میوانیکردنی خورشید شازادە و یارانی و نۆش ئافەرین و خاتوونەی پەری
از کتاب:
سوڵتان ئیبراهیم و نۆشافەرین
اثر:
خانای قبادی (1704-1778)
7 دقیقه
754 مشاهده
سوب سەحەر خورشید بەرئاما نە جا
بێدار بی نە خاو شای حۆری لەقا
فەرما بەجەرگەی فێرقەی کەنیزان
نازک نەو هاڵان پۆل پۆل عەزیزان
ئیمشەو شازادە مەیۆ مێهمانی
تەرتیب بکەران باغ ڕزوانی
پڕ سەفا و زینەت بدەران جەلا
بنمانۆ نەرەنگ فێردەوس ئەعلا
مەداخڵ کەران بەرەیحان و گوڵ
ڕەونەق بدۆ شەوق بە ئارەزووی دڵ
شەراب لەعل فام شیشەی دوو ساڵە
ساقیی گوڵ عوزار بادە و پیاڵە
موترێب بەنەوای سۆز و سازەوە
ڕەقاسان وە ڕەقس خۆش ئاوازەوە
سەدای زیل و بەم ئاواز چل چەنگ
بگێرۆن بەدەست هەرکەس بەیەک ڕەنگ
ئەسباب بسازان با نەسەمای شام
مێهمانی کەران ساقی و بادە و جام
بەو تەور بسازان یاران بۆ خەجڵ
گرفتارش بۆ دڵێ نەسەد دڵ
فەرمانبەرداران شای شیرین کەلام
تا شام تەدارەک کەردن سەرئەنجام
خورشید عاڵەم شای شیرین لەقا
نیشتەبی بەناز دید و دڵ نەرا
دیدە ئینتیزار دیدار یاران
بەسەر وەعدەی وێش گرد تەشریف باران
* جەو تەرەف غەمبار شازادەی دڵرێش
هۆرێزا پەی بەزم وەعدەی یاروێش
ماهـ زەڕئەفشان هەم نۆش ئافەرین
خاتوونەی پەری نازار شیرین
خان محەمەد چەنی حەمید مەلاح
وێشان دروست کەرد بەوەعدەی سەلاح
کووچە بە کووچە دایە بەردشان
داخڵ بەتۆی باغ دوڵبەر کەردشان
شای نازەنینان شۆخ شیرین خاڵ
هۆرێزا نەجا کەردش ئیستیقباڵ
یەک دەست عەمارەت جاڕوودەی دڵکەش
کول نەقاشی بەند چون شوعلەی ئاتەش
چناران بەرز سەر نەعەرش ماڵا
نەمامان شۆخ زەڕ ئەستوون باڵا
زەمزەمەی مورغان ناڵەی کەبووتەر
نیشتەن بەگەردوون ئەی چەرخ ئەخزەر
قومریان وە بانگ گوڵبانگ یاهۆ
بوڵبوڵان بەدەنگ ناڵین بێ شۆ
مورغان خۆشخوان بەڕووی شاخەوە
تاوس نە سەهەند سەبز باخەوە
شمشادان ساف نارنج و لیمۆ
ئەنار و ئەنجیر، ئەنگوور و ئەمرۆ
میوەی ڕەنگاورەنگ هەریەک نە دارێ
لایەقەن بە باغ گشت شەهریارێ
وەنەوشەی وەشبۆ ساوای سونبلان
بەرئامان چون لوول زوڵف نازاران
حەوزان زوڵاڵ چون ئاب کەوسەر
شیرین و شەوبۆ یەک نە یەک خاستەر
پەخش مەبۆ وە بان بەردان مەڕمەڕ
وێنەی دانەی دوڕ یاقووت و ئەحمەر
نە گۆشەی ئەو حەوز ساف مەڕمەڕی
تەختی ئاراستەن بەلقیسای پەری
پای تەختش گرتەن موبتەڵای ئاڵا
چەند دانە و گەوهەر نیان وە باڵا
دوڕ و جەواهێر یاقووت و مەرجان
پیرۆزە و سیمین، لەعل بەدەخشان
بەند کەردەن ئوستاد خاسەی دیاری
بنمانۆن نە دەور پەی یادگاری
ئەتڵەس و خارا فەرش وستەن وە بان
پەرێ جایگای خورشید تابان
* نەدەوران تەخت تووتیی شەکەرڕاز
دەنگ مەدۆ وە هەم بوڵبوڵ چەنی قاز
تاوس و بۆرچین، سەرسەوز نەرووی ئاب
دڵ نە دەرووندا مەکەرد وە کەباب
ئەی ساز و ڕازە تەمامی تەمام
مەوجوودەن نەباغ سەوڵ نازئەندام
یاران کە دیشان ئەی قەسر و ئەی باغ
ڕەنگ ڕەنگ مەگڕیۆ بەوێنەی چراغ
تەواسان نەوجا ساتێ بین سەرسام
نەی قەسر و نەی باغ شۆخ جەمین جام
نەوقەسر، جامڕێز خورشید تابان
وێنەی لەنگ و لاڵ بێ دەنگ بێ زبان
خورشید عاڵەم نازار دوڵبەر
زانا نەمەندەن فامشان نەسەر
جەنەو تەوازوع ئیکرام کەردشان
یەک بە یەک وە بان تەخت ئاوەردشان
فەرما کەنیزان شەیدای شۆخ شەنگ
