ذکر کیفیت سال اول هجرت و زفاف حضرت رسالت پناه با أم المؤمنین عایشه‌ی صدیقه (رض) و چند حکایت متفرقه گوید
از کتاب:
روضة الصفا
اثر:
میرزا عبدالقادر پاوه‌ای (1850-1910)
7 دقیقه
469 مشاهده
شای بوڕاق سوار ڕەسوول مورسەل
حەبیب حەزرەت دانای «لم يزلعربی»
تا یەک شەو زەوقێ نە دڵ ئاوەردش
مەیل عایشەی سددیقە کەردش
ناگا جبرەئیل چوون بۆی «ماء الورد»
ئایەی ڕوخسەتش پەی حەزرەت ئاوەرد
واتش یا حەبیب دڵ دەر واچوون پێت
پادشای شاهان سڵامش کەرد لێت
ئەمرش وەی تەورەن بینای بان سەر
مەبۆ عایشەی سددیقەی ئەنوەر
ئێمشەو باوەرۆ بە وەسڵش شاد بۆ
ئەهل عەزاب گشت یەکسەر ئازاد بۆ
چوونکە ئەو مەیلش بە عەیش و نۆش بۆ
با کوورەی دووزەخ ئێمشەو خامۆش بۆ
والێدەی شەریف گشت موئمێنینەن
ئێڎ «طیبات» و ئەو «طیبین»ەن
خوڎا مەزانۆ دیڎەش ها نە ڕێت
مەنکووحەی وێتەن موبارەک بۆ لێت
جەو دما حەزرەت پاک پێغەمبەر
کیانا وە لای سددیق ئەکبەر
خوڎاوەند لوتفش ئەرزانی کەردەن
جبرەئیل ڕوخسەت شادیش ئاوەردەن
مەبۆ تۆ بە مەیل بە مێهرەبانی
ئێمشەو عایشە پەرێم بکیانی
سددیق ئەکبەر شای ئەمیر تومان
فەوری فەرمان دا وە ئومم ڕومان
واتش عایشەی سددیقەی نازار
بەرەش وە خدمەت شای بوڕاق سوار
چوون ئومم ڕومان تەدارەک کەردش
چەنی دوو سێ ژەن عایشە بەردش
یاوناش وە پای تەخت پێغەمبەر
دەست عایشە شای مەلەک مەنزەر
نیاش نە ڕووی دەست موستەفای ئەمین
واتش خوڎاوەند سەما و سەرزەمین
سایەی تۆ نە فەرق ئەو نەکەرۆ کەم
ئەو پەروانە بۆ تۆ خاستەر جە شەم
نەبۆ جە لاتان پەژارە و تەخەف
خەیرەمەقدەم بن جە هەر دوو تەرەف
ئومم ڕومان و ما بەقی خوێشان
هەر کام ڕوو نیان وە ماوای وێشان
ئاخر هەر «اسماء بنت عمین» مەند
هەر سەڵوات مەڎا و تەکبیرش مەوەند
بەڵام عایشە شای عولیا جەناب
مەنمانا وێنەی پەڕەی ئافتاب
نیشت جە لای حەزرەت چوون خەرمان گوڵ
دڵشاد بین وە هەم چوون گوڵ و بوڵبوڵ
جەو سەر وەختەدا جە نەهار تا شام
هیچ حازر نەبی نە نان نە تەعام
غەیر جە بەعزێ شیر خوڎا پێ دادە
جە یانەی ئەسعەد ئێبن عێبادە
ئاما بێ پەرێ خواجەی کائێنات
جەو دەم هەر شیر بێ جە لاشان سەوقات
حەزرەت دیش بەعزێ تەناول کەردش
هەم قەدەح پەرێ عایشە بەردش
جە ڕووی حەیا و شەرم بانووی دیدە مەست
ڕووش نەبێ قەدەح بستانۆش جە دەست
ئەسما واتش «یا أم المؤمنین»
