هەواڵ هێنانی شەماڵ
از کتاب:
دیوانی ئاغا عینایەت
اثر:
آقا عنایت (1881-1957)
32 دقیقه
1895 مشاهده
بەو نام بەو نیشان سەر کێشام نەو جا
دیم کە دوو کۆتەی سۆچیای سیا
کەوتەن نە بەر ماڵ مەناڵان وە دەرد
دەم دەم مەکێشان هەناسانی سەرد
چەند نەفەر ئەولاد سەغیر و کەبیر
نە لاشان کەوتەن بەوێنەی ئەسیر
واتم ئێوە کێن پەی چێش وەی تەورەن
مەر کاری دنیا هەر جەفا و جەورەن
واتشان تۆ کێی پەی چێش مەپەرسی
دەردەدارەنی یاخۆ چە کەسی
واتم من قاسید دەردەدارانم
مەحرەم و هامڕاز شەو بێدارانم
ڕەفێق و شەریک دڵ ئەوگارانم
ئاگا نە ئەحواڵ پەشێو حاڵانم
یارانی عەزیز نووری دیدەتان
ساحێب جا و مەقام بەرگوزیدەتان
ئەشخاسێ ئەو سا نەی وەر مەکانە
جای پەنا و مەلجەء خوێش و بێگانە
سەردار و ڕەئیس خان و بەگزادە
لاقەید نە بەشەر شاهـ و شاهزادە
ئیسە نە زیندان بێکەس و مەهتووک
بێ قەدر و قیمەت مەریز و مەفلووک
هەر یەک نە شارێ تەفرەقە کەوتەن
جۆشیای زوڵم و تاویای بۆتەن
غەریب و بێکەس، موحتاج و بەدبەخت
زەلیل و ئەوگار فشارانی سەخت
وەزع و حاڵشان وەی تەور پەشێوەن
دووی هەناسەشان بێشتەر پەی ئێوەن
ئید واتم ناگا کەوت و شی نە هۆش
وە دەم دەردەوە بەرئاما خرۆش
واتش ئەی شەماڵ هەی بەرگوزیدەم
قەدەمت وە بان بینایی دیدەم
یە تۆ بیت ئامای جە لای دەردەدار
نە خاوی غەفڵەت ئێمەت کەرد بێدار
سەرگوزەشتەمان جە حەد وییەردەن
بەدبەختیی ئێمە بێ پەنا و پەردەن
چەند ساڵ نە دەوران فامیل وییەردەن
نە ڕای ئیحترام زیندەگی کەردەن
ناگا چەرخی چەپ خول ئاوردەوە
زەمزەمە و بیسات یەکسەر شەردەوە
مەحرووم نە دیدار برا و کەس و کار
یەک جە یەک بەتەر بیەن گرفتار
ئابڕوو و حورمەت نە دەسمان شییەن
ئیختیاری موڵک وێچمان نییەن
ئەوەن بەدبەختی و سەختی و دەربەدەر
ئینتیزاری دەس ڕایەت و نۆکەر
نەی کڵاوەدا کەفتەنم کەساس
کەس نمەپەرسۆ خراو تا وە خاس
ئایرێ شییەن نە پەڕ و باڵم
عالەم بێزارەن نە بۆی زوخاڵم
ئایرێ گرتەن سەرتاپای تەنم
بییەن وە کۆتەی سۆتەی جەهەنم
شەماڵ فیراقەن سۆچنان جەرگم
زیندەگی بێزار ڕازی وە مەرگم
شەماڵ فیراقەن فەرقم شکاوان
وە گیانت قەسەم مەگێرەم تاوان
فێراقەن تێشە نە فەرقم شەنەن
فیراقەن ڕیشەی عومری من کەنەن
فیراقەن ئایر وەردان نە جەستەم
کەم کەم سۆچنان پێشەی شکستەم
فیراقەن غەرقم کەردەن نە دەریا
ڕەنجی سەد ساڵەم وە عەبەس بریا
هیجرانەن بییەن سەرباری دەردم
هیجرانەن باعیس ئی ڕەنگی زەردم
هیجرانەن وە گاز جەرگم مەکێشۆ
هیجرانەن قەلبم دایم مەجۆشۆ
هیجرانەن شعوور نە دەستم سەنەن
هیجرانەن یاسین پەی مەرگم وەنەن
هیجرانەن هەرگیز نە ویر نمەشۆ
هیجرانەن لیباس ئازیەتی پۆشۆ
هیجرانەن دڵ کەرد وە کۆتەی قەساو
هیجرانەن زامش نەدارۆ حەساو
حەسرەت نمازۆ کۆنە بۆ زامان
حەسرەت دەردێوەن نەدارۆ دەرمان
حەسرەتەن دایم زامش هەر وە سۆن
هەشت ساڵەن مەکان حەسرەت جوانڕۆاعلامن
حەسرەتەن قامەت کەردەن وە کەمان
حەسرەتەن سانان بینایی چەمان
چێش واچوون شەماڵ گیانم فیداتەن
نە هەزار یەکێ دەردم نەواتەن
پەی جەستەی خەستەم کافر کەرۆ شین
نە موڵکی وێمان وێنەی غەریبین
بێ قەدر و حورمەت کەساس کەوتەکار
کزکز مەنیشین نە پەنای دیوار
یانەی زیندانی یەکسەر وەی تەورەن
شەماڵ وە گیانت پەڕ جەفا و جەورەن
ئینە سەرگوزەشت کول خاس و عامەن
هەر چەند عەرزی من گشت ناتەمامەن
ڕاگە وەی دووری زەحمەتت کێشان
فیدای ئامات بام سەر بدەر لێشان
نەی جا وییەردی کەڵێ و توورکەپان
ئاڵیاوا چەنی قەریەی ناو خۆشکان
هەر چوار پەرێ زیندانی وێشان
تا ڕۆی قیامەت هەر ئاهـ مەکێشان
نە ڕای سەفیاوا حەرەکەت بکەر
قەڵای جوانڕۆاعلام باوەر وەنەزەر
داخڵ بەر نەو جا ئەسڵی مەکانەن
پاتەخت و مەرکەز حاکم و خانەن
چەند خان و حاکم سەردارش دییەن
چەند بەگ و بەگلەر نامدارش دییەن
چەند کوشت و قەزا و ئازارش دییەن
چەند شەدە لاران نازارش دییەن
چەندێ ڕەئیس و وەکیلش دییەن
چەند گەدا و دارا و زەلیلش دییەن
چەند شادی و وەشی و شیوەنش دییەن
چەند سوپا و لەشکەر کولینش دییەن
زەمزەمە و نۆکەر دیواخان دییەن
سەفا و سەیرانگای ناو باخان دییەن
چەندێ تەپڵ و کۆس بەیداخش دییەن
چەندێ داخدار و بێداخش دییەن
چەند قازی و خەتیب مستەوفیش دییەن
چەند شێخ چەند دەروێش چەند سۆفیش دییەن
چەند خانم خاتوون مەحبووبش دییەن
