ڕۆشتنی سوڵتان ئیبراهیم بۆ کۆشکی سولەیمان و شەڕکردنی لەگەڵ عەلقەم دێو
از کتاب:
سوڵتان ئیبراهیم و نۆشافەرین
اثر:
خانای قبادی (1704-1778)
7 دقیقه
487 مشاهده
خانا گوش بدەر چەرخ کەچ نەبەرد
کێ بەدام سەخت موبتەلا نەکەرد
زەهر هیجرانش بە کێ نەنۆشا
جامەی دەردو غەم بە کێ نەپۆشا
کێ نەوست نە گێچ مەهلەکەی هەلاک
سینەی کێ بە تێغ جەفا نەکەرد چاک
چەند نازدار شۆخ بەردەن بە تۆی خاک
شیرین ئەرمەن لەیل و دەروون چاک
چەند مەحبووب خاس زوڵفان عەنبەرین
خاتوون خاتوونان زوڵف و خاڵ شیرین
چەند شەهریاران ساحێب زۆر و سام
جە دنیای بێ پۆ، کۆچ کەردن تەمام
شازادە هەوەس دیدار یار کەرد
ئاهیر عەشقش جە نەو جۆش ئاوەرد
ڕوخ تەڵەب کەردش واتش ئەی یارم
هامڕاز و هامدەم هەم مەدەدکارم
مەر نمەزانی من چێشەن کارم
بە گەنج و گەوهەر کەی خەریدارم
پەی کێ سەرگەردان وێڵ وڵاتم
پەی کێ نەهیجران دەرد و غەم ماتم
ڕوخ وات فیدات بام ئیتڵاعم نییەن
هیچ نمەزانووم مەتڵەبت چییەن
هەر مەتڵەب داری ئەرسەد موشکڵەن
(ئینشەڵا) بە دەست بەندەت حاسڵەن
شازادە یەکسەر سەرگوزەشتەی وێش
تەمام حاڵی کەرد گوزارشات پێش
مەبۆ تۆ بە شەوق بە شادی و دەماخ
زوومن ببەری بە تۆی قەسر کاخ
بزانووم ئەحواڵ ماهـ جەهاندار
حاڵش چ تەورەن چۆن گرتەن قەرار
ڕوخ وات عەزیزم منەت بەگیانم
من بە ئەمر تۆ بەندە فەرمانم
ئەر پەیک ئەجەڵ من نەکەرۆ قەست
مەبۆ نازدارت بسپارووم بەدەست
شازادە بەو حەرف خەیلێ بی خۆشحاڵ
کەردش شوکرانەی خودای لایەزاڵ
ئەوشەو جەو مەکان گرتشان قەرار
سەحەر بەرئاما پادشای نەهار
مورغش تەڵەب کەرد، واتش خۆش ئاهەنگ
مەبۆ جە کارم ناوەری درەنگ
من ببەر بە کاخ شاهـ سولەیمان
بەلای نازەنین سەوڵ خەرامان
ڕوخ وات عەزیزم منەت بە گیانم
من بە ئەمر تۆ بەندە فەرمانم
هەرچی مەواچی وە بان دیدە
مەبەرووت بەو جا وەر جە سفیدە
شازادە واتش بە یاران وێش
نەی جا بنیشن بێ خۆف و ئەندێش
من مەشووم وەجەنگ مەلعوون ناپاک
(ئینشەڵا) بە تیغ مەکەرووش هەلاک
وەعدەی سێ ڕۆژ بنیشن نەی جا
نازار ماوەرووم بەی زەید و ماوا
ئەر سێ ڕۆژ نامام فیکر وێتان کەر
ئەسپاب و ڕەختم پەرێ وێتان بەر
ئەما (ئینشەڵا) بە مەیل و دەماخ
نازار ماوەرم نەتۆی قەسر و کاخ
شیوە بان پوشت ئەو مورغ چالاک
نیشت جە ڕووی هەوا ڕوو کەرد نە ئەفلاک
تا وەهەفت ساعەت بەردش بەومەکان
یاوناش بەکاخ قەسر سولەیمان
بەئەندەک ئەندەک ئاوەرد وە پاین
نەپای قەسر زەڕ نیا وە زەمین
مورغ کە بواتش شێر دڵاوەر
مەرەخەسم کەر ئەی شاهـ سەروەر
عەلقەم بزانۆ پێم مەبۆ دوشمەن
عەداوەت کەرۆ ئەوهەم چەنی من
دەر دەم شازادە مەرەخەس کەردش
مدارا نەکەرد تامەکان وێش
شازادە ڕوو کەرد بە ماوای دوڵبەر
شی نەدلێ کاخ نەتۆی قەسر زەر
نیگا کەرد جەماڵ وەقتێ دی بەچەم
چون گوڵ پەژموردە هەم ماتەم و غەم
دوعا مەکەرد و مەسۆزا و مەوات
ئەی یار شیرین ڕۆحم بۆ فیدات
یە پەی چی مەیلت دەربارەم سەردەن
سەرت نەجامەی خامۆشی بەردەن
مەر نمەزانی من سفتەی داخم
گیروگرفتار تەلیسم کاخم
کەی ڕەها کەرۆ بوینوت وە چەم
تا ساکن یبۆ جە خۆف عەلقەم
ئێد وات جە ناگا لا کەرد وەلاوە
دیا شازادە مدران وە پاوە
هەردوو کەردشان نیگای چەم وە هەم
هەردوو بێ هۆش بین خەجڵ و ماتەم
جە دمای ساتێ باز ئامان بە هۆش
هەردوو چەنی هەم گرتن نە ئاغۆش
مەوانا و مەوات، مەسۆزا چون شەم
