١

وێنەیا ١٤ -ئان ئا بیرا قەدەرێ وێنەیەکە رۆنییە. جەلادەت بەگ و رۆشەن خانم، ل سەر کورسیان، ل کێلەکا هەڤ، رونشتنە. هەردو ژی ل کامەرایێ دنهێرن. رۆشەن خانم ب کەنە، رویێ وێ دکەنە. جەلادەت بەگ ژی ب کەنە، لێ ب تەنێ چاڤێن وی دکەنن. د ڤێ فۆتۆگرافێ دە کەن هەیە.

دو زارۆک، کەچەک و کورەک، ل سەر هەردو چۆگێن جەلادەت بەگ رونشتنە. ناڤێ کەچکێ سینەم، ناڤێ لێوک جەمشیدە. ل پشتا فۆتۆگرافێ، ب دەستنڤیسەکە عەرەبی، وەها هاتیە نڤیسین؛ جەلادەت، رۆشەن، سینەمێ، جەمۆ. سینەمێ و جەمۆ، یانێ سینەم و جەمشید زارۆکێن وانن. جارا یەکەمین، د ڤێ فۆتۆگرافێ دە، جەلادەت بەگ، مینا باڤ و خوەدی زارۆک، دخویێ. ئەو بوویە باڤ، باڤێ کەچەکێ و لاوەکی. جەلادەت بەگ، چاکێتەکێ سپۆرت لێ، پۆرشەهکری، هەردو دەستێن خوە د پشتا زارۆکێن خوە رە برنە، ئەو هەمبێز کرنە و هنەکێ ماخروور، ل چاڤکا کامەرایێ دنهێرە. زارۆک ژی دکەنن. کەچک، دەڤێ وێ ڤەکری، چاڤێن وێ هنەکێ گرتی، دکەنە. لاوک، دەڤگرتی، مینا باڤ، پۆر بەر ب پاش شەهکری، ل کامەرایێ دنهێرە و دکەنە.

کەچک هنەکێ ل دیا خوە لاوک ژی ل باڤێ خوە چوویە. لاوک ئەینی جەلادەت بەگە. مینا کۆ جەلادەت بەگ بوویە زارۆک و دیسان بوویە جەجۆ، جەجۆیێ داپیرا خوە رۆشەنێ. جەمشیدێ رۆشەنێ و جەجۆیێ رۆشەنێ... کەچک ٣ -٤ سالی، لاوک ١-٢ سالی دخوین. هەردو ژی بێپایان خوەش، بێپایان گەشن؛ مینا هەیڤا چاردەهێ شەڤێ رۆنی نە. کەچک هنەکێ گولۆڤەر، لاوک زراڤ و درێژە. لێوک سەرێ خوە دانیە سەر ملێ باڤێ خوە، کەچکێ هەردو دەستێن خوە ڤەکرنە، مینا کۆ ئەو ل چەپکان دخە.

ئەڤ فۆتۆگرافا کۆ پر خوەش هاتیە کشاندن، رەنگەکێ نو ل رەنگێن ژیانا جەلادەت بەگ و رۆپەلێن نو کۆ ب رەنگێ نو تێن رەنگاندن، ل رۆمانا بیرا قەدەرێ زێدە دکە. ئەگەر مەرڤ فۆتۆگرافێ مینا رۆپەلێن وەختی و ژیانێ بهەسبینە، ئەو فۆتۆگراف رۆپەلەکە نو و رۆنیا وەختەکە درێژ ئا ئومرەکێ بالکێشە. ئەڤ فۆتۆگرافا رۆنی، د ئەینی وەختی دە، ئیسپاتا رۆناهی و کەنێیە ژی. ئەڤ نیشان ددە کۆ د هن جیهـ، وەخت و هەیامێن وی ئومرێ بالکێش دە، کەن ژی هەبوویە. د هن رۆپەلێن رۆمانا بیرا قەدەرێ دە کەن ژی هەیە.

ئەڤ فۆتۆگراف و کەسێن فۆتۆگرافێ ئیسپات دکە کۆ جەلادەت بەگێ کۆ ئەوچەند ژ ژیانا مال، مالبات و زارۆکان درەڤیا، بوویە خوەدی مال، مالبات و زارۆک؛ سینەمێ و جەمۆ د هەمبێزا وی دە دکەنن. ئەڤ فۆتۆگراف، ئیسپاتا بەرگەهەکە، ب قەولێ رۆشەن خانمێ، فامیلیەرە. فامیلیە، مال، مالبات و زارۆک، بێگومان، وێنە و فۆتۆگراف دڤێ. کامەرا دڤێ، ئیسپاتا وەخت و دەورانێن کۆ زارۆک تێ رە دەرباس دبن، دڤێ. هەر دو یان ژی سێ مەهان جارەکێ، رۆشەن خانم ل زارۆکان دنهێرە و دبێژە؛ وەخت هاتیە.

