خبر دادن فوت شیرین به شیرو و شیرو هم خود را از غصه هلاک نمودن
از کتاب:
شیرین و خوسرەو
اثر:
خانای قبادی (1704-1778)
9 دقیقه
478 مشاهده
بشنەو جە یاران کەنیزان ڕەند
مەندەو مونتەزیر چەنی ئەسپ و بەند
هەرچەند کەردن سەبر بە شین و شەیدا
دین شەوق شیرین هیچ نیەن پەیدا
دیشان بڕیا دەنگ زایەڵە و زاریش
ناماشان نە گۆش زیڕەی زگاریش
یاران بە یەکجا ڕواڵا بە دەو
ڕژیان نە گومەز مەزار خوسرەو
دین شیرین کەفتەن مات و سەرنیگوون
ئەڵوەڵای هوونەن جە سەر تا خوون
مناڵۆ، مەیۆ هوونش بە دەودا
پشتانەن وە بەژن خاک خوسرەودا
خاڵانش جە هوون کەردەن بە زوخاڵ
مواچی ڕۆحش سپەردەن سەد ساڵ
هەرچەند چڕین لێش کەمەند درازان
نەبیش حاڵ و هۆش، ناما بە ڕازان
دیشان مەوج هوون نە چاڵ تینیش
مدران مویەران نەبەند بینیش
دەشنەی تازە ساو غەرقەن نە جەرگش
خورۆشان مەیۆ نە باڵای بەرگش
ڕۆحش پەروازەن، وەفاتش کەردەن
مواتت شیرین سەد ساڵەن مەردەن
یاران بە یەکبار بە داد و بێداد
کێشان بانگ بەرز فوغان و فەریاد
زیڕنان بە زار زایەڵەی زاری
خورۆش و غەوغای بەرز دیاری
یەکسان خەلایق ڕواڵان بە دەو
ڕژیان نە گومەز مەزار خوسرەو
ئامان دین شیرین کەفتەن سەرنیگوون
سەرتاپا ئەڵوان غەڵتانەن نە هوون
یەکێ سەر بە گڵ، یەکێ خاک بەسەر
ڕەستاخێز خێزا چون ڕۆژ مەحشەر
خێزا زەلالەت زاریی شۆر شین
یاوا بە شێرۆ ئەحواڵ شیرین
ڕواڵان بە ڕەم یاران دڵ ڕێش
حاڵات شیرین واتشان پەرێش
شێرۆ شنەفتن چون بەی تەور ئەحواڵ
تاویا جە دەرد، بی بە کۆی زوخاڵ
ڕواڵا بە ڕەم بە ئەشک و ئەسرین
بە شین و زاری یاوا بە شیرین
دیش شیرین نە خاک خوم سەرنیگوونەن
سەرتاپا تەمام غەڵتان هوونەن
بە چنگ ناخوون وێش سەد پارە کەرد
نرکناو ناڵا، کێشا ئاهـ سەرد
ئاوەرد بە دامان یەخەش تا کەمەر
وێش نیا نە گڵ جە پا تا بەسەر
بە زاری و زگار، بە سۆز ئەسرین
فوغان و فەریاد ئاماش بە بالین
بە ئەشک هوونین دیدەی دڵ بە جۆش
فەرق شیرینش نیا نە ئاغۆش
دەشنەی تێغ تێز کێشا نە جەرگش
دیا بە ئەڵوان هوونین بەرگش
زوڵفش مڵەمان، ماسیان نە هوون
کاسەی چەمانش پڕ بیەن جە هوون
موژگان و ئەبرۆش ساچاخ چین چین
بیەن بە پەیکان خەدەنگ هوونین
لەبان لاڵش مەوج مرواری
بیەن بە غەبغەب پەڕەی گوڵناری
زنج و زەنەخدان جە هوون خوشکین
ڕەق بیەن نە ڕووش زوڵفان موشکین
ساق و سوراحیی سینەی سپی لاڵ
بیەن غەرق خوون چەنی زوڵف و خاڵ
قوببەی قەندیلان وەشبۆی شەمامەش
مدرەوشا جە هوون نە بەین جامەش
شێرۆ بە شیوەن هەرچەند لاوناش
زاری کەرد بەو تەور تەوەن تاوناش
چڕیش بە شیرین بە زاریی ڕەوان
شیرین بە شێرۆ ناما بە زوان
هەرچەند مبۆسا جەمین جامانش
دەم منیا نە جای کۆنە زامانش
بۆ منیا وە بۆی زام نۆشەوە