چەندێ غاڵب و مەغڵووبش دییەن
چەند مونشی باشی و دەبیرش دییەن
چەندێ سەرعێڵ و ئەمیرش دییەن
شەماڵ وە گیانت ئینە کول واتم
ئامان و لووان فیدای ئاماتم
دەورانی گەردوون چەپگەردی کەچ نەرد
سەنگی بنچینەی گردین بەر ئاوەرد
مەرکەز و ماوای ئابا و ئەجدادەن
قەلب و ڕۆحمان بەو یاگە شادەن
یاگی بەزمگای شادی و وەشیمان
چمان خاوێ بێ دیمان نەدیمان
ناگا و ناغافڵ بێخەبەر جە دەرد
فەڵەک پەی ئێمە دیسان شانا نەرد
سەرگوزەشتەمان هەر تا وە ئارۆ
شەرحش نە فەوقەن لازم نەدارۆ
نەو جا نیگا کەر دەخیلەن شەماڵ
خاس دیققەت بدەر بە حاڵ و ئەحواڵ
ئەر دیت ئەشخاسێ تاقەتش تاقەن
ئانە گرفتار دەردی فیراقەن
ئەر دیت کەسانێ دەردش گرانەن
ئانە سۆچیای ناری هیجرانەن
بدیە هەر کەسێ جە کەسان تاکەن
ڕەنگ زەرد و زایف دیدە خەمناکەن
کەوتەن نە گۆشەی کووچە و کەلاران
وێنەی پووڵی قەڵب ناڕەوای شاران
زەلیل و زگار کەفتەن وە بێکەس
بزان و نەزان مەکێشۆ نەفەس
بۆی کزەی جەرگش نیشتەن نە ڕووی عەرش
تەن لوخت و عوریان نە پۆشاک نە فەرش
وێنەی یەتیمان نە پەنای دیوار
نە موڵکی وێشان خارجی و ئەغیار
ئانە تۆ وەی تەور مەوینیش وە چەم
خانمێ بییەن ئەعلا و موحتەرەم
نامەحرەم نەدیەن کەس وە دیدەی وێش
ئیسە ناعیلاج بییەن وە دەروێش
شەماڵ وە گیانت جەرگم بریانەن
شەو و ڕۆ دایم کارم گریانەن
یەکێ مەوێنی کەوتەن نە سەحرا
خاتوونێ بییەن موقتەدیر دارا
یەکێ پەی فەرزەند دەردش کارییەن
یەکێ سەردارش نادیارییەن
یەکێ براڵەش وە ئەسیر بریان
یەکێ داراییش کول غارەت کریان
ئانە فەرزەندش نە دەسش شییەن
کەمکەم بیناییش نابینا بییەن
ئانە مەوێنی کەوتەن، مەناڵۆ
فەرزەندەن پەرێ بابۆش مەلاڵۆ
هەر کەس مەوینی دەردش کارییەن
دەرمانی دەردش نادیارییەن
شەماڵ وە گیانت دنیا خەسیسەن
نۆکەر و یەتیم وێشان ڕەئیسەن
ئەو مەکان وەزعش ڕێققەت ئاورەن
جۆشی دەروونم چون سەماوەرەن
بویەرە نەو جا نەگبەت ماوەرۆ
دەردشان سەختەن پایان نەدارۆ
شەو و ڕۆ دایم شین و زارییەن
نە باتی ئەسرین هووناو جارییەن
بازە هەر بەو حاڵ جەستەی پەشێوە
تا ڕۆی قیامەت گێج وەران پێوە
شەماڵ قوربانەت نەو یاگە مەویەر
زیارەتی مەرقەد شێخ فەتاح بکەر
بشۆ وە خدمەت ئەو پیری کامڵ
سەرگوزەشتەمان چەنی دەردی دڵ
بەد بەختیمانەن چەنی نەدامەت
دیدار بینیمان کەوتە قیامەن
زەلیل و غەریب موحتاج و بێکەس
ها وەختەن بەرشۆ ئاخەرین نەفەس
دنیا وەی تەورەن عیلاج نەدارۆ
نە عەهدی قەدیم هەرتا وە ئارۆ
نە مەیدانی هەقق عالەم کول خەستەن
ڕای قەزا و قەدەر هیچ کەس نەبەستەن
حەرەکەت بکەر نە ئەترافاتش
بگێڵە پێشدا قەریە و دێهاتش
کەش و کۆسارش یاگەی شکارەن
ئاساری ئێمەیچ نەو جا دیارەن
فرێمان کردەن نەو یاگە شادی
پەیمان بوازە گەردەن ئازادی
فیدات بام شەماڵ زەحمەتت کێشان
یانەی زیندانی سەر بدەر لێشان
دمای سەیرانگای جوانڕۆاعلام کەردی
کەش و کۆسارش گێجەلوول وەردی
ڕاگەی گەرمەسێر بگێرە نە وەر
چەشمە و سەراوان باوەر وە نەزەر
باڵەخانییەن نە سەری ڕاتەن
ئاوش بەوێنەی چەشمەی حەیاتەن
موڵک و دێهاتش باسەفا و سەیرەن
جە گشت نیعمەتێ پەڕ دەخڵ و خەیرەن
یانەی ئیقباڵەن دایم زاریشەن
پەرێ سەردارش بێقەراریشەن
ئەوان هەم چەند ڕۆ وە کامەرانی
عەیشی وێشان کەرد نە باڵەخانی
فەڵەک هەم پەی ئەو دیسان شانا نەرد
ئیقباڵ ئیقباڵش نەو جا غورووب کەرد
ماچی ڕۆی ئەزەڵ پەی زیندان تاشان
گەدا نە لای ئەو وێنەی پادشان
شەماڵ بویەرە نەو جا پەی زلان
چەشمە و سەراوەن بیهتەرین مەکان
خسووس سەراوبەساعلام نەو جا مەشهوورەن
مەجۆشۆ مەیۆ تەمام پەڕ نوورەن
پەشتی سەراوبەساعلام کۆی سارا وەنەن
ئێڵاخی وەشەن ڕیشەی دڵکەنەن
ئەم دەس و ئەو دەس تەمام بگێڵە
کول ماجەمینەن هەوارگەی خێڵە
یاگەی نازاران ماجەمینانەن
مەنزڵگای قەدیم میر و خانانەن
دەشتی گوڵاڵە تا بەردی زەنجیراعلام
چەند حاکم دییەن سەرعێڵ و ئەمیر
بەردی زەنجیراعلامەن نەو جا مەشهوورەن
ئاو ساف و زەڵاڵ ماچی کافوورەن
چەندێ جە مەردان ڕۆزگار دییەن
چەن نەوجەوانان کارزار دییەن
چەندێ نە دەوران دنیای دوون شییەن
یاگەی بەگزادەی باوەجانیاعلامیەن
ئەوان هەم چەن وەخت نە دەوری وێشان
ڕۆزگارێ وەش هەمڕا بێ پەیشان
نارا و بەنیگەز مێراوا گێڵە
شەماڵ وەگیانت کول یاگەی خێڵە
نە هەر جا بدیە جارییەن سەراو
