ئیمارەتی ئەیووبیی یەمەن

از کتاب:
خولاسەیەکی تاریخی کورد و کوردستان (جڵدی ٢)
اثر:
محمدامین زکی بیگ (1880-1948)
 2 دقیقه  917 مشاهده

ئەیزانین کە یەمەن لە تەڕەف مەلیک ئەلموعەززەم توورانشاهی برای سوڵتان سەلاحەددینەوە و لە تاریخی ٥٦٩ هـ.دا فەتح کرا و مەلیک ئەلموعەززەم دوو ساڵێ لە یەمەندا بە ناوی کاکیەوە حکوومەتی کرد. لە دواییدا وەکیلێکی بە سەرەوە دانا و خۆی گەڕایەوە میسر. لە دوای وەفاتی، یەمەن درا بە مەلیک ئەلعەزیز توغتەکینی برای سوڵتان سەلاحەددین (٥٧٩ هـ). ئەم ئەمیرە تا وەفاتی، لەوێ ما (١٦ی شەووالی ٥٩٣). لە دوای ئەم، ئەلموعیزز ئیسماعیلی کوڕی، هاتە جێگەی، بەڵام لە ٥٩٨ هـ.دا کوژرا. ناسر ئەیووبی برای، جێگەی گرتەوە و ئەمیش لە ١٢ی موحەڕڕەمی ٦١١دا دەرمانخوار کرا.

لە دوای ئەمە، مەلیک مەسعوود سەلاحەددین یۆسفی کوڕی مەلیک کامیل، بۆتە حاکمی یەمەن و بە قووەتێکەوە ڕووی کردە یەمەن و لە ٢ی موحەڕڕەمی ٦١٢دا گەیشتە مەرکەزی یەمەن کە «زبید» بوو. لە دوای گرتنی تەعز، سلێمان ئیبنی تەقیەددین عومەر ئیبنی شەهەنشاه بۆ میسر، لەگەڵ ئیمامدا کەوتە شەڕەوە و لە ٨ی جەمادی ئاخری ٥١٤دا سەنعای زەوت کرد.

لە ٦١٩دا ئومووری حکوومەتی، تەودیعی کوڕانی ڕەسووڵی کرد و لە ٦٢٠ هـ.دا گەڕایەوە میسر. لە ٦٢٤ لە ڕەجەبدا هاتەوە یەمەن و کوڕانی ڕەسووڵی حەپس کرد و لە عەینی ڕۆژدا بەری دان. لە عەینی ساڵدا گەڕایەوە میسر و ئیدارەی یەمەن دیسان درایە دەس نورەددین عومەری کوڕی عەلی ڕەسووڵی و لە دوای موددەتێک ئەمیر نوورەددین ئیعلانی سەربەخۆیی کرد و «حکوومەتی ڕەسووڵی»ی یەمەنی دامەزراند.