هەر چ مەڎۆ پێت «ختم المرسلین»
هەرگێز ڕوو مەکەر لوتف و عەتای ئەو
خوا چۆڵ خوا ئاباد، خوا ڕۆ خوا جە شەو
غەرەز، بە چەند شەرم چەند شکۆی تەمام
ستانا جە دەست شای «خیر الأنام»
جە پەنای ئاسما قەدەح ئاوەردش
ئەو هەم بەعزێ شیر تەناول کەردش
فەرما وە ئەسما شای مەلایک خۆ
عایشە شیرش هیچ نەڎا وە تۆ
عەرز کەرد من لوتفت وە چەم مەڎاروون
چەندان ئارەزوو وە شیر نەداروون
فەرما تۆ بۆی کێزب هەم جووع مەیۆ لێت
هەر دوو وە جارێ جەم مەکەی پەی وێت
ئەسما عەرز کەرد بەڵ ئەیامێ بۆ
کەسێ بۆ مەیلش وە تەعامێ بۆ
واچۆ نەداروون ڕەغبەت بەو کامە
مەیلم هیچ نیەن من بەو تەعامە
«يا رسول اللهعربی» ئی نەوعە باوەن
ئانە وە درۆ یانێ حەساوەن؟
فەرما ئەر درۆ جە کەم کەمتەر بۆ
زەڕێ بێ مێقدار بێ پا و سەر بۆ
درۆ مەحسووبەن خوەلاسەی کەلام
ئەندەک وە ئەندەک مەنویسان تەمام
جەو دما حەزرەت شای فەڵەک ڕکاب
چەنی عایشە شین نە جامەی خواب
قادر جەی فێشتەر جەسارەت نەکەی
وەی ڕۆ مایەی دین وێت غارەت نەکەی
ئەوڵ جای مەیدان دەم بازی نیەن
ئەو جا جای شۆخی و شانازی نیەن
راسەن تەبعت کان دوڕ و مەرجانەن
بەحس پێغەمبەر ئاخر زەمانەن
هۆشت بۆ دەخیل نەکەی نادانی
لا نەدەی جە ڕای ڕاست مەعانی
تۆ هەر چی مەزموون «روضة الأحبابعربی»
مەرقووم کەر تەمام ڕای سێدق و سەواب
بە وەزن کاوان کۆ کۆ هەم چین چین
سەڵوات دەر وە ڕووی موستەفای ئەمین
دایم با هەر ئەو پشت و پەنات بۆ
بەڵ جە ڕۆی مەحشەر شەفاعەت خوات بۆ
جە ڕووی سەرزەمین تا چەرخ ئەخزەر
سەڵوات بۆ وە دین پاک پێغەمبەر
بەڵێ هەر ئەو ساڵ دیسان جە هێجرەت
چەند واقێعات دی وە بێ کدوورەت
حەزرەت دیش یەهوود مەدینە تا شام
ڕووزەی عاشوورا مەگێران تەمام
حەزرەت جەو سەبەب ئەو ڕووزە داران
پەرسا جە یەهوود ئەهل مەی خواران
واتشان بەڵێ فەزڵش عەزیمەن
جەزاش لەزایز باغچەی نەعیمەن
ئەو ڕۆ کە فێرعەون غەرق دەریا بی
مووسا جە قەتڵش بەو تەور ڕەها بی
جە شوکرانەی حەق ئەو مەعرەکەی جەنگ
خەلاس بی جە ئەو گومڕای دڵ جە سەنگ
ئەو ڕۆ کە ڕووزەش گێرت بە فەراغەت
پەرێ ئوممەتش هەم بی بە عادەت
تا کە ڕووزەی فەرز ڕەمەزان یاوا
ڕووزەی عاشوورا جە کەل بی ئاوا
رەغبەتش نەمەند جە لای خاس و عام
ئەو بی بە سوننەت پەی ئەهل ئێسلام
بەڵێ مەدینە ڕای گشت حێجاز بێ
هەم پەڕ عفوونەت گەرم و ناساز بێ
