le mentîqey Fda
ḧewzey qiził îrmaq û seqarya (wiłatî qedîmî sîwas û enqere û qonye), em mentîqeye be tewawî le kurdistan bedere û le netîcey tehcîrî cebrîye ke le kurdistanewe bo em wiłatane le teřef sułtan selîmewe kirawe. le cîhet enqere tûşî be’zê kurd bûm ke ciluberg û qełafetyan le be’zê turkî dewrî erziřom eçû. sebebî emem lew turkane pirsî, gutyan ême netewey yenîçêrîn û ecdadman le teřef sułtan selîmewe lêre erazîyan dirawetê. leme wa der’ekewê ke eme erazîy ’eşa’îrî tehcîrkirawî kurd buwe ke bew turkane bexşirawe. le layekî tirîşewe wa der’ekewê ke kurd le dway tehcîrî, îcbar kirawe ke lîbasî turk bipoşê û em lîbaseş be gwêrey qełafetî dewrî sułtan selîm, teqrîben lîbasî ew zemaneye.
nawî ’eşîret | ’ededî małî | şikłî îctima’î | mewqi’ û eḧwałî |
ax çeşmî (aq çeşmî) | 300 | sakîne | le ẍerbî sîwase. |
eruk çîlî | 400 | sakîne | řenge «yiruk» bê, le beynî emasye û toqatdaye. |
mîllî | 20 | le nizîkî ’usmanicq, xêłêkî piçûke, ya le dêrsîm ya le qerecetaẍewe hatûn. | |
şêx bizeynî | 120 | geřoke | le nizîk «bwî abad» ejî. le esłî şêx bizeynî kerkûke û le teřef sułtan selîmewe hênrawne êre. be kirmancî qise eken. |
şîwelî | ? | sakîne | ebê le ’eşîretî şikak û le firqey şîwelî bê ke tehcîr kiraye ẍerbî «kinfirî» |
badelî | 200 | sakîne | le nizîk yuẍazde, ebê badelî kuřeşlî bê ke tehcîr kiraye E. |
ḧacî banlî | 300 | nîwe geřoke | ebê le ḧacîmanlî mîllî bê û bo êre hênrabê. le ẍerbî qeyserî û le qeraẍ qiził îrmaqe, şîmalî awanûs kewtuwe. |
xatûn oẍłî | 400 | nîwe geřoke | firqeyekî ’eşîretî mîllye û le qerecetaẍewe hatuwe. le cinûbî yuẍazde. |
maxanî | 300 | nîwe geřoke | emîş le ’eşîretî mîllîye û le qerecetaẍewe hatuwe. le nizîk qereşehre. |
’umeranlî | 800 | nîwe geřoke | emîş le ’eşîretî mîllîye, le qerecetaẍewe hatuwe. le ẍerbî qereşehre. |
birkitlî | 1000 | nîwe geřoke | le cinûbî qereşehre û le qeraẍ qiził îrmaqe. |
tabûr oẍłî | 300 | nîwe geřoke | le şîmalî qereşehre. |
şêx bizeynî | ? | nîwe geřoke | le ẍerbî gomî «quç ḧesar» û le çyay «qoçetaẍ»daye. řenge le firqey şêx bizeynî elişgerd bin û lewêwe hênrabin. |
cudî kanlî | 200 | nîwe geřoke | [řenge] le teřef cebelî cûdîyewe bo êre tehcîr kirabê, le şîmalî gomî qoç ḧesare. |
xalkanî | 400 | nîwe geřoke | řenge le mentîqey kalîfanî řewandizewe hatbê. el’an le saḧlî ẍerbî gomî qoç ḧesare. |
seyf kanî | 500 | nîwe geřoke | lay jûrî xalkanî kewtuwe. |
nasirilî | 60 | nîwe geřoke | le cinûbî enqere û nizîk qere ’elîye. |
tîrîkan | 400 | nîwe geřoke | tîrîkanî mentîqey Bye û tehcîr kirawe. |
atmatîkan | ? | nîwe geřoke | le nizîk enqere û le řeşmałdaye. le atmatîkanî mentîqey Aewe tehcîr kirawe. |
zîrîkanlî | 500 | nîwe geřoke | le nizîkî şîmalî ẍerbî enqereye. le zîrîkanlî mentîqey Dyewe bo êre hênrawin. |
cîhan beglî | 5000 | nîwe geřoke | le teřef sułtan selîmewe le nawî ’eşîretî mîllî derhênrawe û bo êre tehcîr kirawe. kurdî here ẍerbîye. le beynî afîwin qere ḧesar û aqşehirdan. |
eme xulasey me’lûmat û tefsîlatî sêr mark saykise ke le nîhayetî kitêbekeyda (dwayî warîsanî xulefa) derḧeq be ’eşa’îrî kurdî ḧikûmetî ’usmanî dawe. be gwêrey îfadey mudîrî ’imûmîy muhacrînî turkya, ebê mîqdarî kurdî em mentîqeye (merkezî enatolî) le 50000 kes zyatir bê (kurdilir, lapeře 80, ḧaşye)