بەیەکەوەبەستن (العطف)

از کتاب:
نووسینی کوردی بە لاتینی
اثر:
جمال نبز (1933-2018)
 2 دقیقه  61 مشاهده
بۆ بەستنی دوو وشەی کوردی بە یەکەوە دوو ڕێگە هەیە:
 
١- ئەگەر تیپی وشەی «پێوە بەستراو» بەدەنگ بوو لە حاڵەتی «پێوەبەستنا» تیپی «w» دائەنرێ لە بەین «پێوەبەستراو» و «بەستراو»دا. وەک:
  • «کتێبەکە و دەفتەرەکە / kitêbeke w deftereke»،
  • «سوارە و پیادە / suware w pîyade»،
  • «چا و ماستاو / ça w mastaw»،
  • «ئازا و ترسنۆک / aza w tirsinok»،
  • «پێ و دەست / pê w dest»،
  • «سێ و چوار / sê w çuwar»،
  • «چوو و هاتەوە / çû w hatewe»،
  • «توو و مێوژ / tû w mêwij»،
  • «لاتی و پەرێشانی / latî w perêşanî»،
  • «ئازادی و سەربەستی / azadî w serbestî»،
  • «سەکۆ و قەنەفە / seko w qenefe»،
  • «چەکۆ و حەیفۆ / çeko w ḧeyfo».
سەرنج: لەبەر ئەوەی هیچ وشەیەکی کوردیم شک نەبرد کە دوا تیپی بە «i» یان «u» تەواو ببێ، دیارە بۆیە وێنەمان پیشان نەدا بۆیان. خۆ ئەگەر هات و بوو، یان لە زمانێکی بێگانەوە وشەیەکی وا هاتە کوردییەوە ئەوا وەک ئەوانەی سەرەوە ئەنووسرێ واتا «w» ئەخرێتە بەینی «پێوە بەستراو» و «بەستراو»ەوە.
 
٢- ئەگەر دوا تیپی وشەی «پێوە بەستراو» بێدەنگ بوو لە کاتی «بەستنا» تیپی «û» دائەنرێ لە بەینی «پێوە بەستراو» و «بەستراو»دا، وەک:
  • «کتێب و دەفتەر / kitêb û defter»،
  • «هاوار و بانگ / hawar û bang»،
  • «کەف و کوڵ / kef û kul̈»،
  • «تێر و تەسەل / têr û tesel»،
  • «تار و پۆ / tar û po»،
  • «بەژن و باڵا / bejin û bal̈a»،
  • «من و تۆ / min û to»،