le mentîqey Fda

Li pirtûka:
Xulaseyekî Tarîxî Kurd û Kurdistan (Cildî 1)
Berhema:
Mihemed Emîn Zekî (1880-1948)
 5 Xulek  739 Dîtin

ḧewzey qiził îrmaq û seqarya (wiłatî qedîmî sîwas û enqere û qonye), em mentîqeye be tewawî le kurdistan bedere û le netîcey tehcîrî cebrîye ke le kurdistanewe bo em wiłatane le teřef sułtan selîmewe kirawe. le cîhet enqere tûşî be’zê kurd bûm ke ciluberg û qełafetyan le be’zê turkî dewrî erziřom eçû. sebebî emem lew turkane pirsî, gutyan ême netewey yenîçêrîn û ecdadman le teřef sułtan selîmewe lêre erazîyan dirawetê. leme wa der’ekewê ke eme erazîy ’eşa’îrî tehcîrkirawî kurd buwe ke bew turkane bexşirawe. le layekî tirîşewe wa der’ekewê ke kurd le dway tehcîrî, îcbar kirawe ke lîbasî turk bipoşê û em lîbaseş be gwêrey qełafetî dewrî sułtan selîm, teqrîben lîbasî ew zemaneye.

nawî ’eşîret’ededî małîşikłî îctima’îmewqi’ û eḧwałî
ax çeşmî (aq çeşmî)300sakînele ẍerbî sîwase.
eruk çîlî400sakîneřenge «yiruk» bê, le beynî emasye û toqatdaye.
mîllî20 le nizîkî ’usmanicq, xêłêkî piçûke, ya le dêrsîm ya le qerecetaẍewe hatûn.
şêx bizeynî120geřokele nizîk «bwî abad» ejî. le esłî şêx bizeynî kerkûke û le teřef sułtan selîmewe hênrawne êre. be kirmancî qise eken.
şîwelî?sakîneebê le ’eşîretî şikak û le firqey şîwelî bê ke tehcîr kiraye ẍerbî «kinfirî»
badelî200sakînele nizîk yuẍazde, ebê badelî kuřeşlî bê ke tehcîr kiraye E.
ḧacî banlî300nîwe geřokeebê le ḧacîmanlî mîllî bê û bo êre hênrabê. le ẍerbî qeyserî û le qeraẍ qiził îrmaqe, şîmalî awanûs kewtuwe.
xatûn oẍłî400nîwe geřokefirqeyekî ’eşîretî mîllye û le qerecetaẍewe hatuwe. le cinûbî yuẍazde.
maxanî300nîwe geřokeemîş le ’eşîretî mîllîye û le qerecetaẍewe hatuwe. le nizîk qereşehre.
’umeranlî800nîwe geřokeemîş le ’eşîretî mîllîye, le qerecetaẍewe hatuwe. le ẍerbî qereşehre.
birkitlî1000nîwe geřokele cinûbî qereşehre û le qeraẍ qiził îrmaqe.
tabûr oẍłî300nîwe geřokele şîmalî qereşehre.
şêx bizeynî?nîwe geřokele ẍerbî gomî «quç ḧesar» û le çyay «qoçetaẍ»daye. řenge le firqey şêx bizeynî elişgerd bin û lewêwe hênrabin.
cudî kanlî200nîwe geřoke[řenge] le teřef cebelî cûdîyewe bo êre tehcîr kirabê, le şîmalî gomî qoç ḧesare.
xalkanî400nîwe geřokeřenge le mentîqey kalîfanî řewandizewe hatbê. el’an le saḧlî ẍerbî gomî qoç ḧesare.
seyf kanî500nîwe geřokelay jûrî xalkanî kewtuwe.
nasirilî60nîwe geřokele cinûbî enqere û nizîk qere ’elîye.
tîrîkan400nîwe geřoketîrîkanî mentîqey Bye û tehcîr kirawe.
atmatîkan?nîwe geřokele nizîk enqere û le řeşmałdaye. le atmatîkanî mentîqey Aewe tehcîr kirawe.
zîrîkanlî500nîwe geřokele nizîkî şîmalî ẍerbî enqereye. le zîrîkanlî mentîqey Dyewe bo êre hênrawin.
cîhan beglî 5000nîwe geřokele teřef sułtan selîmewe le nawî ’eşîretî mîllî derhênrawe û bo êre tehcîr kirawe. kurdî here ẍerbîye. le beynî afîwin qere ḧesar û aqşehirdan.
 

eme xulasey me’lûmat û tefsîlatî sêr mark saykise ke le nîhayetî kitêbekeyda (dwayî warîsanî xulefa) derḧeq be ’eşa’îrî kurdî ḧikûmetî ’usmanî dawe. be gwêrey îfadey mudîrî ’imûmîy muhacrînî turkya, ebê mîqdarî kurdî em mentîqeye (merkezî enatolî) le 50000 kes zyatir bê (kurdilir, lapeře 80, ḧaşye)