هەناسە ساردەکانی گەرمیان
از کتاب:
مێرگی زام مێرگی هەتاو
اثر:
شیرکو بیکس (1940-2013)
3 دقیقه
1644 مشاهده
-1-
ئەگەر بەیانییەک ڕێکەوت
ئا لەم دەشتەی گەرمیاندا
کەڵێکتان بینی، سەرسنگ سوور،
چوارپەل سپی،
چاو ئاگرین.
هیچ دەنگ مەکەن، دەسیش بگرن بە سنگەوە.
ئەوە: «حەمەڕەشە» کەی خۆمانە و
بەسەردانێ هاتۆتەوە بۆ لای «حەمرین»!.
ئەگەر نیوەڕۆیەک ڕێکەوت
ئا لەم دەشتەی گەرمیاندا بازێکتان بینی، گەردن سەوز،
باڵ خوێناوی،
پەڕ ئاڵۆزکاو..
بازێکی بێماڵ و هەوار
هیچ دەنگ مەکەن.. ڕێگە بەردەن
ئەوە «مەلا ئەحمەد»ی خۆمانە و
بە سەردانێ هاتۆتەوە بۆ لای هەردوو
جووتە خوشکی کفری و کەلار!
ئەگەر ئێوارەیەک ڕێکەوت
ئەسپێکتان بینی تەوێڵی کڵپەدار و
یاڵ نارنجی و
کەللە بچووک.
هیچ دەنگ مەکەن، دڵتان خۆش بێ
ئەوە «مامە ڕیشە»کەی خۆمانە و
بەسەردانێ هاتۆتەوە بۆ لای کەرکووک!.
-2-
هەموو ساڵێ لە ناوەڕاستی شوباتدا
لە ناوەڕاستی سەرمادا
لە پانزەوە هەتا هەژدە
بانگی شێوان، وەکوو دەربەندی باسەڕە و دڵی کێوان
دەرگای حەوشەی ماڵەکانتان بکەنەوە.
لە ژوورەوە تەدارەکی جەژنێ ڕێکخەن:
چرا هەڵکەن، ئاگر خۆشکەن، چایی دەمکەن
ئاڵای سەوز و سوور هەڵواسن،
سەرینی پەڕ، جاجمی نوێ، پێخەفی تازە دەربێنن
مۆم و بوغورد بسووتێنن.
تاقە کەڵەباب سەر بڕن.
بۆ میوانێ لەش خۆڵاویی و
برسی برسی ئەگاتە جێ
بۆ عاشقێ لە ئەشکەوتی «داری خلە»ی
ئەنفالەوە کەوتۆتە ڕێ
بۆ ئازیزێ وەکوو کلووی بەفر و پرشنگ
وەکوو کزەی دەم سیروان و
بۆنی گڵی باوە شاسوار
لەم ناوەدا پەیدا ئەبێ
هەموو ساڵێ لە ناوەڕاستی سەرمادا
لە پانزەوە هەتا هەژدە
دەرگاکانتان بکەنەوە و چاوەڕوان بن
«مەلا ئەحمەد» ئەگاتە جێ!.
-3-
ئەی کیژانی ڕەنگ ڕێحانەیی
ئەم مەڵبەندە
ئەگەر چوون بۆ ڕێواسان و
پیشۆکان و سێوی بن عەرد
هەر بنەیەک لە شوێنێکدا
ژمارەیان گەیشتە حەوت
بۆ موفەڕکی سەبری ئەوین هەڵیان بگرن.
ئەی کیژانی ڕەنگ ڕێحانە!
ئەو «حەوت»انە:
حەوت لەشەکەی
حەوت براکەی
ئەشکەوتەکەی
«داری خلە»ی گەرمیانە!.
-4-
سەرم گردی شەهیدانە و
قژم ئاپورەی ژنانی عەبا بەسەر
سەرم گردی شەهیدانە و
هەر شوێنێکی هەڵبەنەوە
لەمپەڕەوە هەتا ئەوپەڕ:
پەنجەی مانگێ یان دەم و لێوی کانییەک
یان گەردنی قەسیدەیەک
یان کاکۆڵی گوڵە گەنمی منداڵێکی
گەرمیانی لێ دێتە دەر!.
-5-
ئەوە «مانگ»ە یاخود سەری «حەمە ڕەش»ە ؟
لە بانێژەی ئەو هەورەوە
ئەڕوانێتە خوێنی «حەمرین» ؟!
ئەوە ڕیشاڵ ڕیشاڵی ئازاری ناو کەرکووکە؟
یاخود ڕیشی مامە ڕیشە
وەکوو لاولاو ئاڵاوەتە،
دار فرمێسکێکی «خانەقین»؟!
ئەوە حەوت پەڕەی گوڵێکی ناو ئەنفالە؟
وەکوو حەوت دەنکە گێلاسی چاوی کەلار
لەسەر مێژوومان ڕووان؟!
