بەیتا شێخێ سەنعانی (٤)

از کتاب:

دیوانا فەقیێ تەیران

اثر:

فقی طیران (1590-1660)

7 دقیقه 991 مشاهده

زبان:

کردی شمالی

قالب:

قصیده

وزن:

فونت:

١٨٠

شەیخێ ل تەکیە و مەسجدان؛ وی گرتی دینێ مولحدان

بەردا سلوکا زاهدان؛ وان بێ حساب کەرب ژێڤەتێ

ئەو تاعەتێ تەی بێ حساب؛ پەنجەهـ حەج و پەنجەهـ سەواب

مە فرۆش ب ڤێ بەیعا خراب؛ پووشمان ببە ژ ڤێ معاملەتێ

مە فرۆش دوڕان ب خەرمووریان؛ جاما ددەستێ حووریان

ئیرۆ مەدە ب ئاڤ شووریان؛ ببوهر هەڕە ئاڤا شەتێ

شەیخ گۆتە وان ئەڤ رەنگ سوخەن؛ شیرەت ئەسەر ناکەن ل مەن

پەنجەهـ تەوافێ چار روکەن؛ دەینانە سەر ڤێ خدمەتێ

پەنجەهـ حەج و پەنجەهـ تەواف؛ سەوم و سەلات و ئعتکاف

بەخشیش کرین من بێ خلاف؛ د مزگینیا بەشارەتێ

پێلا کو من ئحرام دبەست؛ شاهدِ من بوون هەردو دەست

من رەهبەرەک ژ باخۆی د خوەست؛ ڤێکڕا بچینە حەزرەتێ

شەیخ گۆتە وان ئەڤ رەهبەرە؛ یان نەینکا ئەسکەندەرە

یان مەقسەدە یان مەزهەرە؛ ئەو شووشەیا جانێ مەتێ

شووشەیا نوورا جەسەد لێ؛ دەرگەهێ موهرا ئەحەد لێ

عەکس و نیشانا سەمەد لێ؛ ل موفتەیا وەحدانەتێ

شەیخ گۆتە وان هوون ذاکرن؛ گوهداڕ علمێ زاهرن

چڕا ژ مەعبود «ناکر»ن؛ داڤێنە سەر من قسسەتێ

خەلقنۆ قسان مەگرن ژ من؛ ب قودرەتا شاهێ مەزن

مەوجەک ژ بەحرا «لم یکن»؛ نا یێتە دەر بێ مەشیەتێ

بێ مەشیەتا میر نابتن؛ حەتتا کو تەقدیر نابتن

قسمەت بێ تەدبیر نابتن؛ زێدە ژ مقدارێ نەتێ

هێژ قەت نەبوون دەریا و بەڕ؛ باخۆی نڤیسین خەیر و شەڕ

موهر و بەرات و نەفع و زەڕ؛ خەلقنۆ ژ وێ ب سەر مە تێ

هنگی قسە، هنگی شوغل؛ دەفتەر کرن رۆژا ئەول

باخۆی بخوە موهر کر سجل؛ ئاڤێت بەراتا حوججەتێ

حەمیان قەلەم هنگافت ژ بۆ؛ هەم شاد و غەم، هەم نیک و نوو

فیلحال قەلەم حشکبوو و چوو؛ هووربوو ل سەر کتابەتێ

ژ پاشی ڤان کتابەتان؛ درێژ مەکن عبارەتان

هوون سەح بکن ئشارەتان؛ دوورین ژ حال و حکمەتێ

ڤێ حالەکێ کوور تێ هەیە؛ دووربینەکێ دوور تێ هەیە

پوڕ مەتنەکێ هوور تێ هەیە؛ سۆفی نزانن وێ خەتێ

کاغەدێ حەرفێ دڕەش تێ؛ موهر و مزگینێ دخوەش تێ

گەشت و سەیرانێ بوهەشتێ؛ بێ کچێ شەیخ ناڕەتێ

بێ ئسم و جسمێ دلبەرێ؛ چبکم ب ئاڤا کەوسەرێ

دێ ئختیار کم سەقەرێ؛ نار خۆشترە ژ ڤێ فرقەتێ

نارێ فراقا سەرتەمێ؛ واسل دبی د جەهنەمێ

ئاگر دچیتە عەدەمێ؛ ئەسلا برووسکەک ژێ نەتێ

