین بوو کۆ ئالیکاری لێ بکە. کوردان گۆتیە، «کۆنێ رەش کێمانیێ قەبوول ناکە.» لێ ل وی کۆنێ مە تو تشت نین بوو. شەر، مینا هووتەکێ، هەر تشت خواربوو، قەداندبوو. ئەز ب کێر و مەقەسان کەتم سەر بریندار، من برینێن وی دەرمان کرن، ب دەرزی هوور و پزوورێن وی «دروون» و ئەو دانی ئالیەکێ دا کۆ ئەز ڤەگەرم سەر بریندارەکێ دن. بەلێ، ئەز بووبووم بژیشک!.. من ب تەنێ ئەو بریندار ژ مرنێ خەلاس کر. برینێن وی جەبرین و ئەو هاتە سەر خوە. د ناڤ وان سێ سالێن شەر دە، هنگێ، ب تەنێ هنگێ، من خوە مەسعود حس کر و ئەز ب بژیشکیا خوە سەربلند بووم.

-Korkunç yorgunum, şöyle on-onbeş dakika uzanacağım...

جەلادەت وەستیایی یە. بێراوەست، دو رۆژ و دو شەڤان خەو نەکەتیە چاڤێن وی. ئێدی تو تاقەتا وی نەمایە کۆ ئەو بخەبتە. ئەو خوە ژ تەختێ کۆ ئەسکەر ل سەرێ درێژ بوویە، ددە ئالی و بەر ب قونجکەکە کۆن دەرە. ل ور چەند تەخت ل کێلەکا هەڤ رێزکری نە. جەلادەت بەر ب یێ هەری کۆشێ کۆ ل کێلەکا سنگەکییە، دبە. لێ بەرێ کۆ ئەو خوە ل سەر تەخت درێژ بکە، ئەو ژ بەریکا هوندرین ئا قاپووتێ خوە ناما کۆ باڤێ وێ ژی رە شاندیە دەردخە. ئەو، تەڤی قاپووت و پۆتینێن خوە یێن ئەسکەری، خوە ل سەر تەخت درێژ دکە و دەست ب خوەندنا ناما باڤێ خوە دکە. ناما ئەمین ئالێ بەگ ب زمانەکێ خوەش ئێ ئۆسمانی هاتیە نڤسین و گەلەکێ درێژە. ئەو د نامێ دە بەحسا دیا جەلادەت سەنیحا خانمێ، زارۆکێن دن ئێن مالێ، ئاپ و مەتێن جەلادەت ئێن کال و پیر کۆ ل ستەمبۆلێ مانە دکە. ئەو هەموو باشن، «د سحەت و ئافیەتێ دە نە.» سەفتەر و مەزیەت مەزن بوونە. سەفتەر دانێن ئێڤاران کورسیەکێ داڤێژە بەر دەڤێ بیرا بەخچێ و ل ور روودنە و کلاسیکێن فرانسزی، ب فرانسزی- دخوینە. وێ شهیرا شارل بۆدلێر «لە بالجۆن» و شهیرا ئالفرەد دە ڤینی «لا مۆرت دو لۆوپ» ژبەر کرنە و وان ژ مالێ رە دخوینە. هەچی مەزیەتە، بوویە سترانبێژەکە یەکتا. ئەو سترانێن کوردی، ئۆسمانی، فرانسزی و فارسی، «ب دەنگێ خوە یێ مینا قەدیفە» دخوینە. گاڤا ئەو سترانێن خوە دخوینە، هەموو کزلتۆپراک لێ گوهداری دکە.

ئەمین ئالی بەگ د ناما خوە دە هن گۆتن و حەنەکێن وێ رۆژێ یێن ستەمبۆلێ ژی نڤسینە. جەلادەت ب کەن، جار ب جار، وان گۆتنان دخوینە؛ «Kadıköy vapurlarında tenha yer bulmak için ya sihirli kıyafetine girmeli yahut bol sarmısak yemelidir» ئەمین ئالی بەگ هن حەنەکێن ل سەر شەر ژی نڤسینە؛ «Denizleri kurutmark suretiyle düşman taht-ı bahirlerinin elde edilmesi meselesi müfekerat-ı avam kamarasında mevki-i müzakereye konulmuştur... suya düşen sulh kelimesini taht-ı bahirler çıkaracaktır» باڤێ جەلادەت ب رەوشا وی و هەوجەداریا وی یا بیهنڤەدانێ دزانە. جەلادەت پر ب حەنەکێن کۆ باڤێ وی نڤسینە، دکەنە.

- باڤۆ، ئاخ باڤۆ، ئەو ب کەسەر دبێژە.

د نامێ دە، پشتی حەنەکان، ل سەر رەوشا ستەمبۆلێ ژی هن رێز هەنە. ئەمین ئالی بەگ نڤیسینا رەوشێ ژ بیر نەکریە. ژیان پر بها بوویە، واپوورێن کادکۆیێ نها گەلەک تەنها و بێکەس بوونە، کۆلانێن ستەمبۆلێ بێدەنگ بوونە، بوهایێن تشتان پر و پر زێدە بوونە. بهایێ زێر د سەدێ دە دوسەدوپێنجی زێدە بوویە، بهایێن تشتان، ب گەلەمپەری، هەزارووشەست جاران زێدە بوویە، ل بازاری دراڤ نەمانە، کرین و فرۆتن پر کێم بوویە، خوارن و ڤەخوارن نایێن دیتن، هەما چ بگرە ل هەر مالێ شین هەیە. ستەمبۆلێ رەشا خوە گرێدایە...

جەلادەت وەها نامێ دخوینە و هێدی هێدی د خەو رە دەرە. چاڤێن وی تێن گرتن و نامە ب هێدیکا دکەڤە سەر سینگا وی. ل کێلەکا خەوا مرنێ، ئەو ژی دکەڤە ناڤ خەوەکە کوور و گران.