٣
- دە کا ئەم پیانان ژ بۆ جەلادەت بەگ و کۆڤارا وی هاوارێ راکن. پیرۆز بە، جەلادەت بەگ!
د دەستپێکا ئێڤارەکە مەها گولانێ یا ١٩٣٢ -ئان دە، ل شامێ، ل مالا جەلادەت بەگ، هەڤال و دۆستێن وی جڤیانە و دەرکەتنا کۆڤارا هاوارێ پیرۆز دکن. ژ رۆژان ١٥-ێ گولانێیە، دنیا گەرم و ڤەکرییە. هێ ئێڤارا رۆنی یا شامێ دەست پێ نەکریە. ل ئەسمانان تو عەور ناخوین. مێڤان، ناس و دۆست، ب جل و بەرگێن تەنک ئێن هاڤینێ، ل حەوشا مالێ، ل سەر پیانن. نە خانی ب خوە، نە ژی حەوش مەزنە. لێ حەوش سەرراستە؛ د ناڤەندا حەوشێ دە بیرەکە خوەشلێکری هەیە. دەڤێ بیرێ ب چەند قۆر کەڤرێن نەهیت ئێن فەرشی لێبوویە. دۆرا بیرێ، مینا بەخچەیەکێ بچۆک، رەنگینە. گیا هێشین دکە، کولیلک و گول ڤەبوونە. ل پەی بیرێ ژی، چەند مێو خوە ل دۆرا جاخێن تەختین ئێن کەپرەکێ راپێچانە و بەر ب ژۆر بوونە. پەلێن مێوان، مینا رەقاسەیەکە وەلاتێ عەرەبان، ب هێشیناهیەکە تاری، ل تەخت، جاخ و دیوێر پچکینە.
هەژمارا یەکەمین ئا کۆڤارێ ئیرۆ دەرکەتیە، ژێ هێ بیهنا چاپ و چاپخانێ دفوورە. هن ژ مێڤانان رۆپەلێن کۆڤارێ دقولپینن و لێ دنهێرن. ل سەر ماسا کۆ ل کێلەکا بیرێیە، دەستەکە کۆڤار ل سەر هەڤن. ل سەر ماسێ چەند شووشە ئاراق، هن قەدەهـ و د ناڤ فراقنە بچۆک دە پەنێر، زەیتوون و چەرەز هەنە.
- ناڤێ کۆڤارێ ژی پر خوەشە، یەک ژ مێڤانان دبێژە، هاوار... ئەڤ ناڤ پر خوەش ل حالێ مە و وەلاتێ مە هاتیە. ناڤ، هاوارا مەیە، قیرین و گازینا مەیە، ئەگەر هن ببهیسن!
- برا، ل ڤێ چارینا رۆپەلا سسیان بنهێرن، یەکێ دن دبێژە، ئەڤ چقاس خوەش لێبوویە؛
- کۆڤارەکە کوردان ژی، ئێدی، هەیە، ب هەرفێن پاقژێن کوردی. ئێدی کورد ژی کەتن دەفتەران.
بەلێ، گۆتنا یونس ئاغایێ ساسۆنێ و مستەفا شاهین بەگێ بوو، ئێدێ کورد ژی کەتبوون دەفتەران: من هەژمارا یەکێ یا هاوارێ دەرخستبوو. ئەو رۆژ، ئەو رۆژا هانێ!.. ما ئەڤ گۆتنێن تە یێن قەلس و ژ حیسیاتا وێ رۆژێ پر ب دوور دکارن وێ رۆژێ ڤەژینن؟ وێ رۆژێ ئەز ژ نۆ ڤە هاتم دنێ؛ زارۆکا من ئا یەکەم هاتبوو دنێ، باڤێ من، مامێن من، برایێ من سافۆ ژ خەوا مرنێ رابووبوون. کالکێ من میر بەدرخان ل نک بیرێ بوو، (وی ئاراق ڤەنەدخوار)، دکەنیا و سمبێلێ خوە باددا. خەونا من ئا سالان بووبوو راستیا وێ رۆژێ؛ هاوار دەرکەتبوو...
د هەر ژینەکێ دە هن رۆژ و وەختێن نەمر هەنە. هەر ژین و قەدەر خوەدی رەنگێن خاسن. پانزدەهێ گولانا ١٩٣٢ -ئان کۆ ب رەنگەکێ چیکەسۆر دبرقی، رۆژەک ژ وان رۆژێن نەمر ئێن ژینا من بوو. ئەز ب سەر کەتبووم؛ زارۆکا خەون و خەیالێن من ل سەر ماسا کێلەکا بیرێ ل من دنهێری و دکەنیا. ئەوچەند خوەش، ئەوچەند پاقژ...