هەردەم منیەرا بۆ وە بۆشەوە
بۆسا بە زاری دەس و دامانش
بە لەب ملێسا زووخ زامانش
هەرچەند کەرد شیرین ناما بە ڕازان
خەفتەبێ جە خەو سەر نێش گازان
زاناش بە تاقی مەوتش نە مەرگەن
سەر نێش مەودای دەشنەش نە جەرگەن
نەزم نەمەندەن نە جۆش دێرین
شێرۆ قەرارش بڕیا پەی شیرین
دەس شیرین گرت بە شین و زاری
بە بانگ بێ شەرم، فەریاد و زاری
واتش: ئەی شیرین شای نەونیهاڵان
کەردیم بە هوونیی شای کەمەر لاڵان
ڕیسوا بیم جە یام پەرێ ڕۆزگار
کەردم قەتڵ باب، بیم بە زیناکار
تەخت خوسرەوم چۆن دا بە تاڵان
کەردیم بە سەرژان وات وات ساڵان
سیلسیلە و سامان کەردم سەرنیگوون
خوسرەو بە خەنجەر غەڵتان بی جە هوون
میرات خوسرەو هەرچی مەند پەرێم
دام بە ئاوەدا من بە دەست وێم
بابۆی وێم بە تێغ کەردم سەرنیگوون
سوپا و سەرداران کەردم توون بە توون
شیرین هەرچیم کەرد تۆ پەنەم کەری
گونای عەشقت بی جە ڕاگەم بەردی
هەرچی تۆ واتی ئاوەردم بە کۆ
ئینە شەرت من، ئانە بەقای تۆ
میرات بابۆم جە دەسم بەرشی
ئاخر عاقیبەت ئینە پێم کەردی
هەم کەیخوسرەوم غەڵتان هوون بی
هەم شیرین شۆخ جە دەستم بەردی
هەم سوپا و هەم سان، هەم سەر و هەم ماڵ
هەم بانوو شیرین، هم شای کەمەر لاڵ
نامەردت کەران بەسەر نەبەردی
یە پەی چێش بەی تەور تۆ پەنەم کەردی
من بەی دەردەوە ئیسە چێش کەروون؟!
داد دڵەی وێم وەلای کێ بەروون؟!
سەودای سیاسەت بە وێم نمانام
کێ مەیۆ بە داد هاوار و هانام
عیلاجم ئێدەن وێم بدەم ب کوشت
فاریغ بوون جە دەور دنیای زیب و زوشت
جەودما بە سۆز زاری و زگاری
کێشا بانگ بەرز ناڵەی دیاری
واتش: هەی بێداد سەرا و سووم من!
ئاخر ئاشفتە، بێ نوجووم من!
سیاسەت وە سەر، سیا بەخت من!
جەللاد هوونیی تاج و تەخت من!
هاوار بێ هوو سەر و ماڵ من!
غەنیم خوون ڕێز کەمەر لاڵ من!
خەتای هوونی بار خەیاڵ خام من
بێ بەری جە وەسڵ جەمین جام من!
مەحرووم مەهجوور دەور دوون من!
شێویای شەیتان شەرت بێ شوون من!
شووم شەرمەندەی شەرمەسار من!
ئاخر ڕووسیای سەد هەزار من!
ئالوودەی عەزاب مەینەت بار من!
بەند جگەر ڕێش، نێش خار من!
پابەست بەندیی بەند دام من!
ڕەنجەڕۆ جە دین دلارام من!
هەی دەوران دوون، داد جە دەست تۆ!
کەیانیی شەش دانگ شێر مەستم ڕۆ!
بێدادم جە دەست ماجەرای بێ شۆ
پەی شیرینم داد، پەی خوسرەوم ڕۆ!
فەریادم جە دەست دەوران بێ پۆ
پەی لاڵ پۆشم داد! پەی لاڵ بەخشم ڕۆ!
فوغانم جە دەست دنیای ڕەنجەڕۆ
پەی کیسرام بێداد! پەی جام ڕێزم ڕۆ!
سا کەردم سامان سەرئەنجام نۆ
شەهریار شای کەی کەیانم ڕۆ!
دەستم بڕێزۆ، قەتڵ گیانم بۆ!
سەردار سەرکەش سەرحەدانم ڕۆ!
شەیتان، هەی شکۆم شەرتت نیگوون بۆ
وەسواس وەیشووم تاڵەت زەبوون بۆ!
شێرۆ، هەی بە زار بڕێزۆ دەستت!