وەبا و تاعوون دایم هەر جێش بێ
هەر کەسێ خەریک ناوەشی وێش بێ
خسووسەن غەریب دایم بیمار بێ
ئەنگەبین جە لاش چوون ژار مار بێ
ئەهل موهاجێر دایرەی ئێسلام
مەناڵان جە دەرد هەر سوب تا وە شام
بووبەکر سددیق، عومەر ئەعزەم
عوسمان زیی نورەین دارای موکەڕەم
مورتەزا عەلی مابەقی یاران
بێلال و عەممار شای وەفا داران
دایم جە سوحبەت خار و خەستە بین
خراوتەر جە نێش ماران گەستە بین
پەی مەککەی شەریف هەر خەم مەوەردن
وە ئەهل کوففار لەعنەت مەکەردن
مەواتن شەیبە و عەتەبەی سەر سەف
تا ئەبووجەهل و ئومەییەی خەلەف
ما باقی موشرێک گرۆی بەدحاڵەت
بینای زاتشان یەکسەر وە لەعنەت
تا عێجز ئاسحاب جەو زێد و ماوا
وە سەمع شەریف پێغەمبەر یاوا
دەستش بوڵەند کەرد پەرێ موناجات
لاڵا نە دەرگای «قاضي الحاجاتعربی»
وات یا بێ زەواڵ فەرد فەریاد ڕەس
یا کان کەرەم پەی بێ کەسان کەس
هەوای مەدینە تەبدیل کەر جە نۆ
هەنی موعتەدێل با سازگار بۆ
تاکە ڕاحەت بان یاران پەی وێشان
جەی دما وەی تەور عوسرەت نەکێشان
دوعاش وە هەدەف ئێجابەت یاوا
تەبدیل بی هەوای ئەو زێد و ماوا
شەرارەی هاموون مەدینەی جاران
بی بە هەوای سەرد بەرز کۆساران
هەنی نە بۆی بەد نە ناوەشی مەند
جە هامن سەردی زۆر جە گەرمی سەند
سەحابان نیشتن ڕاحەت پەی وێشان
هەنی وە شادی گشت ویەرد لێشان
جەو دما حەزرەت شەفیع موختار
بەین موهاجێر، تایفەی ئەنسار
عەقد موافات بەین هەر دوو بەست
بە دڵ بە زەبان بە دیدە و بە دەست
چل و هەفت نەفەر جە موهاجێران
سەحابەی گوزین جە نام ئاوەران
هەم چل و پەنج کەس جە ئەهل ئەنسار
بە بەرادەری یەکتەر دا قەرار
هەر دوو کەس شەریک سابێر و شاکێر
یەکێ ئەنساری یەکێ موهاجێر
جە ماڵ جە میراس جە دنیا جە دین
شەریک بان تا سەر وە شەرت یەقین
بەغەیر جە عەلی ئەمیر سەفدەر
براش پەی نەمەند «دیار البشر»
عەرز کەرد یا ڕەسووڵ وە تاڵ مەویاروون
بەندە جەی شێرکەت ئێخوان نەداروون
حەزرەت بەو گوفتار دڵ پەسەندەوە
چەم بە مەرحەمەت، لەب بە خەندەوە
فەرما یا عەلی دڵ وە دڵ نەدەر
«أنا أخوك تا یوم المحشر»
غەرەز، ئی قانوون قاعێدەی پەڕ قەدر
هەر مەند تا کە وەخت غەزای ڕۆی بەدر
تا ئایەی شەریف وەقت ئەو داوا
«أُولُو الْأَرْحَامِ بَعْضُهُمْ» یاوا
ئەوسا مەنسووخ بی ئەو موافاتە
ئەو عەقد ئێخوەت جەو سەر بەساتە