مەخسووسەن ئاوی چەشمەی بێڵەتاو
خاک و ئاو وەی تەور ناپەیدا کەمەن
جای کیشت و زەرعەن مەنزەرگای چەمەن
عێڵ و تایفەی پەڕ حەشەم دارۆ
عەیبش هەر ئیدەن ڕەئیس نەدارۆ
کەدخودا و ڕەئیس گرفتار بییەن
نەتۆی زیندانان کول نە بەین شییەن
یانەی زیندانی هەر ئاغە ڕۆشەن
هەر کەس پەی کەسێ دایم بێهۆشەن
تاوەگۆزاعلام و کڵاش تا باوەجانیاعلام
شەماڵ بگێڵە تۆ وە نیهانی
وە هەر جا مەشی شین و زارییەن
ئەلوەداعی گەرم بێقەرارییەن
ئەو سەرزەمینە بگێڵە پێشدا
هەر کەسێ کەسەن نەمەندەن تێشدا
خێڵی باوای خدر نە ملەی لێواشە
هەر دەسە دۆعان چەرخ بۆ چەواشە
کەرەاعلام و شاینگاناعلام تا دەوڵەت ئاوااعلام
شەماڵ زەحمەتەن خەیلێ ماڵئاوا
ئەوانیچ عەشرەت هەم گرفتارەن
زەدەی زامی سەخت نێشی یەک خارەن
سەر بدەر لێشان کەسێ نەمەندەن
فەڵەک یانەشان نە ڕیشە کەندەن
کەرە مەنزڵگای وەلەد بەگیاعلامیەن
چەند شۆڕە سوار ئامان و شییەن
نە میر نە ڕەئیس نە سەردار مەنەن
یاگەی یانەشان بەزرشان شەنەن
سەردار نە زیندان نە قەسری قەجەراعلام
نەعشش چون گەدا کێشیان وە بەر
نەمەندەن کەسێ نە ئۆجاخشان
ڕەعیەتێ بییەن وە ئەربابشان
دایم زارییەن نە تۆی یانەشان
با هەر بگێڵۆ چەمەڕانەشان
ئای چەند نازاران کەوتەن وە بێ ناز
فەڵەک خدێشەن نەشیب و فەراز
شەماڵ فیدات بام باوەر وە نەزەر
زیارەتی مەرقەد دەوڵەت ئاوااعلام کەر
گونبەدێ نەو جا بوڵندەن پایەش
شێخی ئیرشادەن بشۆ نە سایەش
نەتیجەی پاکەن جە پاک سرشتەن
یاگەی ئومێدەن جای پەنا و پەشتەن
سەییدەن جە نەسڵ پاکی پێغەمبەر
شافعی ئۆمەت ڕۆی دەشتی مەحشەر
سەر گوزەشتەمان عەرز کەر نە خدمەت
هەشت ساڵ گرفتار ڕەنج و مەشەققەت
موعجیزاتشان مەشهووری عامەن
ساحێب هیمەتەن بوڵند مەقامەن
فەقیر و غەریب موحتاج و زەلیل
تەڵەب کەر هیمەت شەماڵ سەد دەخیل
هەرچەن موقەددەر عیلاج نەدارۆ
جە پێغەمبەران هەرتا وە ئارۆ
بەشەر حاڵشەن وە ئومێد زیندەن
هیچ کەس ددانی ئومێد نەکەندەن
دەوڵەت ئاوااعلام جای شەریعەت بییەن
جومعەو جەماعەت تەریقەت بییەن
تەکیە و مەنزڵگای دەروێشان بییەن
مەلجەء و پەنای دڵڕێشان بییەن
ئیسە نیشانێ جە ئەو نەمەندەن
فەڵەک ئەساسش بەرچیدە کەردەن
هاشمیاعلام هەشت ساڵ نە تۆی زیندانەن
پەی بەدبەختی وێش جەرگش بریانەن
بێ جورم و تەقسیر گرفتار بییەن
شان و مەقامش کول نە دەس شییەن
عایلە و کڵفەت سەرگەردان بەدبەخت
جۆشیای کوورەی زوڵم و زۆری سەخت
دایم الاوقاتعربی شین و زارییەن
پەی بەدبەختی بەخت بێقەرارییەن
شەماڵ وە گیانت فەڵەک کارشەن
هەر ڕۆ وە نەوعێ یە بازاڕشەن
شەماڵ فیدات بام زەحمەتت کێشان
قەدیم ئۆجاخان سەر بدەر لێشان
کەی مەبۆ زەحمەت تۆ فەرامۆشم
حەڵقەی غوڵامی کەردی نەگۆشم
نە هەر جا ڕەئیس کورد زوان بییەن
سەردار و ئەمیر کول نە بەین شییەن
بگێڵە پێشدا هەر کەس نە جای وێش
یەکسەر فامیلش بییەن وە دەروێش
نە جا نە مەقام نە شان نە شێوە
کول پەی دەردی وێش شێت بییەن لێوە
پارچەی نەوڕۆڵە بگێرە نە وەر
سەیرانی دەشتی ماهیدەشتاعلام بکەر
قەڵای باوانەن ساحێبش نییەن
مەرکەزی سەردار سەنجاویاعلام بییەن
سێ نەفەر سەردار نەو جا بەرقەرار
ساحێو تەپڵ و کۆس بەیداخ و سوار
ماڵ و دیواخان دەبدەبە و ئەساس
لەشکەر و نۆکەر یۆ جە یۆتەر خاس
کەدخودا و ڕایەت تایفەی زیاد
گشت خۆش و خوڕەم یەکسەر خاتر شاد
نەڕای ئیقتیدار وە کامەرانی
چەند ساڵ ویاران نەی دنیای فانی
چەرخی چەواشە چون هەردە جاران
تەفرەقەشان کەرد نە کووچەی شاران
نە ماڵ نە فەرزەن نە نۆکەر نە کەس
ڕەنجی سەد ساڵە بەرشی وە عەبەس
وەی تەور پاشیان تەفرەقە و بێکەس
یەکێشان ئەو تووناعلام یەکێ ئەو تەوەساعلام
حەیف پەی جوانان وێنەی شێری مەس
لاشەش خاک کەران بێ برا و بێکەس
ئیسە نیشانێ لێشان نەمەندەن
فەڵەک ئەساسش نە ڕیشە کەندەن
وەی تەور پەشێو بی حاڵ و باڵشان
کەس نمەزانۆ ڕا مەزارشان
شەماڵ بویەرە ماهیدەشتاعلام تەی کەر
مەدارا مەکەر تا وە چوار زەوەر
نیگا کەر نەو جا دەشت گەواوڕاعلامەن
مەرکەز و ماوای عێڵی کەڵهوڕاعلامەن
ئەرشەدەن پەرێ تایفان نەو جا
مەردانی کاری هەم ساحێو پەنا
سەرحەد نشینەن پەی خاکی ئێراناعلام
خاکی ئێراناعلامەن هەم یاگەی شێران
میللەتی ئێراناعلام دوو خسڵەت دارۆ
نە عەهدی قەدیم هەرتا وە ئارۆ
ئیتاعەی ئەمری پادشای وێشان
وەتەن پەرەستی بییەن خدێشان