زارۆک مەزن دبن، دگوهەرن. گوهەرین دڤێ ئیسپات بە. زارۆک ئێ، سبێ رۆژ، ل فۆتۆگرافان، ل شۆپێن خوە یێن ژیانێ، بنهێرن و رۆژێن بهوری ب بیر بینن و ل زارۆکتیا خوە بنهێرن. وەخت هاتیە... ما مال و زارۆک بێ فۆتۆگراف، کامەرا و ئیسپاتان دبە؟ نەمازە گاڤا مال، مالەکە بەدرخانی بە و ل بەر خەتەرا وندابوونێ بە...

لێ رۆشەن خانم تو کامەرا ناڤێن، -ژ بەر کۆ فۆتۆگرافکێشێ هەری باش ئێ شامێ دۆستێ مالباتێیە. مالک تاهر و برایێن وی کۆ ل هەموو ناڤچێ مینا فۆتۆگرافکێشێن هۆستە تێن زانین، جارنا، هەر دو - سێ مەهان جارەکێ، تێن تاخا موهاجیرین، مالا جەلادەت بەگ و رۆشەن خانمێ و فۆتۆگرافێن زارۆکان دکشینن. مینا ڤێ فۆتۆگرافا ١٤ -ئان ئا بیرا قەدەرێ، جارنا تەڤی فۆتۆگرافێن زارۆکان، یێن جەلادەت بەگ و رۆشەن خانمێ ژی. هەرچەند مر. خاندەمیان ل ستەمبۆل، کادکۆیێ، دۆست و هەڤالێ مالباتێ بوو، مالک تاهر و برایێن وی ژی ئەوچەند، ل شامێ دۆستن. ئەینی مینا مر. خاندەمیان، مالک تاهر ژی جارنا، ب خوە، تێ و دخوازە فۆتۆگرافێن مالێ بکشینە. مالک تاهر و برایێن وی ژ کوردێن شامێ، ئەیوبیانن. ستودیۆیا وان ئا فۆتۆگراف و گراڤوران ل جیهەکێ خوەش و شێن، ل سەر کۆلانا سالهی یێ یە. تەڤی کۆ فۆتۆگراف، سوورەت و کشاندنا وان، ل گۆرا دینێ ئیسلامێ، نە د جیهـ دەیە و ئەو ل شامێ ناڤەندا چاندا ئیسلامی، دژین، ستودیۆیا وان هەرتم تژییە. هەر جەلەب مەرڤ، عەرەب، فرانسز، جهوو، ئەرمەن، سوریان و کورد تێن و فۆتۆگرافێن خوە دکشینن. فۆتۆگراف ژ گەلەک تشتێ دن گرینگترە، ژ بەر کۆ ئەو ئیسپاتا دەور و دەورانێ، ئومر و ژیانێیە.

لێ هەرچی کشاندنا فۆتۆگرافێن سینەمێ و جەمۆیە، مالک تاهر ب خوە دەرە مالا وان و فۆتۆگرافان دکشینە. چاوان ئەو ئێ میرێن کوردان بینن ستودیۆیان؟.. میر، میرن. دۆ ژی، ئیرۆ ژی، سبێ ژی...

ل پشتا ڤێ فۆتۆگرافا ١٤ -ئان، ل بن ناڤان، ب خەت و نەقشێن گەلەکی خوەش و ب فرانسزی، «فۆتۆگراڤورە -ئەیۆوبیە فرێرەس» نڤسیە. د ڤێ فۆتۆگرافا برایێن ئەیووبیان دە، جەلادەت بەگ گەلەکی ل باڤێ خوە ئەمین ئالی بەگ دشبە. ئەو ژی مینا باڤێ خوە رونشتیە؛ پشتا وی راست، سینگ و رویێ وی ل پێش، سەرێ وی هنەکێ هلدایی. کەنێ چاڤێن وی ژی، مینا یا ئەمین ئالی بەگ، کیبار و ب پیڤانە. گەلۆ تاریخ دوبارە دبە، ب گوهەرینا وەخت و دەورانێ، تاریخ ڤەدژێ؟ د ڤێ فۆتۆگرافا کۆ مالک تاهر کشاندیە دە، مینا کۆ جەلادەت بەگ کەتیە دەوسا باڤێ خوە ئەمین ئالی بەگ و جەمشید ژی کەتیە دەوسا باڤێ خوە جەلادەت بەگ. د فۆتۆگرافێن مر. خاندەمیان دە، جەلادەت بەگ زارۆک بوو و ل سەر ئاژنوویا باڤێ خوە رودنشت، لێ د فۆتۆگرافێن مالک تاهر دە، ئەو باڤە و لاوێ وی ل سەر ئاژنوو رودنە.

ستەمبۆل، کادکۆی. شام، موهاجرین... دو قۆناغێن قەدەرەکێ کۆ ب رەنگێن جهێ هاتنە هووناندن.

ستەمبۆل، کادکۆی؛ کۆناغا یەکەمین. شام، موهاجرین؛ کۆناغا چەندان؟ یا داوین؟