مەحبووب مەحبووبان نازار فەرەنگ
باوەران دانەی جەواهێر و زەڕ
لەعل بەدەخشان عەبیر و عەنبەر
نێسار باڵای نازەنینان کەرد
ڕەویەی تەعاروف چەنی یاران کەرد
دمای نەوازش شۆخ شیرین خۆ
فەرما ساقیان لەتیف دڵجۆ
ڕەقاسان بەلەنج موتربان بەناز
خۆشخوانان بەسۆز گوڵبانگ ئاواز
ساقی بە شیشەی بادە و جامەوە
موترێب بە غەمزەی خۆش خەرامەوە
ڕەقاسان بەرەقس زڕەی چەقانە
مەگێڵان بە شەوق بەشادمانە
مەشغووڵ بین هەرکەس بەکار وێشان
موترێب بە سازان ڕەقاسان کێشان
ساقیان سەیر بادەی مەی بەکەف
مدران بێ مەزاق سەرمەستان سەف
تا سفیدەی سوبح ئەی سازوراز بی
سەدای کەمانچەی بەربەت و ساز بی
خولاسە شیرین شای شەکەر گوفتار
بەزمێ بەی دەستوور ئاوەرد پەدیدار
هیچ کەس نەواچۆ وە ئەی شاهانە
نییەن نەشومار دەورو زەمانە
نە ڕووی سەماوات حەیران بی مەلەک
زڕەی ڕەقاس بی نە چوارەم فەلەک
نۆشانۆش جام، کزەی سۆز ساز
گوڵبانگ نۆش باد، زیڵەی نەوای ساز
ڕەعنا مەهوەشان سەرمەست بادە
سەرخوەش بین یەکسەر شاهـ و شازادە
جە مەزەی گرمەی مەست بادەنۆش
بەرشی جەلاشان یەکسەر عەقڵ و هۆش
* گشت ئامان بە ڕەقس نەشۆخیی دەماغ
مەبەردن نەدڵ زەهر چەنی داغ
ڕەقس کەردن زەمین بەلەرزە ئاوەرد
حۆری جە گوڵزار ئیرەم خەجڵ کەرد
شازادە و یاران گشت حەیران بین پێش
جە ڕەقس ڕەقاس موترێب دڵکێش
گشت حەیرانش بین بە جانفشانی
بەدڵ مەکەردن ئافەرین خوانی
جە ساز و سوحبەت ماهـ قەسەب پۆش
حەیران بین یەکسەر بە دڵ بین بێ هۆش
سا وەقتێ یاران یەکسەر بین بێ هۆش
بەفرسەت زانا نازار لاڵ پۆش
دوو دەست نەگەردەن شازادە ئاوەرد
وێش پشتان بە تووڵ سەرو باڵاش کەرد
دەست کەرد نەگەردەن بۆ نیا نەبۆش
ئاوەرد بە نەزدیک گوڵ باغچەی لیمۆش
وێنەی دڵسۆزان گرتش نە ئاغۆش
فشاراش نەرووی سینەی عەنبەربۆش
شازادە کە دیش خورشید عاڵەم
وێنەی لام و ئەلف پێچیان وە هەم
هەروو شین نەخاو تا ڕەوشەنیی ڕۆز
شازادە چەنی ماهـ دڵئەفرۆز
سەحەر بەفەرمان بینای لایەزاڵ
بەرئاما نەبورج شەمس زەڕین باڵ
هەردوو هۆرێزان نەخاو شیرین
پۆشان وەباڵا جامەی عەنبەرین
خورشید عاڵەم جەلای جەماڵ دا
قەترەی گوڵ گوڵاو کەرد بە ڕوخساردا
شستوشوو کەردش ڕوخسار گوڵزار
ڕەونەق دا شێوەی شۆخ شیرین وار
خاتوونەی پەری هەم نۆش ئافەرین
ماهـ زەڕئەفشان گیسوو عەنبەرین
ئەوان هەم نەخاو مەستی بین بێدار
شستوشوو کەردن گوڵباغچەی ڕوخسار
شازادە واتش خاتوونەی نازدار
بەرشین نە ئەیوان شۆخ خاتردار
بشین بە مەنزڵ بنیشین بەشاد
بێ غەم و هیجران بەخاتر گوشاد
خورشید دوڵبەر بە ئیخلاس خاس
جەیاران کەردش خەیلێ ئیلتیماس
وەعدە بۆ هەر شەو جە نەو شازادە
بەیوون بە سەروەخت ئەی جام و بادە
شازادە ڕازش قەبووڵ کەرد بەدڵ
خورشید هۆرێزا لوا بە مەنزڵ
کەردن بە عادەت گشت شەو جە مەنزڵ
مەشین بە مەجلیس خورشید چون گوڵ
تا ئاخر شیرین نازدار فەرەنگ
نیشت وە بان تەخت نەقاش گوڵڕەنگ
مەشغووڵ بی بەکار پادشاهیی وێش
ئەهل فەرەنگ شار شاد بین وە پێش
گشت ڕۆ شازادە مەشی بەسەلام
وەبارەگای شۆخ شای شیرین کەلام
* شەو مەشی وەبەزم نازار دڵسۆز
جە مەی خوردەن بین تا نەزدیک ڕۆز
خولاسەی کەلام تا وەعدەی هەفت ما
یە کردارش بی شای حۆری لەقا
عەیش کەرد بە عەین بە دەماخ دڵ
مەشغووڵ عەیش و نۆش تا هەفت ماهـ کامڵ