خسووس عەشایر جەمعی دلێران
پاسەبان بییەن پەی خاکی ئێراناعلام
چەنی خارجە هەرچی جەنگ کریان
عەمەڵشان نە تۆی تاریخ سەبت کریان
پەی ئێمە میللەت ئیفتیخار دارۆ
میهەنپەرەستی شەرافەت مارۆ
عێڵی کەڵهوڕاعلام بی مقسوودم نەی جا
خاک و ئاوشا لەشکر و سوپا
هەر نە چوار زەوەراعلام تا قەسری شیریناعلام
مەنزڵگاشان بی تەمام عێڵ نشێن
کەوکەبەی داووداعلام ئەو نە عەهدی وێش
مەشهوور بێ نە تۆی سەردارانی پێش
سەدای تەپڵ و کۆس لفەی بەیداخان
دەستگاهی ڕەنگین ماڵ و دیواخان
زەمزەمە و بیسات عەمەڵە و نۆکەر
کەم کەسێ دییەن تەرەقی بەو تەور
چەند خان خەوانین ڕەئیس و سەردار
نە فەرمانی ئەو گرتەبێ قەرار
سوارانی خاس ئەسپ و زین تەیار
بازی مەکەردەن هەر سوب تا ئێوار
تەپڵی حازر باش هەر وەخت مەژەندەن
شەش هەزار سوار حازر مەکەردەن
حەیفەن پەی ئەمیر سەرداری کەڵهوڕاعلام
شکست دا وە تیپ بەختیاریاعلام و لوڕاعلام
چون ڕۆی بەرگەشتە نەدارۆ ئامان
نەو جەنگ و داوای ملەی هەمەداناعلام
جە تەقدیری هەق ئەمری خوداوەند
دوو تیر نازڵ بی پەی بابۆ و فەزەند
دوو سوپای عەزیم کەردەن چەکاچاک
لاشەی ئەمیران غەڵتان بین وە خاک
جەو دما فەرزەند چەنی نەبیران
چەن ساڵ نە جای ئەو دنیا ویاران
ڕۆزگار مەیلش سەرد بی نە لێشان
کەم کەم ئیختیلاف کەوت نە دلێشان
حوببی ڕیاسەت توغیانی بەشەر
مەبۆ وە قاتڵ فرزەند و پدەر
مامۆ برازا بین وە خەسمی یەک
مامۆی وێشان کوشت پەی بەدبەختی هەم
هەر کەس خوداوەند هۆر گێڵاوە لێش
هەر وێش کۆمەکەن پەی نەگبەتی وێش
ئیسە نەو فامیل یەکێ نەمەنەن
یاگێ یانەشان بووڵشان شەنەن
مەحرووم بین نە ڕەنج چەندین ساڵەی وێش
گەدا و دەرودەر بەوێنەی دەروێش
شەماڵ وە گیانت فەڵەک کارشەن
دایم الاوقاتعربی یە بازاڕشەن
شەماڵ دەستی ڕاست گێڵە دماوە
تەختگە و شامار بدەر دماوە
یاگەی سەلاتین گۆراناعلام بگێڵە
وێشان گرفتار عایلەشان وێڵە
حەفت سوڵتان نەوجا حوکمڕان بییەن
هیچکام نە جای وێش ئاسارش نییەن
کول ساحێو سوار تفەنگچی و نۆکەر
یاگەی سوپا خێز سەرباز و عەسکەر
تایفە و عەشرەت ئەمڵاکاتی خاس
شەجیع و مەربووت مەعقووڵ شا شناس
گاوارەاعلام مەرکەز حاکم نشین بێ
هەر یەک نە جای وێش ساحێو نگین بێ
داڵەهۆاعلام یەکسەر کەش و کۆسارەن
یاگەی سەلاتین نەو جا دیارەن
زەردەاعلام و یارانەناعلام زەهاواعلام تا سەرپێڵاعلام
گشت یاگەی چادر کەدخودا و سەرخێڵ
قەدیم ئۆجاخان تەفرەقە و فیرار
ڕایەت و نۆکەر بییەن وەجادار
شەماڵ وە گیانت دڵ پەڕ نە هوونەن
وی تەور مەوینی جەستەی تۆ چوونەن
سەر قەڵا چەنی جێگیران تەی کەر
بدیە کێ نەو جا کەردەنش گوزەر
چەند میر و سەردار نەو جا وییەردەن
کۆچ و تەڵمیت بار ڕەنگین پەروەردەن
باوەیسێ نەو جا یاگەی سەردار بی
جای عەیش و نیشات تەپڵ و سوار بی
هەواش پەی زمسان خەیلێ تەمامەن
چەشمە و سەراوش وێنەی حەمامەن
سەوز و خوڕەمەن زمسان وەک بەهار
چوار ئەترافش وەشەن پەی شکار
داخم ئیسە کێ بەو یاگە شییەن
پاسە بزانوو هەر ئەوش دییەن
شەماڵ بگێڵە ئەو سەرزەمینە
زمسانش وەشەن گشت عێڵ نشینە
قەدیم سەرادان یەکێش نەمەنەن
یاگێ یانەشان مێخشان کەنەن
ڕای دەروەن دەهۆڵ بگێرە نە وەر
داری زەنگەنەاعلام و ئەزگڵە تەی کەر
باخی سەیدی خان هەوارگەی بنگوێز
بەرز و چەشم ئەنداز با سەفا و ڕاخێز
سەیرانش وەشەن ئەو پارچەی بەمۆ
کول ماڵ جەمینەن شەماڵ گیانی تۆ
قەیتوولەن نەو جا یانەی شێخ حەسەناعلام
جەرگم بریانەن تەمام بێکەسەن
وێش چەنی ئێمە گرفتار بییەن
هەش ساڵ نەی وەرتەر بە ڕەحمەت شییەن
ئەو نە تۆی زیندان مەشهەداعلام فەوتش کەرد
بێ قەدر و حورمەت وە سەد ئاهی سەرد
نە فامیلی وێش وەی تەور بڕیان شۆن
کەس نمەزانۆ مەزارش جە کۆن
تایفەی نەجیب ساحێو کەرامات
فەریاد ڕەسی عام پەی کولی حاجات
بێ جورم و تەقسیر ئەسیرش کەردەن
ئابڕوو و حورمەت چەند ساڵەش بەردەن
ڕۆی گرفتاری هەرتا وە ئارۆ
دۆعا و موعجیزات ئەسەر نەدارۆ
قەزای موبڕەمەن عیلاجش نییەن
نەزر و سەدەقە کول نە بەین شییەن
شەماڵ وە گیانت کڵفەتش وێڵەن
بەوێنەی دەروێش کەڵپۆس نە پێڵەن
بزان یانەکەش کەس مەنەن تێشدا
یاخۆ باوەقوش مەوانۆ پێشدا
عایلەش جە کۆ تەفرەقە کریان
ماڵ و ئەمواڵش وە میراس بریان
دەک فەڵەک چەرخت با چەواشە بۆ
نمەبۆ ڕەحمت پەی کەسێ بۆ تۆ
بەڕوین بانەدار تا وە خانە شوور