من سەرێ هەسپێ خوە دیسان بەردابوو، ئەو تاو ددا. هەسپێ من دپەکیا، لێ ئیجار نە ل چۆلەکە خالی... ئەز کەتبووم ناڤ جیهانا کتاب و کۆڤار، خوەندن و نڤیسینێ... هنگێ، پشتی جڤینا من ئا داوین ئا پارتیێ، من خوە هنەکێ دا ئالی. من گوهێ خوە گرتن و خوە دا کارێ نڤسین و خوەندنێ. ب زانین، من خوە کەر کربوو، پاشگۆتنێ و خرەجرێن کوردان کۆ هیچ خەلاس نەدبوون، هەو دگهیشتن من. جیهانا من ئا گەرم ئا کتاب و کۆڤاران ژ جیهانا بێکێر ئا گۆتن، خرەجر و دەخسان گەلەکی دەولەمەند بوو. وێ جیهانێ، هەینێن وێ جیهانێ، ئەشق و ئافرینا ئەدەبێ و چاندێ روهێ من ئێ شکەستی و ئالۆز ئاش دکرن.
من ب تەنێ دەڤ ژ پارتیێ بەرنەدا، هەروەها دەڤ ژ بێرووتێ و شەڤێن وێ یێن سپی ژی بەردا. ئەز هاتم شامێ و ل ور، ل تاخا کۆ رۆشەن و دیا وێ لێ رۆدنشتن، ب جیهـ بووم. رۆشەنا قەدرگر دیسا گهیشتە هاوارا من، وێ خانیەکێ بچۆک ئێ دوتەبەقە کۆ ژێ رە مەندەرە دگۆتن، ب کرێیەکە ئەرزان، پەیدا کر. خانی بچۆک بوو، تێ دە هەما چ بگرە، هیچ تێکبەر نین بوون. لێ چ خەم! وێ تێرا من، خەونێن من و جیهانا من ئا دەولەمەند ئا کتێبان دکر... تەڤێ کۆچا من ئا بچۆک و نەخویایێ یا شامێ، من شێوەیێ ژینا خوە ژێ گوهەرت؛ ئەز بووم هەڤالێ شەڤێ، بووم دۆستێ ژینا شەڤێن درێژ و تاری. خەونێن من د هەمبێزا شەڤێن تاری دە ستاریەک دیتن. تاریا شەڤێ بوو رۆناهیا وان، ئەو قولپین سەر هەرفان، د بن چرایەکە قەلس و فەدیکۆک دە، من ئەو رەشاندن سەر کاخزێن سپی... و ئەو کاخزێن سپی بوون رۆپەلێن قەولدایی یێن هاوارێ.
گاڤا من ئەو هەموو رێزێن شەڤێن درێژ ئێن شامێ ل هەڤ ئانین و رۆپەلێن کۆڤارێ ئامادە کرن، ب مەبەستا هەدەفێن کۆڤارێ، من پێشگۆتنەکە درێژ، ب ناڤێ «ئارمانج، ئاوایێ خەباتێ و نڤساندنا هاوار-ێ» نڤیسی. هنگێ ئەو گۆتنێن هانێ کۆ هن ژ هەموو ئەو گۆتنێن کۆ ل دۆرا رۆنیا قەلس ئا چرێ دفریان و دچرووسین بوون، هاتن و مینا دەستپێکا بەندا درێژ، ل سەر کاخزێ سپی ڤەنشتن؛ «هاوار دەنگێ زانینێیە. زانین خوە ناسینە. خوە ناسین ژ مە رە ریا فەلات و خوەشیێ ڤەدکە. هەرکەسێ کۆ خوە ناس دکە، دکارە خوە بدە ناس کرن. هاوارا مە بەری هەر تشتی هەینا زمانێ مە دێ بدە ناس کرن...»
د وێ دانێ ئێڤارێ یێ پانزدەهی گولانێ دە، جان و روهـ کەتبوو وان گۆتنێن شەڤێن تەنێ و ئەو رابووبوون گۆڤەندێ. وان ل ناس و هەڤالێن هاتی تکا دکرن کۆ ناس و دۆست ل وان گوهداری بکن...
جەلادەت بەگ، جخارە د ناڤ تلیان دە، ب رۆیێ گەش و چاڤێن بکەن، دەرە نک هاجۆ ئاغا کۆ ل کێلەکا ماسێ راوەستایە و ب دو هەڤالێن خوە رە دپەیڤە.
- ئەز هێڤی دکم، جەریدە ب دلێ تەیە، جەلادەت بەگ دبێژە.
- چاوان نە ب دلێ منە، میرێ من ئێ عەزیز، هاجۆ ئاغا دبێژە. تە ب یا خوە کر و تو بوویی خوەدانزارۆک. لێ... بەری کۆ تو نها وەری نک مە، ئەم د ناڤ خوە دە دپەیڤین... تە ئێدی زارۆکێن ب بەدەن و گۆودە ژی دڤێن...
جەلادەت بەگ دکەنە، کێفا وی ژ گۆتنێن هاجۆ ئاغا رە تێ و ئەو ب دەنگەکێ بلند دکەنە.
- نا، نا... ئەڤە زارۆکا من هاتە دنێ. ئەڤە تێرا من دکە، ئەو دبێژە، هەلە بلا ئەڤ زارۆک بژی، ب سەر لنگان کەڤە...
- میرێ من، ژ بیر مەکە؛ مالا زارۆک تێ دە شەیتان ناچە تێ دە.
- خوەدێ مەزنە، جەلادەت بەگ دبێژە و دکەنە.