٣
ئەڤ چ حالە!.. ئەگەر وەها هەرە، سانیحا خانم وێ بمرە. دانێ ئێڤارێ بوو ئێڤار، ئێڤار قولپێ سەر شەڤێ، شەڤ بەر ب بەربانگێ دهەرە، لێ هێ ژی زارۆک نەهات دنێ. ئێشێن سانیحا خانمێ پر زێدە بوونە. ئێش پێل ب پێل تێن. نالەنالا سانیحا خانمێیە، ژ شەرما نکارە بقیرە ژی. ئەو ب تەنێ کوور - کوور دنالە. رۆشەن خانم، دیا بەدری پاشا و ئەمین بەگ، دو ژنێن بەدری پاشا و هن ژنێن دن ژێ ل سەر سانیحا خانمێ نە. هەر یەک، ژ ئالیەکێ ڤە، دخوازە ئالیکاری بکە. رۆشەن خانما پۆرسپی و خوەدانتەجروبە دکە، ناکە، نکارە سەرێ زارۆک ژ بەدەنا دێ دەرخە.
- من ئەڤچەند ئالیکاری ل ژنێن مە کرنە، لێ تو جاری ئەجێبەکە وەها نەدیتیە، ئەو دبێژە... ل گۆرا ڤێ ئێشێ و ڤەبوونا بەدەنێ دڤیا زارۆک ژ زووڤە بهاتا. سەرێ دخویە، لێ بەر ب ژێر نابە. ئەڤ چ حالە؟ ترسا من ئەو ترسە کۆ سانیحا من هەرە. چارەیەک دڤێ، چارەیەک دڤێ...
چارە چیە؟ مێر، بەدری پاشا، ئەمین بەگ و چەند برایێن وان ئێن دن، د سالۆنا فرەهـ دە، ل قاتێ ژێرن و ل بەندا خەبەرا خێرێ نە. لاوێ ئەمین بەگ، سورەیا کۆ نۆ کەتیە سالا خوە یا دەهان، حەتا بەری نها ب بیسکەکێ ژی، ل کێلەکا باڤێ خوە، ل عەردێ رۆنشتبوو و ل هێڤیا هاتنا برا یان ژی خوشکا خوە بوو. لێ گاڤا چاڤێن وی گران بووبوون، خزمەتکارەکە مالێ ئەو بربوو ژۆر و خستبوو خەو.
ئەمین بەگ وێ دیسان ببوویا باڤ. لاوەکێ وی هەبوو؛ سورەیا. دیا سورەیا زوو وەفات کربوو. سورەیا هێ نەبووبوو دو سالی، دیا وی ب نەخوەشیا سەرەتانێ کەتبوو و د دەمەکە کورت دە وەفات کربوو. دو مەهێن داوین ئێن نەخوەشیا وێ ئەمین ئالی بەگ گەلەکێ ئێشاندبوو. دیا سورەیا کۆ ئەمین ئالی بەگێ ژێ ئەوچەند حەز دکر، ل بەر چاڤێن هەموویان، ب ئێش و ژانەکە مەزن، ڤەدمری و دمر. نە ئەمین ئالی بەگێ، نە ژی کەسەکێ دن، نکاریبوون تو تشتی بکن. د رۆژێن داویێ دە، دیا سورەیا ب قاسی مستەکێ مابوو. ئو گاڤا وێ وەفات کر، ئەمین ئالی بەگ ب رۆژان ل شینا وێ رۆنشت، ب مەهان پێ ئێشیا و د شەڤێن تاری یێن زڤستانا کادکویێ دە، ب دزی، ژ بۆ دەلالا خوە گریا. دیا سورەیا ژنەکە بەدەو ئا چەرکەز و ژ مالباتەکە ناڤدار ئا ئاریستۆکراتێن ئۆسمانیان بوو. ئەو، ئەڤینا یەکەمین ئا ئەمین ئالی بەگێ بوو. وان هێ د خۆرتیێ دە هەڤوودو ناس کربوون. د ناڤ دارستان و بەخچەیێن مۆدا دە، ئەو پێشی ژ دوور ڤە، ب چاڤان پەیڤیبوون، پاشێ ژی دەست د دەستان دە. هنگێ مرن تو جاری نەدهات بیرا وان. پشتی زەواجێ لاوەکێ وان ئێ مینا تۆپا زێر ژی چێبووبوو. پێشەرۆژێ تشتێن نۆ، خوەش و سەرفراز وەعدی وان دکر. لێ د وێ دەما کۆ نە مومکن بوو کۆ وان بیر ب مرنێ ببرانا، مرن هاتبوو...
ب دۆ مرنا یارا وی یا دل و جان رە، ئەمین ئایل بەگ دل تونەبۆ کۆ بزەوجیا. لێ لاوێ میرێ گۆربهوشت ئێ کوردان بەدرخان، یەک ژ سەرۆکێن هەری گرینگ ئێن کوردان وێ چاوان مالا خوە بێ ژن بهیشتا؟ نها لاوێ وی ژی هەبۆ، نا، نەدبۆ... خوشکێن وی مەلەک، ئایشە و ساریە و ب تایبەتی ژی داپیرا وان هەمۆیان ڕۆشەن خانم کەتن قرکا وی دا کۆ ئەو بزەوجە. دیسان زەواج... ب کێ رە و چاوان؟ لێ ل سەر گۆتن و ئیسرارێن «ژنێن مالێ»، ئەو هێدی هێدی دیسان کەت سەر ریا زەواجێ. ئیجار ژی دیسان ب یەکە گەلەکێ ناس رە؛ سانیحا. سانیحا کۆ ل بەر دەستێ دیا وی مەزن بووبوو و ژ دیا وی رە جاریەتی دکر. سانیحا کۆ مینا چلکەکە زێر و دلۆپەکە ئاڤ بۆ. سانیحا کۆ دلێ وێ نەرم، هەشێ وێ خورت و ویجدانێ وێ تام بۆ.
