ئیزافەکردن (إضافة)

از کتاب:
نووسینی کوردی بە لاتینی
اثر:
جمال نبز (1933-2018)
 2 دقیقه  54 مشاهده
ئیزافەکردنی وشەیەک بۆ وشەیەکی تر لە کوردیدا بە چەند چەشنێک ئەبێ:
 
١- ئەگەر دوا تیپی وشەی موزاف (مضاف) بەدەنگ بوو لە کاتی ئیزافەکردنا تیپی «y» دائەنێیت لە بەینی «مضاف» و «مضاف الیه»دا یان تیپی «y»یەکە بە جارێ ئەنووسێنیت بە «مضاف»ەوە. وەک:
  • «چای سەیلان / çay seylan»،
  • «ڕۆژنامەی ژین / rojnamey jîn»،
  • «پێی زل / pêy zil»،
  • «ئازادیی زمان / azadîy ziman»،
  • «هۆی ئەمە نازانم / hoy eme nazanim»،
  • «ڕووی سپی بێ / rûy sipî bê»
سەرنج: هیچ وشەیەکی وام نەدۆزیەوە کە تیپی دوایی «i» یان «u» بێ، بۆیە نموونەم بۆ نەهێنایەوە ئەگەر شایەت هەبوو وەک ئەوانەی سەرەوە ئەنووسرێ.
 
٢- ئەگەر تیپی دوایی وشەی «مضاف» بێدەنگ بوو لە کاتی ئیزافەکردنا تیپی «î» دائەنرێ لە بەینی «مضاف» و «مضاف الیه»دا یان «î»یەکە هەر ئەنووسێنرێ بە «مضاف»ەوە. وەک:
  • «کتێبی قوتابیەکە / kitêbî qutabîyeke»،
  • «کۆڤاری هەتاو / kovarî hetaw»،
  • «شیرینی هەنگوین / şîrînî henguwîn»،
  • «سەرنجی ئێوە / serincî êwe»،
  • «تەپڵی گوێ / tepil̈î guwê»
 
٣- لە شێوەی باکوورا تیپی «a» بۆ ئیزافەکردنە لە کاتێکا «مضاف» مێ بێ؛ «ê» بۆ ئیزافەکردنە لە کاتێکا «مضاف» نێر بێ. وەک:
  • «ماینا من / mayina min» واتا ماینی من،
  • «خوشکا تە / xuşka te» واتا خوشکی تۆ،
  • «برایێ من / brayê min» واتا برای من،
  • «کتێبێ تە / kitêbê te» کتێبی تۆ.
 
٤- لە شێوەی سنە و کرماشانا هەندێ جار «i» بۆ ئیزافە دائەنرێ. وەک:
  • «بە بان چاو / be bani çaw»،
  • «کەیف خۆتە / keyifi xote»