خەلقنۆ جهێ ناڤ لێ جەحیم؛ ب بەرەکەتا یارێ حەلیم

دێ بیتە جەنناتوننەعیم؛ ژ بهن و بخوورا جەننەتێ

شەیخ گۆ: ب فەزلا مەککەهێ؛ ناکم تەسەل بێ روومەهێ

ئەر جەننتێ، ئەر دۆژەهێ؛ هەرچی جیا یار هەڕەتێ

سۆفی دبێن یا ئەلڵەهە؛ شەیخ ئختیار کر دۆژەهە

تابع ببن چ تێ نەهە؛ لاحق ببن د حرقەتێ

شەیخێ مە حال لاحق بوویە؛ دێوانە و عاشق بوویە

گەر چ ژ بال خالق بوویە؛ جەزبا فەقەت بکێر نەتێ

جەزبا فەقەت پەیدا بتن؛ هنگی ب شەیخ ڕا مابتن

بێ مەستە رەهبەر نابتن؛ بێ ئاگەهە ژ تەربییەتێ

شەیخ عاشقە بێ ئاگەهە؛ قەت های ژ حالێ مە نەهە

نایێت بکێر شەیخێ وەهە؛ ژێ سەح بکەین تەریقەتێ

مەجنون سفەت نایێت بکێر؛ مەجزوب بوویە ئەڤ پیرەمێر

شەیخێ مە وو ناقۆس و دێر ؟!؛ ژ بۆ حوججەتا تەرکییەتێ

حەتتا نوها چ تێ هەبوو؛ غیرەت کەشی حەققێ مەبوو

ڤێجار قسە بێ لەومە بوو؛ ئازا بووین ژ لەومەتێ

غیرەت کەشان نێت غەییراند؛ وان سۆفیان شەیخ هەججراند

حەمیان ل دێرێ شەممراند؛ مەجروح دلی شاقس کەتێ

ئەو سۆفیێد دین موحکەما؛ جەمعییەتێ لێ بوون جەما

یەک هەڤرییەک ڤێڕا نەما؛ رابوونە سەر وداعەتێ

سۆفی حەمی رابوون ژ بال؛ هشتن ل وێ ئەو پیرە کال

حەمیان ل سەر دینێ بەتال؛ وان بێ حساب کەرب ژێڤەتێ

هەمیان ڤەبوون ژێ کەرب و کین؛ دەربوون ژ چەهڤان ئاڤ و خوین

تالان کرن یا خاچ حەبین؛ زەربا غەزالان ڤێکەتێ

کێ دی غەزال شێران گرن؛ بەتلان ژ ناڤ مێران گرن

شەیخان د نێڤ دێران گرن؛ قوتبان ژ خەلقێ ئوممەتێ

ئەو مورشدێ قەنج موستەعید؛ ئێ دل ژ عشقێ بوو قەدید

ژ هەڤرییان مایی وەحید؛ چوو مەوزعێ سەلامەتێ

حەتتا کو شەیخ هەڤال هەبوون؛ دەعوا ئو قیل و قال هەبوون

هەڕۆژ هزار خیال هەبوون؛ ژ هەڤرییان ناگەهـ کەتێ

بازگیر دڤێ یەک فەر بتن؛ خەفتی ژ عامێ دەربتن

تەیفون د گوڕیێ وەربتن؛ ب ڤێ مسال و نسبەتێ

ئەو مورشدێ ناڤ ددنێ؛ حەتتا نەما فکرەک تنێ

ناگهان گەهان دێر مەزنێ؛ بابێ خەزینا حاجەتێ

بابێ خەزینا موهر ل سەر؛ شەیخ ئەژدها ئاڤێتە بەر

دێم دوڕ ژ دێرێ هاتە دەر؛ ئکرام کرە کالێ کەتێ

ئکرام کر دۆهتا گورجیان؛ شەیخێ نەخۆش رابوو پیان

ژ بەر کچێ و هەڤرییان؛ مەیلێ کشاندە خزمەتێ

مەیلا حەبیبان دلبەرە؛ قامەت نەیا لەب شەکەرە

پورسین ژ شەیخ چەند خەبەرە؛ دێ ژکووڤە چی، تو ژ کووڤە تێ؟

تو ژ کووڤەتێ یا ڕهـ سپی؛ نەدبوو ژ هاڤالان ڤەبی