[هەر چ تشت و کەسێ خوەش و رندە، ئەو موقەدەسە. ئەڤ، یەک ژ قاعدەیێن من ئێن ژینێ بۆ. خوەشاهی، سپەهیتی و بەدەۆ دڤێ فەلسەفا ژینێ بە. ئو خوەشی و رندی دڤێ ب خوەشی و رندی بێتە زمێن... ئەگەر ئەز وەها دفکریم و دژیام، ئەز باوەرم، تێ دە تەسیرا دیا من پر بۆ. دیا من ئابیدا خوەشی و رندیی بوو کۆ ب گۆتنان نایە سالۆخدان. ئەو ژی مینا دێماریا من ئا رەحمەتێ کۆ من نەدیت، چەرکەز بوو. لێ تشتەکێ دیا من ژ دێماریا من زێدە بوو؛ دیا من ب کوردی ژی دزانیبوو و ل مالێ ب کوردی دپەیڤی و ئەز ڤێ یەکێ ژی ببێژم؛ کوردیا دیا من نە کێمی کوردیا مەتێن من و داپیرا من بوو. هەروەکی تو ژی دزانی، بەدەویا چەرکەزان ب ناڤ و دەنگە. ئەو هەموو بەدەوێ هاتبوو و ل سەر روویێ دیا من دچرووسی. د ژینێ دە، مەرڤ راستی گەلەک روویان دبە. پرانیا وان ژ بیر دبن، لێ هنێن وان د بیر و هەشێ مەرڤ دە، هەر و هەر، دمینن. روویێ دیا من، یەک ژ وان روویان بوو کۆ مینا سیا مەرڤ، هەرتم، ب مەرڤان رە بوو. روویەکێ گولۆڤەر، سپی، خوەش لهەڤهاتی و بهیستیار...]
لێ نها حالێ سانیحایێ نە تو هالە. ژی رە چارە دڤێ... ڕۆشەن خانم ژ دەرەنجێن تەختین و نەقشکری کۆ د ناڤبەرا هەردو قاتێن قۆناغێ دە نە، هێدی هێدی پەیایێ ژێر بوویە و نها ل سالۆنا مەزن ئا قۆناغێ، ل نک «مێران» ە. مێر دڤێ چارەیەکێ ببینن. چاڤێن مێران ب ئەندیشە و مەراق ل ڕۆشەن خانمێ دنهێرن. گەلۆ چ بوو، چما زارۆک نایێ، دگەل کۆ ئەڤچەند وەخت دەرباس بوو؟ ڕۆشەن خانما وەستیایی و بێخەو ناپەیڤە، ب تەنێ ب چاڤان ل جڤاتێ مێزە دکە و دیسان ب چاڤان بانگ ل بەدری پاشا دکە. هەردو ب هەڤ رە، ڕۆشەن خانم ل پێشی، بەدری پاشا ل پاشی، دەرباسێ متباخا مەزن و فرەهـ ئا کێلەکێ دبن. ماسەیەکە خوارنێ یا درێژ و ل دۆرالێ ژی دۆنزدە کورسیێن رۆنشتنێ، ل ئالیەکی متبەخێ نە. ماسە و کورسی ژ دارێ گووزان چێبوونە و رەنگێ وان، رەنگێ قاهوێیە. ڕۆشەن خانم دەستێ بەدری پاشا دگرە و ب هەڤ رە دەرن ل سەر هەردو کورسیێن ل کۆشا ماسێ روودنن. ستێرک، ژ پەنجەرەیێن فرەهـ ئێن متبەخێ، رۆناهییەکە قەلس درەشینن هوندرێ متبەخێ.
- یادێ، ئەڤ چ حالە، خێرە؟ چما زارۆک وەها ب دەرەنگی کەت؟ بەدری پاشا دپرسە.
- کورێ من، من حەتا نها پیرکیا ب دەهان زارۆکێن مالێ کریە، لێ من ئەجێبەکە وەها نەدیتیە. ژ ئێڤارێ دەیە کۆ زارۆک نایێ خوار. ئەم دکن ناکن، نکارن زارۆک بکشینن. هەکە هنەکێ دن وەها دەوام بکە، ئەم ئێ سانیحا رەبەن وندا بکن... دڤێ دۆختۆرەک وەرە و ئالیکاری بکە. وەکی دن چارە نینە. من نەخوەست ژ ئەمینێ خوە رە ببێژم. هەکە من ژی رە بگۆتا، وێ ئێ بگۆتا نا. تو ژی رە ببێژە و وی ژ بۆ دۆختۆر ئیکنا بکە. هوون چ دکن بکن، زوو دۆختۆرەک بینن.
- یادێ، د ڤێ نیڤێ شەڤێ دە، ئەم ئێ دۆختۆر ژ کۆ ببینن. تو دزانی، ئەم ژ باژێر گەلەکێ دوورن.
ڕۆشەن خانم گۆتنا داوین، ب دەنگەکێ سار و قەتی، دبێژە؛ - لاوێ من، ما هەکە چارە هەبوویا، من دۆختۆر دخوەست؟ راستە، ئەم ژ باژێر گەلەکێ دوورن، لێ عەرەبە ل بەر دەرییە، ژ سەیسێ خوە رە ببێژە، بلا ئەو هەسپان بینە و ب عەرەبیڤە گرێ بدە... هوون دڤێ خوە ب دۆختۆرەکێ بگهینن.