ئی سەر تا ئەو سەر نزیک تا وە دوور
چەن ساڵ نە دەوران ڕۆزگار شییەن
یاگەی قوبادیاعلام و باوەجانیاعلامیەن
یاگەی حکوومەت حەیبەڵا خاناعلامەن
جاگەی دەبدەبەی مستەفا خاناعلامەن
لازم نەدارۆ شەرحش وییەردەن
یە گشت نیشانەی دنیای بێ پەردەن
نەو جا وییەردی ئاوی سیرواناعلامەن
مەشهوورەن مەحدوود خاکی ئێراناعلامەن
ئاوی زمکان و لێڵە جەو مەکان
داخڵ بۆ نە تۆی ڕوودخانەی سیرواناعلام
مەعرووفەن نەو جا پردی کناچاناعلام
قەدیمەن ئیسمش پاسە مەواچان
ئیسە وێرانەن هەر پایەش مەنەن
دەورانی گەردوون نە ڕیشەش کەنەن
لاوران چەنی بێزەل نە ئەو جان
شکارگای وەشەن پەرێ زمستان
ئیمامێ نەو جا گرتەنش قەرار
جە گشت حەیوانێ پەڕەن نە شکار
مەکانێ وەشەن پەرێ زمستان
شەماڵ ئامانەن نەوی هەراسان
تایفەی ئیمامیاعلام نەو جا دیارەن
پەی زیندانیشان دایم خەمبارەن
یانەی هۆسمان بەگاعلام دڵشان نە جۆشەن
هەشت ساڵەن تەمام کول سیاپۆشەن
ئەو چەمی سیرواناعلام جە دەس وەر مەدەر
کوێڵەاعلام و ماکواناعلام وەشەن پەی گوزەر
یاگەو مەکانی ئیناخی نەو جان
پەی بەدبەختیشان جەرگشان بڕیان
ملەی لەشکەرگا هەنجیرک گێڵە
زێ وهیر تا هەوار نشینگەی خێڵە
هەر یەک نە لایێ شین و زاریشەن
هەر یەک وە دەردێ گرفتاریشەن
زیندانی ئەوان هەر یەک نە شارێ
تەفرەقە کریان وە سەر دیارێ
فەتحڵڵا اعلام هۆسماناعلام هەرجە کرماشاناعلام
وەلوولەی تفەنگ سەرباز کوشتشان
بدیە هەر کەسێ ئالوودەی دەردەن
ئانە کەسێوەش نە زیندان مەردەن
باز هەر وەو دەرد سەختی گیان کێشان
تا ڕۆی قیامەت هەر ئاخ بکێشان
ناحیەی زەردۆییاعلام بگێرە نە وەر
مەکانێ وەشەن مەلاحێزەش کەر
دەودان و ڕووان تا وە باینگاناعلام
ساتیاری وێراش تا بەلەبزان
گڵاڵ ودشە خانەگااعلام و پاوەاعلام
دووریساناعلام شمشێراعلام قشڵاخاعلام تا شاوەاعلام
نووریاواعلام نجاڕاعلام بە وردە دێوە
شەماڵ فیدات بام خاس بگێڵ پێوە
تەشریف بەر وە بان قوللەی ئاتەشگااعلام
یەکسەر دیارەن بکەر تەماشا
باسەفا و بەرزەن چەشم ئەنداز دارۆ
هەر جا مەیلت هەن وە نەزەر مارۆ
دێهاتێ نە فەوق شەرحم دان پەی تۆ
هەشت ساڵەن شیوەن واوەیلا و هەی ڕۆ
نەبڕیان سەدای شین و زاریشان
نەدریان قەرار بێقەراریشان
نە تۆی زیندانان کول نە بەین شییەن
هەر کەس مەنەبۆ نیمە گیان بییەن
ڕۆی گرفتاری هەرتا وە ئارۆ
نەو قیتعە زەمین ئایر مەوارۆ
کوشتارێ زیاد نەو یاگە کریان
هەرجا کەسێوەن وە ئەسیر بریان
وە هەر جا مەشی شەماڵ زارییەن
هەر یەک چەند کەسش نادیارییەن
خوسووسەن میرزا و مستەوفی پاوە
ڕیشە کەن کریان جە هەر دوو لاوە
میرزا مەحمووداعلام بێ، مونشی خۆش تەحریر
عاقڵ و فەهیم هەم ساحێو تەقریر
چەند ساڵ فیرار بێ نەو زێد و ماوا
بەدبەختی کێشا هەرتا کە تاوا
ئارەزووش ئید بێ بیاوۆ وە کام
دەوڵەت بسانۆ پەرێش ئینتیقام
وەختێ کە قشوون حەرەکەتش کەرد
هەورامی نەوجا گشت فرارش کەرد
ئەو میرزای مەرحووم بە خیاڵی وێش
ئارەزووش بڕیان تەمام یاوا پێش
بێخەبەر نە چەرخ قەزای ڕەببانی
بەرعەکسەن دایم شاد پەشیمانی
عەبباساعلام براڵەی گیانی گیانیش بێ
کول کەسێ عاشق وەش زبانیش بێ
ناگا کومەیسوون نەو جا تەشکیل دان
هەرچی مەنەبێ ئەسڵەحە جەم دان
ئەو گرفتاری نە فەوق شەرحم دان
جە قەسری شیریناعلام هەرتا مەریواناعلام
مەقسوودم میرزااعلامی ساحێو شەوق و زەوق
شادیش بی وە شین زەوقش بی وە تەوق
وێش چەنی مامۆ، برا و مامۆزا
گرفتار کردەن ڕەنجش شی وە با
وە چەند ئیفتیزاح فشاراتی سەخت
نە جەمعی مەردم بە وەخت و بێ وەخت
تا داخڵ وە شار تارانمکان بین یەکسەر
یاگەی ئەوان دان نە قەسری قەجەراعلام
هەر چەند کە ئیزهار مەزڵوومی وێشان
مەکەردەن ئەسڵەن نەشنەفتەن لێشان
هەر یەکێ پەنج ساڵ حەپسشان بڕین
شەش ساڵ زیاتەر کێشان وە یەقین
دمای سەدەمات جە حەد وییەردە
زوڵم و زۆری سەخت دنیای بێ پەردە
هەزار حەسرەتان مەنەبێ نە دڵ
یەک نە شۆنی یەک داخڵ بین وە گڵ
عومووم بێ ڕەمەق مدراین وە پاوە
ڕیشەمان بەنەن وە بای فەناوە
شەماڵ ڕاهی بەر پەرێ هەورامانمکان
خاکی ئێرانەن سەرتا وەدامان
بگێڵە پێشدا بێ سەفا نییەن
وەزعی سابقش گشت نە بەین شییەن
تەرزێ جە دیدەن ئیسە جە وڵات
جادەی ماشینەن عەقڵ مەبۆ مات
هەورامی ئەوسا نە یاگەی وێشان
ئیقتیدارێ خاس بێ نە دلێشان
هەر یەک نە جای وێش دەستگا و عومارەت