دەروونش بی کەیل جە پەژارە و غەم
مەوات نازەنین دەرمان زامم
مەتڵەب و موراد مەقسوود کامم
پەی دیدەی سیات سەرو نازپەروەر
وێم وست نە جەفای بێ حەد شۆر و شەر
پەی تۆ وێڵ حووت، غەرق دەریا بیم
چون مەجنوون وێڵ چارە سیا بیم
پەی تۆ جەزیرەی واق واقم تەی کەرد
گۆشت ئادەمزاد زەنگیانم وەرد
پەی تۆ دەردەدا مات و غەمگینم
بیڵا سەرگەردان نۆش ئافەرینم
باڵ چەم هۆرداشت شای شەکەرین ڕاز
یەک جەهەم دیگەر دیدە کەردن باز
شازادە دوو دەست نەگەردەن ئاوەرد
وێش پشتان بە تووڵ سەرو باڵاش کەرد
چون تووڵ لەولاو پێچ وەردن بەهەم
مەنۆشان شەربەت جە چەشمەی زەم زەم
لەعل لەب نۆشا هەرتا کە تاوا
بەوێنەی سابر بەموراد یاوا
شازادە واتش ئەی ڕۆح پاکم
ئەی باعیس فەوت قاتڵ و هەلاکم
ئەی بەڵا چێش بی تۆ ئاما نەڕات
تۆ ئاوەرد بەی زەید بەی ماوا و بیسات
یە چون ژ یانی نەی قەسرە چۆڵە
ئاسیب نەکێشای نەو دێوە غوڵە
نەی قەسر چوڵە کێ بێ هامڕازت
کێ مەبۆساوە دوو دیدەی بازت
دوڵبەر سەرگوزەشت وێش وانا پەرێش
سەرانسەر ئەحواڵ یەکسەر واتش پێش
جەی گفتوگۆ بین بێ خەبەر نەکار
جە ناگا عەلقەم ئاما بەدیدار
نیگا کەرد مەلعوون زشت بەدگەوهەر
نیشتەن شازادە جە پەهلووی دوڵبەر
نەعرەتە پێکا زبان کەرد گوشاد
کێ بەتۆ واتەن ئەی ئادەمیزاد
شازادە چابۆک دەست دا بە شمشێر
ڕووکەرد نە مەلعوون وات ئەی نادلێر
واتش مەلعوون دێو گومڕای بێ شۆن
مەعشووقەی ئەمن کەی لایەق بە تۆن
تۆ نۆش ئافەرین بەی جا یاونای
ئەڵبەت من هەلاک یامورد نەزانای
ئێد وات و غورا وێنەی ئەبر تار
ڕوو کەرد بە مەلعوون دێو نابکار
بەڵێ نۆ باتمان جە فوولاد سەخت
نەگەردەنش بی ئەو دێو بەدبەخت
دا نەگەردەنش نەرووی ستێزە
تیغ یاوا بە تەوق بی بەسەد ڕێزە
نۆبەت کەفت بە دەست دێو بەدگەوهەر
دەست بەرد شازادە بەرد وە بان سەر
شانا بەدۆشدا بۆڵەند بی تا ئەوج
بەرد بەڕووی دەریای موحیت پڕ مەوج
نیازش ئێد بێ دێو بێ ئیمان
بوزۆ نەگێج بەحر بێ سامان
شازادەی سەروەر دەست گردش دەماغ
دەست بەرد گرتش دوو گۆش و یەک شاخ
دێو هەرچەند بەزۆر بازوو گوشاد کەرد
چارە بەزۆر دەست شازادە نەبەرد
بین بە گلوولە کەردشان شێتاب
ئاخر هەردووشان غەرق بین نەڕووی ئاب
غەرق بین نەدەریای مەوج پڕ خەتەر
گا مەشین بەزیر گا مامان وە بەر
ئاخر پەیدا بی نەهەنگێ بێ ڕام
شازادە و عەڵقەم هەردوو بەرد بەکام
شازادە جەودەم ئاهـ سەرد کێشا
ڕای فرسەت نەداشت بەرشۆ نەدەریا
نە قەلب وێشدا خەیاڵات مەکەرد
مەوات ئەی داوەر تاک تەنیای فەرد
ئەگەر ڕەها کەم شاخ دێو نەدەست
یەکبارە نە پێچ دەریا مەبوو پەست
ئەگەر دەست نە شاخ عەلقەم بکەم بەند
مەوینوون گەزەند جەکام نەهەنگ
مەر زات سوبحان دانای کەرەمدار
بدۆ نەجاتم نەی بەحر خوونخوار
چونکە ڕەزاش بی دانای کردگار
ڕوخ نەرووی هەوا ئاما بەدیدار
زانا شازادە مەیدانش تەنگەن
گیرو گرفتار مەکر نەهەنگەن
مینقار دراز کەرد پەی گەڵووی نەهەنگ
شازادەی سالار ئاوەردش بە چەنگ
شازادە فەورەن تەکان دا بەوێش
بێ تەرس و بێ بیم بێ خۆف و ئەندێش
فەورەن شازادە بێ سەدا و بێ دەنگ
ڕەها بی نەکام لوقمەی ئەو نەهەنگ
شی وە پوشت مورغ نەو دەریای جەیجوون
بە ئەمر فەرمان پادشای بێ چوون
ڕاهی بین وە ڕاهـ هەردوو بە دڵشاد
غەم و غوسەشان تەمام دا وە باد
باکە بمانۆ ئەی ڕازە نەی جا
بشین وە سەروەخت شۆخ دڵبرۆبا