یان حەوت پەنجەی حەوت ئەستێرەی
ئەشکەوتەکەی داری خلەی ژمارە چوار ؟!
ئەگەر بەیانییەک ڕێکەوت
ئا لەم دەشتەی گەرمیاندا
کەڵێکتان بینی، سەرسنگ سوور،
چوارپەل سپی،
چاو ئاگرین.
هیچ دەنگ مەکەن، دەسیش بگرن بە سنگەوە.
ئەوە: «حەمەڕەشە» کەی خۆمانە و
بەسەردانێ هاتۆتەوە بۆ لای «حەمرین»!.
ئەگەر نیوەڕۆیەک ڕێکەوت
ئا لەم دەشتەی گەرمیاندا بازێکتان بینی، گەردن سەوز،
باڵ خوێناوی،
پەڕ ئاڵۆزکاو..
بازێکی بێماڵ و هەوار
هیچ دەنگ مەکەن.. ڕێگە بەردەن
ئەوە «مەلا ئەحمەد»ی خۆمانە و
بە سەردانێ هاتۆتەوە بۆ لای هەردوو
جووتە خوشکی کفری و کەلار!
ئەگەر ئێوارەیەک ڕێکەوت
ئەسپێکتان بینی تەوێڵی کڵپەدار و
یاڵ نارنجی و
کەللە بچووک.
هیچ دەنگ مەکەن، دڵتان خۆش بێ
ئەوە «مامە ڕیشە»کەی خۆمانە و
بەسەردانێ هاتۆتەوە بۆ لای کەرکووک!.
-2-
هەموو ساڵێ لە ناوەڕاستی شوباتدا
لە ناوەڕاستی سەرمادا
لە پانزەوە هەتا هەژدە
بانگی شێوان، وەکوو دەربەندی باسەڕە و دڵی کێوان
دەرگای حەوشەی ماڵەکانتان بکەنەوە.
لە ژوورەوە تەدارەکی جەژنێ ڕێکخەن:
چرا هەڵکەن، ئاگر خۆشکەن، چایی دەمکەن
ئاڵای سەوز و سوور هەڵواسن،
سەرینی پەڕ، جاجمی نوێ، پێخەفی تازە دەربێنن
مۆم و بوغورد بسووتێنن.
تاقە کەڵەباب سەر بڕن.
بۆ میوانێ لەش خۆڵاویی و
برسی برسی ئەگاتە جێ
بۆ عاشقێ لە ئەشکەوتی «داری خلە»ی
ئەنفالەوە کەوتۆتە ڕێ
بۆ ئازیزێ وەکوو کلووی بەفر و پرشنگ
وەکوو کزەی دەم سیروان و
بۆنی گڵی باوە شاسوار
لەم ناوەدا پەیدا ئەبێ
هەموو ساڵێ لە ناوەڕاستی سەرمادا
لە پانزەوە هەتا هەژدە
دەرگاکانتان بکەنەوە و چاوەڕوان بن
«مەلا ئەحمەد» ئەگاتە جێ!.
-3-
ئەی کیژانی ڕەنگ ڕێحانەیی
ئەم مەڵبەندە
ئەگەر چوون بۆ ڕێواسان و
پیشۆکان و سێوی بن عەرد
هەر بنەیەک لە شوێنێکدا
ژمارەیان گەیشتە حەوت
بۆ موفەڕکی سەبری ئەوین هەڵیان بگرن.
ئەی کیژانی ڕەنگ ڕێحانە!
ئەو «حەوت»انە:
حەوت لەشەکەی
حەوت براکەی
ئەشکەوتەکەی
«داری خلە»ی گەرمیانە!.
-4-
سەرم گردی شەهیدانە و
قژم ئاپورەی ژنانی عەبا بەسەر
سەرم گردی شەهیدانە و
هەر شوێنێکی هەڵبەنەوە
لەمپەڕەوە هەتا ئەوپەڕ:
پەنجەی مانگێ یان دەم و لێوی کانییەک
یان گەردنی قەسیدەیەک
یان کاکۆڵی گوڵە گەنمی منداڵێکی
گەرمیانی لێ دێتە دەر!.
-5-
ئەوە «مانگ»ە یاخود سەری «حەمە ڕەش»ە ؟
لە بانێژەی ئەو هەورەوە
ئەڕوانێتە خوێنی «حەمرین» ؟!
ئەوە ڕیشاڵ ڕیشاڵی ئازاری ناو کەرکووکە؟
یاخود ڕیشی مامە ڕیشە
وەکوو لاولاو ئاڵاوەتە،
دار فرمێسکێکی «خانەقین»؟!
ئەوە حەوت پەڕەی گوڵێکی ناو ئەنفالە؟
وەکوو حەوت دەنکە گێلاسی چاوی کەلار
لەسەر مێژوومان ڕووان؟!
یان حەوت پەنجەی حەوت ئەستێرەی
ئەشکەوتەکەی داری خلەی ژمارە چوار ؟!