ماڵ و دیواخان نۆکەر و ڕایەت
چەنی عەشایر خارج و داخڵ
خەیلێ جەنگ کەردەن شەجیع و پەڕ دڵ
کەم کەم تەرەقی دەستدا پەرێشان
قەریبی چل ساڵ ڕاحەت پەی وێشان
نە ڕای ئیقتیدار زیندەگی کەردەن
ڕۆزگارێ وەش وە سەر مەوەردەن
غوروورشا یاوا سەرحەدی کەماڵ
نەوبەت کەفت وە دەس ئەساسەی زەواڵ
نە ئەمری دەوڵەت تەمەڕود کەردەن
فەریبی توغیان چەن ساڵە وەردەن
دەوڵەت قشوونش کێشا پەرێشان
سەنگی تەفرەقە کەوت نە دلێشان
هەر یەک نە لایێ بێ وە چارەسەر
پەرێ خارجە دەشت گرتەن نە وەر
هەر کەس تەسلیم بی گرفتار کریا
نە قەسری قەجەراعلام یاگە پێش دریا
وەی تەور پاشیا و بڕیا شۆنشان
کەس نییەن نە جای هەوار کۆنشان
شەماڵ بگێڵە هەر سەیران خاسە
چەم پۆشی کەرە جەی دەنگ و باسە
داریاناعلام و هەجیجاعلام نۆتشەاعلام و شەڕەکاناعلام
چەشمە و سەراوەن باغات فراوان
نەوسووداعلامەن مەرکەز حکوومەت نشین
بەرز و چەشم ئەنداز باغاتش ڕەنگین
وردە دێهاتش یەکسەر باغاتەن
هانە گەڕمەڵەاعلام نە سەری ڕاتەن
ناحیەی لهۆناعلام تەمام سەیران کەر
نە کەلی کاوێ سەر باوەر وە بەر
ئەو یاگە بەرزەن پەرێ سەیرانگا
هەرجا مەیلت هەن بکەر تەماشا
قولەی پیر ڕۆستەماعلام دیار وە دیار
دەشتی مەریواناعلام گۆلی زرێواراعلام
ئەو قەریە و دێهات مەوینی وە چەم
بەدبەختیشانەن پێچیاون وە خەم
قەدیم ئۆجاخان بڕیا شۆنشان
نەمەنەن بە غەیر هەوار کۆنشان
مەخسووسەن شاری هەورامانی تەختمکان
قەڕەچۆڵ بڕیان بەرچیدە و بەدبەخت
گشت سوڵتان زادە ساحێو نان و خوان
نەجیب و مەعقوول وەی تەور پێش ئامان
بەعزێشان ئەوەن زووخاوان وەردەن
زەلیل و موحتاج کول گیان سوپەردەن
بەعزێ بێ ڕەمەق مدران وە پاوە
ئینتیزاری مەرگ بەیۆ جە لاوە
عایلە و کڵفەت بێ قەدر و حورمەت
تاویای بۆتەی زوڵم و مەشەققەت
هەر یەک پەرێ وێش هەر ئاغە ڕۆشەن
هەشت ساڵەن تەمام کول سیاپۆشەن
شەماڵ فیدات بام هەورامانمکان تەواو
قەریە و دێهاتش هەرتا کە ڕەزاواعلام
یەکسەر وەی تەورەن حاڵ و باڵشان
عاڵەمش گرتەن بۆی کەواوشان
بێ جورم و تەقسیر وەی تەور پێش ئامان
دەردش کارییەن سەر تا وە دامان
هەوش و بەدرانیاعلام و دزڵیاعلام مەویەرە
جای مەحموود خاناعلامەن شەخسێ دلێرە
جەند ساڵ جەو مەکان نە ڕای ئیقتیدار
ساحێو سوفرە و خوان نۆکەر و سوار
شەجیع و زرنگ بەخشەندە و خەڕڕاج
خارج و داخڵ وە کەس نەدێ باج
حەقیقەت حەیفەن پەی مەردی ئێراناعلام
وەی تەور بان پەنا وە خارج بەران
دەرەکێاعلام یاگەی ئەسەد بەگاعلام بییەن
ئەو هەم مەشهوورەن کول کەسێ دییەن
یاگەی مەشوەرەت خاس و عام بییەن
ساحێو دیواخان وەش کەلام بییەن
شەماڵ وە گیانت جەی گشت ئەساسە
یەکێش نەمەندەن تەمام ئیفلاسە
قەدەم ڕەنجە کەر پەرێ مەریواناعلام
ئەو سا مەزانی چێش پەنەش ئامان
قەڵای مەریواناعلام پاتەختشانەن
یاگەی حکوومەت ڕەئیس و خانەن
کانی ساناناعلام بێ یاگەی مەحموود خاناعلام
دەستگا مورەتتەب سوفرە و دیواخان
بەگزادە و نۆکەر تەپڵ و سوارە
داخڵ بیەبێ نە تۆی ئیدارە
حقووقی دەوڵەت ئابڕوو و حورمەت
مەنبەعی ئومێد کەدخودا و میللەت
باقی بەگزادە هەریەک نە جای وێش
تایفە و شەجیع یەکسەر قەوم و خوێش
ولەژێراعلام یاگەی کەیخەسرەو خاناعلام بێ
قەدیم ڕیاسەت کول مەریواناعلام بێ
دەستە و بەستەی وێش بەگزادە و نۆکەر
تەپڵ و سوارە نە جەنگ بێخەتەر
فەرزەندانی خاس یاگەدارش بێ
کەدخودا و ڕایەت بەرقەرارش بێ
باقی بەگزادە و خوردە مالکین
هەر یەک نە جای وێش کول ساحێو تەمکین
نە ڕای ئیحتیرام زیندەگی کەردە
بێخەبەر نە چەرخ دنیای بێپەردە
شادیشان یەک ڕۆ یەکسەر بی وە شین
بەو تەور گرفتار دامی بەڵا بین
چێش واچوون شەماڵ چێش ئاما وە سەر
ئەسڵەن یەکێشان بەر نەشی وە بەر
ئەو ئیفتیزاحە کول دیمان وە چەم
کەم کەسێ دییەن ئەولادی ئادەم
ئەوان هەم تەقسیم زیندانان کریان
هەر یەک نە لایێ وە ئەسیر بریان
ئەوەن زووخاوان بەدبەختی وەردەن
قەلیلێ مەنەن یەکسەر کول مەردەن
ئیسە یانەشان تەمام خاپوورەن
ڕۆی ڕۆشن لێشان شەوی دەیجوورەن
عایلەشان وەی تەور کول نە بەین شییەن
هەرکەس مەنەبۆ کز و کۆر بییەن
نەمەنەن هیچ کەس نە ئۆجاخشان
ڕەعیەتەن ساحێو ئەملاکاتشان
فیدات بام شەماڵ قاسیدێ خاسی
سەرکەشی کەرە هەم جە کۆماسیاعلام
ئەوان هەم بەدبەخت هەم گرفتارەن
یانە وێرانەن خەیلێ ئەوگارەن
بەگزادە و ڕەئیس بییەن دەروەدەر
