وەفاتی سوڵتان سەلاحەددین

از کتاب:
خولاسەیەکی تاریخی کورد و کوردستان (جڵدی ٢)
اثر:
محمدامین زکی بیگ (1880-1948)
 2 دقیقه  795 مشاهده

سوڵتان سەلاحەددین بەینێک لە شامدا لەگەڵ ڕێکخستنی ئیش و کاری وڵاتەکەی و دابەشکردنی سەدەقە بە سەر سواڵکەر و داماو و ناردنەوەی غازییان بۆ جێگەی خۆیان خەریک بوو و هەموو ڕۆژێکیش چەند سەعاتێک بە ڕاو ڕایئەبوارد.

ڕۆژی ١٤ی سەفەری ٥٨٩ هـ چوو بە پیر حەجاجەوە و ئەم ئیستیقبالە زۆر قەرەباڵغ و ڕۆحانی بوو، تەئسیری تێ کرد و لە نەچوونی بۆ حەج زۆر عاجز بوو و گریا و هەر ئەو شەوە لەرزی لێ هات و ڕۆژ بە ڕۆژ نەخۆشییەکەی گرانتر بوو. نیهایەت ڕۆژی چوارشەممۆ ٢٧ی سەفەری ٥٨٩ هـ (٤ی مارتی ١١٩٣ م) ئەمری خوای بەجێ هێنا؛ عومری ٥٧ ساڵ بوو. عالەم بۆی گریا و ڕۆژی وەفاتی، کەس لە ماڵی خۆی نەچووە دەرەوە. بازاڕ و دووکان نەبوو، ڕێگە و کۆڵان خاڵی بوو، مەیتی موبارەکی، بەبێ تەکلیف و هەرا، کفن و دەفن کرا. لە دوای سێ ساڵ، مەلیک ئەفزەلی کوڕی، لە نزیک مزگەوتی ئومەوییەوە ماڵی پیاوێکی ساڵحی کڕی و بەقایای جەسەدی موبارەکی، ڕۆژی عاشوورا بە حورمەت و عیزەتێکی زۆر نەقڵ کرایە ئەوێ و سەرلەنوێ دەفن کرا و مەلیک ئەفزەل سێ ڕۆژ تەعزییەی بۆ گرت.

ڕۆژی دووەمی وەفاتی، عالەم کۆ بووەوە و دەنگی گریان و شیوەن ئەگەیشتە ئاسمان، مەنعی لاوانەوەی بۆ کرا، تەنیا شاعیر «عیماد» قەسیدەیەکی بەتوول و مەرسییەی بۆ نووسی.

دوقتۆر بیللی ئەڵێ: سوڵتان وەفاتی کرد و بەم وەفاتە، ئوممەتی ئیسلام پادشایەکی زۆر بەهێزی وای لە کیس چوو کە لە بەڵایەکی وای ڕزگار کرد کە ئەوەندەی نەمابوو تووشی فەوتانی بکا. سوڵتان سەلاحەددین وەفاتی کرد و دوژمنەکانیشی ئیقراریان بە گەورەیی کرد و ئیقراریان کرد کە ئوستادێکی گەورە و عالمێکی عەزیم بوو، زۆر دەرسی ئازایی و شاسوارییان لێ وەرگرت، نموونەی کەرەم، میسالی خەلقی باش و سەرچاوەی ڕەحم و شەفەقەت بوو.

لە حاڵی حەیاتیدا حەڤدە کوڕ و کچێکی بوو. (کتێبی الفتح القسي في الفتح القدسي).