رەنگە تە ژی عشقەک هەبی؛ بهنا بووا مسکا تەتێ

شەیخ گۆتە وێ بێ شک وەبوو؛ نافە بخوە قەلبێ مەبوو

ئەو ئەسەرا مسکا تەبوو؛ لەو زاهری بهن ژ مەتێ

مسکا تە ئەز رەنگ زەر کرم؛ حوببا تە ئەز ئەبتەر کرم

پێچام ددێرێ وەرکرم؛ ئینامە سەر ڤێ حالەتێ

شەیخ گۆ: تە ئەز بەدحال کرم؛ بێ هەڤری یۆ هەڤال کرم

حوببا تە ئێمچی نال کرم؛ ب چاکووچ و گازا موحبەتێ

گرتم ب گازێ گڤشیم؛ باتن د خوونێ شەووشیم

زاهر برین لێ هەررشیم؛ پەحتم چرایا حەزرەتێ

پەحتم غەزالا چاڤ غوراب؛ حوببا تە ئەز کرمە کەباب

سۆهتم برشتم بێ حساب؛ بەرقا عیونان ڤێکەتێ

هەردو عیونان بەرق ڤەدا؛ ژ بورجا کەڤانێ ئەسوەدا

تیرەک ل مێلاکا مەدا؛ حەتتا قیام ژێ دەرنەتێ

تەبعەت کوبارا ئەرمەنی؛ دێم خاوەرا خۆرشید ئەنی

خۆش خۆش ب حالێ شەیخ کەنی؛ مەجنونەکێ ب دێرێ کەتێ

مەجنونەکێ قەلەندەری؛ فەقیرەکێ رەنگ ئەبتەری

نە ژ لاوەکێ گەردەن زەری؛ نە ژ جندیێ کچ بابەتێ

نە ژ لاوەکێ بابەت ئەزی؛ نایێت ل تە ترهێ رەزی

تاقەت نەهن سێڤان ب گەزی؛ ب ئەو فەمێ ژ کارکەتێ

ب ئەو فەمێ ژ کاربوویی؛ کەفتارێ رەش رووکار بوویی

ژ بێ تاقەتی بێگار بوویی؛ ژ کوهنیێ بەر ئافەتێ

ژ کوهنیێ لێڤ شۆڕ بوویی؛ کەفتار و قامەت خوور بوویی

ئیرۆ تو ژی دەڤکوور بوویی؛ بۆری ژ بەحرا لەذذەتێ

بۆری و بێ ئوسوول بوویی؛ ژ کوهنیێ مل خوول بوویی

ژ جوانیێ مەعزوول بوویی؛ ژ تاقەتا خۆ داکەتێ

دلبەر دبێ: یا پیرە مێر؛ ژ کوهنیێ نایێ بکێر

لەو هەڤرییان هشتی ل ئێر؛ بکێری بازاڕان نەتێ

دلبەر دبێ: یا مێر مەزن؛ ئیرۆ ژ تە تێتن کفن

موحەممەدی ناخۆن ل من؛ ئەز عیسایی، تو سوننەتی

ژ ڤێ قسسەیێ ڤێک ناکەڤین؛ نە ژ مەزهەب و دینێ هەڤین

مەقبولِ من نابت ئەڤین؛ حوببا ب ڤێ جەهالەتێ

سووسن زەبانا چیز سەحیح؛ وێ گۆت ب ئەزمانێ فەسیح

ئەر تێ ب سەر دینێ مەسیح؛ بەلکی بکین رعایەتێ

رعایەتێ ئەم پوڕ بکین؛ ڤێکڕا شەرابێ فڕ بکین

ماشێ تەژی ڤەبڕ بکین؛ ژ نان و ئاڤ و قسمەتێ

ماشێ مەشائخ راست بکین؛ نێزیکی خوە چاڤناس بکین

راهب سفەت لباس بکین؛ شەیخ بێ زنار بکێر نەتێ

ئەر قەبوول دکی زنارەکێ؛ هەڕۆ هەڕۆ ئێڤارەکێ

ئەز تە ڤەخوینم جارەکێ؛ ب هەیجەتا زیافەتێ

زیافەتان ب شەڤ بکین؛ حەریفیان ب دەڤ بکین

پوڕ یاریان ب هەڤ بکین؛ روونین ل کۆشا سوحبەتێ

بەیتا شێخێ سەنعانی (٣) بەیتا شێخێ سەنعانی (٥)