هانە تۆی زیندان نە قەسری قەجەراعلام
دەروێش مەحمووداعلامەن بێچارە و بەدبەخت
موحتاج و زەلیل وەی زیندانی سەخت
هەشت ساڵەن زووخاو بێ سامان وەردەن
خەزان پەی بەختش خەزانش کەردەن
یانەشان دایم شیوەن نە تۆشەن
هەر کەس پەی کەسێ مەست و مەدهۆشەن
شەماڵ عەرزم هەن بدیە چێش ماچوون
لازمەن سەیران کۆی تەورێز خاتوون
زەحمەتت کێشا خەیلێ ماڵ ئاوا
ئێڵاخی وەشەن ئەو کۆی زێڕ ئاوا
بدیە دیارەن کۆی ئەفراسیاب
کۆی عەبباس بەگاعلامەن کول چەشمە و سەراب
هەر چوار ئێڵاخ یاگەی عێڵ بییەن
ئیسە قاعیدەش بەرچیدە بییەن
قەریە و دێهاتش تا چەم کەرۆ کار
هەرتا بیاوۆ سەرحەدی هەوشارمکان
یەکسەر ئێڵاخەن چەشمە و میرغوزار
سەوز و خوڕڕەمەن نە وەختی بەهار
قەسەبچەی قەشەنگ چەنەش مەویەرە
هەم حسەین ئاوا هەم دیواندەرەاعلام
سەد پارچە ئەملاک نەو جا دیارەن
یەکسەر ئەملاکی ئەعیانی شارەن
گەڵباغیاعلام و مەنمیاعلام تایفەی بێ ئەندێش
ئانە کول واتم گرتەبیەن پەی وێش
جە کەناری شار هەرتاکە بیجاڕاعلام
ئەم سەر تا ئەو سەر حدوودی هەوشارمکان
چەند ساڵ نەو زەمان دنیای هەرج و مەرج
وێشان ڕەئیس بین وە کەس نەدێن خەرج
جە شا تا وەزیر سەردار و ئەمیر
خان وخەوانین جەمعییەت کەسیر
تەپڵ و بەیداخ و سوارە و نۆکەر
ماڵ و دیواخان دەبدەبە و لەشکەر
ئەساسێ وەی تەور پەی وێشان سازان
بە زۆری بازووی وێشان مەنازان
تا ئاخر دەوڵەت ئەمر دا قشوون
پەی سەرکووبیشان وە بێ چەند و چوون
شەریفوددەوڵەاعلام حاکم بی ئەو ساڵ
پەنج هەزار نەفەر تەمام و کەماڵ
سەردار ڕەشیداعلام بێ، ئەوڕۆ سوپاهدار
نە فەرمانش بین تفەنگچی و سووار
شمشێر حەمایل خەلعەتش کەردەن
جەنگی گەڵباغیاعلام وە ئەو سوپەردەن
هەورامانمکان چەنی جوانڕۆاعلام تەمام
باقی عەشایر جە خاس تا وە عام
جەم کەردەن پەیشان جە شاری سنەاعلام
حەرەکەت دریا ئەساسە و بنە
یاوان بەو مەحاڵ ئەوان بین ماوا
فەوری حەمڵە دان کەردشان داوا
وەلحاسڵ ئەوڕۆ سوب تا خۆرئاوا
زەد و خورد کەردەن هەرتا کە تاوا
هەر چەند شجاعەت وە کار مەوەردەن
چون نەگبەتشان بێ عیلاج نەکەردەن
شکست وەردشان کەردشان فیرار
غارەت و چەپاو تەمام بێشومار
کەفت نە ڕووی سەحرا هەر کەس پەرێ وێش
هەرکەسێ یاوا درێغ نەکەرد لێش
نە هەر دوو تەرەف تەڵەفات کریا
خاتیمەی ئەو جەنگ وەی تەورە دریا
جەو دما بەعزێ ڕەئیس و سەردار
شەریفوددوڵەاعلام ئومێد دان قەرار
پەنا ئاوەردەن قەوڵ دان پێشان
گونا و بێگونا وە دارشان کێشان
پێش ئامەدێ سەخت پەڕ خەوف و خەتەر
پاشیان وە هەم بێ وە چارەسەر
دمای کوشتار و غارەت و زەرەر
خارج و داخڵ دەشت گرتەن نە وەر
چەند ساڵ نە مابەین ئیکارە وییەرد
باز نە جای وێشان جەماوەری کەرد
دووبارە فەریب تەمەڕڕود وەردەن
دەوڵەت ئەمرش دا تەبعیدشان کەردەن
بەعزێ گرفتار نە قەسری قەجەراعلام
باقیشان یەکسەر کریان دەروەدەر
تەفرەقە و تەقسیم شار و دێهاتەن
چەمەڕای جیرە و نان و بەراتەن
گەدایی کەران بەوێنەی دەروێش
نیمە گیانێ هەن بێزار بییەن لێش
شەماڵ سەرگوزەشت دنیا وەی تەورەن
ڕاحەتیش نییەن پەڕ جەفا و جەورەن
ئیسە ئەو یاگە تەمام وێرانە
بییەن وە لانەی بادەقوشخانە
با هەر بناڵان تا ئاخر نەفەس
وە شارانەدا غەریب و بێکەس
فیدات بام شەماڵ مەنزڵت دوورەن
سەیرانی سنەاعلام ئەو هەم زەروورەن
شارێ قەشەنگەن مەدارا مەکەر
بگێڵە پێشدا ئەو کۆی ئاویدەراعلام
کۆسارێ وەشەن نەدارۆ جەفا
تۆ خودا بنۆشە ئاو کانی شەفااعلام
ئانە سەیرانگای ئەعیانی شارەن
بەرز و چەشم ئەنداز کول جا دیارەن
بدیە خەسراوااعلام ماچی بەهەشتەن
نووری لەقای هەق نەو یاگە وەشتەن
پارچەی ئاویدەراعلام چەشمە و سەیرانەن
عەیشگای عامەن کززە و کەواوەن
چەمەن موعتەمەداعلام یاگەی ئەعیانەن
تەفریحگای ئەشراف تجار و خانەن
داخڵ بەر نە شار قەڵای حکوومەت
بەرز و قەشەنگەن نەدارۆ زەحمەت
بازاڕ خیابان مەغازە کەم کەم
تا مشی وە بان ئاو کانی دووشەماعلام
شەماڵ بگێڵە یاخودا وەشت بۆ
ئارەزووی منەن کول یاوان وە تۆ
یانەی ئەعیانەن هەر یەک نەجایێ
ئەو سا مەنمانان بەوێنەی شایێ
دەستگا و عومارەت تەلاری عالی
ساحێبی ڕوتبە و موشیر و والی
وەزیر و ئاسەف موعتەمەد وەکیل
مەورووسیشانەن هەر یەک چەند دەلیل
نۆکەر ئیقتیدار ئەملاکاتی خاس
مەشهوور و مەعرووف تەمام شا شناس
موشکڵێ نەبی نەکەران ئاسان
ساحێبی لەنگەر یەکسەر کوردستانمکان
حکوومەت دایم بە مەیلی وێشان
مەعلووم مەکەردەن جە مەرکەز پەیشان
هەژدە بلووکی کوردستانمکان تەمام
وە ئەوان کارش مەدریا ئەنجام
مەلجەء و پەنای فەقیر و دەروێش
یاری دەهندەی بێنەوا و دڵڕێش
وەلی نیعمەتی سەفحەی کوردستانمکان
بەرپا کونندەی گرۆی بێکەسان
چەنێ جە ئەشخاس بێنەوا و نادان
نە دەر ماڵشان بین وە خانەدان
هەرچی تەعریف کەم ئەوسافاتشان
دەبدەبە و ڕەواج ئەحکاماتشان
زیاتەر بییەن هەر یەک پەی وێشان
ئیسە ڕۆزگار سەرد بییەن لێشان
ئەوان هەم چەنی ئێمە جەلب کریان
وە هەر بەهانە پەی مەرکەز بریان
شەش ساڵ جە مەرکەز نیشتەن پەی وێشان
ئیجازەی مەحەل نەدریا پێشان
جە دمای شەش ساڵ هەناسانی سەرد
ئاسەفی ئەعزەماعلام نەوجا فەوتش کەرد
نەعشش بەوێنەی یەک نەفەر گەدا
بەردەن وە مەحەل بێ سەر و سەدا
ئیسە نە ئەو قەدر، نەئەو قیمەتە
نە ئەو ئیحتیرام سەفا و زینەتە
حاڵ و ئەحواڵشان ئەگەر بپەرسی
ئەوان هەم وێنەی یەک نەفەر شەخسی
زیندەگی کەران نە یانەی وێشان
جەو ئیقتیدارە کول دەسشان کێشان
ڕۆزگار دایم ئینە خودیەشەن
یەکێ پادشا و یەکێ دەروێشەن
دنیا هەر وێشەن بەشەر فانییەن
کۆشش پەی دنیا پەشیمانییەن
شەماڵ فیدات بام کافییەن زەحمەت
کێشات فراوان ڕەنج و مەشەققەت
دنیا وە هیچ کەس وەفاش نەکەردەن
کەس جە بێوەفا بەهرەش نەبەردەن
چەند پادشاهان جە بەشەر بێباک
وە هەزار حەسرەت سەر نیان وە خاک
کەیۆمەرساعلام سەرتەوق پادشاهان بێ
سەر حەڵقەی زەنجیر ساحێو جاهان بێ
وە کۆ شی جەمشیداعلام ساحێو جامی جەم
وێش چەنی جامش لووان پەی عەدەم
کۆرش کەبیراعلام داخم ئەو کۆ شی
سەر دوودمانی هەخامەنشیاعلام
هەر یەک چەند حەسرەت گرتەبێن نە دڵ
یەک نە شۆنی یەک داخڵ بین وە گڵ
نەمرووداعلام و شەدداداعلام، زوححاکاعلام و فیرعەوناعلام
ئیددیعاشان بی چەنی خوداوەند
داخم جە کۆبان کەیانانی کەی
ئەو گورز و گۆپاڵ ئەو ساقی و ئەو مەی
کۆ شی کەیخەسرەواعلام ساحێو تەخت و تاج
کۆ پەهڵەوانان نەپای کورسی عاج
کۆسی کاوساعلامی داخۆم جە کۆ بۆ
کەللەی کەیقوباداعلام جە کۆ کەوتە بۆ
فەرەیدووناعلامی فەڕ بڵند بی پایەش
چەند ساڵ مەملەکەت وەش بین نە سایەش
گوودەرزاعلام وە حەفتا و حەفت فرزەندەوە
گیواعلام وە ڕیازەت خەسرەو سەندەوە
داخۆم جە کۆ بۆ شای ئەفراسیاواعلام
ئیسمش مەوەردەن سەنگ مەبی وە ئاو
ڕۆستەماعلام جە کۆ بۆ ئەسفەندیاراعلام جە کۆن
کەللەی دێو سفید چەنی بڕیان شۆن
ئی گشت پادشا و پەهڵەوانی قین
چەنی جاشان بی نە سینەی زەمین
داخۆم جە کۆبان خەبەرشان نییەن
کەوکەبە و ئەساس کول نە بەین شییەن
هەر یەکێ هەزار حەسرەتان نە دڵ
وە چەند ئارەزوو سەر نیان وە گڵ
چەند پادشاهان ئەشکانیاعلام بییەن
یەک نە شۆنی یەک ئامان و شییەن
کەوکەبەی دارااعلام چەنی بی تەمام
ئەسکەندەراعلام نە شۆن ئەو یاوا وەکام
ئەسکەندەراعلام جە کۆن پادشای نامی
شەرق و غەربش گرت ئەو وە تەمامی
جە عومری کۆتاش ڕاحەتیش نەدیی
هەر چی ڕەنجش دا وە عەبەس بەر شیی
ساسانیاعلام جە کۆن چەنی شین وە باد
نەوشیرواناعلام بی، ساحێب عەدڵ و داد
کەیخەسرەواعلام تەختش جە مەدایێناعلام بێ
شیریناعلام مەلیکەی ئێران زەمیناعلام بێ
کەم کەسێ دییەن ئەو تەخت و ئەو تاج
مەتای ڕەنگاڕەنگ ئەو حوکمی ڕەواج
دەبدەبە و بیسات بەزمی خەسرەویی
مەشهووری عامەن هیچ کەسێ نەدیی
ئاخر گرفتار چەرخی دنیای دوون
یەک شەو شیریناعلام دیش غەڵتانەن نە هوون
ئەو سەردارەش دیی وەی حاڵ و وەی دەرد
شیریناعلام هەم جە گیان شیرینش ویەرد
بە غەیر جە شیریناعلام کەس نەدیەن وە چەم
دمای سەردارش حازر پەی عەدەم
شیرین بای شیریناعلام پەی شیرین کاریت
سەبت کریان تاریخ پەی یادگاریت
گەنجی باد ئاوەر تەڵای دەست ئەفشار
وە غارەت بەردەن دیار وە دیار
تایفەی مەغۆڵاعلام ئەو جەنگی خوونخوار
جە کەللەی ئادەم سازناشان مەنار
ئەوە پادشا ئامان و شییەن
چەند هەزار هەزار ئیسمشان نییەن
ئینە کول واتم ئامان و بییەن
عەجەب تەر جە کار ئێمە کەم بییەن
هیچ کەسێ نەدیەن بێگونا و تەقسیر
بەدبەختش کەران دە ساڵ نەزەنجیر
مەحروومی دیدار عایلە و فرزەن
فەریادڕەس نییەن غەیر جە خوداوەن
بەوێنەی حەیوان دوڕندەی قەفەس
دە ساڵ نەکێشی ڕاحەت یەک نەفەس
ڕەنجی چەند ساڵە وە هەزار زەحمەت
تەمام نە بەین شیی وە نیمە قیمەت