بە تێغ ئەڵماس بکەران قەسدت!
گەردوون، هەی چەرخت نەگێڵۆ بە شاد!
بادەبان گەشت کەشتیت بۆ بەرباد!
دەوران، هەی دیدار دینت نەمانۆ!
شاخ دەرختان شەماڵ نەشانۆ!
دنیا، هەی دەماخ دوونت دیار بۆ!
بەر و بونیادت بە توون و تار بۆ!
جیهان، هەی جولووس جۆشت بەتاڵ بۆ!
کاو کاوانت بە کۆی زوخاڵ بۆ!
سەما، هەی مەقام سایەت خراو بۆ!
ستارەت سەرگوم گێج گەرداو بۆ!
زەمین، هەی مەقام زێبات زەبوون بۆ!
بازارت بە تۆف تۆفان نیگوون بۆ!
خورشید، هەی گەردش دنیات بە کەچ بۆ!
بوروج بەیزات وێنەی تارەج بۆ!
قەمەر، هەی مەهتاب ماهیت بە توون بۆ!
برووت بورجت غەرقاب هوون بۆ!
نەڕڕاد، هەی تەختەی نەردت بە گەر بۆ!
نیشانەی نەقشت زێر و زەبەر بۆ!
چارە، هەی ئیقباڵ عەقڵت زەبوون بۆ!
تەدبیر تاڵەی تاست نیگوون بۆ!
دیدە، هەی دیدار دینت زوڵمات بۆ!
بیناییت نە مەوت مەرگ مەمات بۆ!
گوڵان، هەی غونچەی بەرگتان بە قیر بۆ!
باد بوردەی باهیر بای زەمهەریر بۆ!
چەمەن، هەی چنار چەترت چامەر بۆ!
دەوران، هەی باخچە و باخت بێبەر بۆ!
قەتار، هەی شکۆف شادیت بەرباد بۆ!
سەرگوم جە یاران تیر سەییاد بۆ!
سەحەر، هەی سەواد سوبحت خەستە بۆ!
شەماڵ، هەی شنۆی باست بەستە بۆ!
شەفەق، هەی شەفاف شەوقت بەتار بۆ!
شەوق شەفافت هەر نادیار بۆ!
جە دمای خوسرەو دنیا بۆ قەههار
دنیا بۆ بە گێج گۆل «زرێوار»!
شێرۆ جە دمای شیرین دڵبەر
دنیاش بۆ زوڵمات، زێرش بۆ زەبەر!
هەم تۆف تۆفان جە نەو دیار بۆ!
زەلزەلەی عەزیم چون ئەووەڵ جار بۆ!
دمای کەمەر لاڵ دنیا بۆ بەرباد!
دەوران شێرۆ نەنیشۆ بە شاد!
ئیسە چێش کەروون من بەی زامەوە؟!
وەی نام بەدنام ڕیسوای مامەوە؟!
هەر چەندێ کەردش بە ئەشک هوونین
دەنگ دەڵاڵەت نەشنەفت نە شیرین
شێرۆ دی شیرین خارش نە جەرگەن
زاناش بە تاقی نە مەوت مەرگن
شێت و شەیدا بی دەردین دارا
ڕواڵا بە ڕەم ڕوو کەرد نە سارا
بانگ و واوەیلا بە داد و ڕۆڕۆ
دێوانە و مەدهۆش ڕوو نیا نە کۆ
نە شۆن شێرۆ خورۆشا سوپا
تاودان تەکاوەر قەترەدان بە ڕا
کەردن جەهد و جەخت هەرتا کە تاوان
ها دین بی نەدین، پەنەش نەیاوان
یاوا بە جایێ خار خەتەر ڕێش
ئیسە قوڵونگ گای شێرۆ ماچان پێش
ڕووش نیا نە کاو یاس کۆی کەمەر
ڕواڵا وە ڕەم تا یاوا وە سەر
هیممەت خواهی دوون دنیای زەبوون کەرد
نە تاش تووشدا وێش سەرنیگوون کەرد
ئەی تاش بە ئەو تاش، ئەی سەنگ بە ئەو سەنگ
پڕاش بی نە تاش تووش ئەبڵەق ڕەنگ
سەر دا بە تاوین، تەن دا بە تاڵان
هوونش چون قەڵوەز ڕژیا بە هاڵان
پارە پارە بی نە ڕووی تووش تاش
ڕێزان ڕێزەش بی بە سەد پڕاش
هەر ڕێزەی ڕێزش بە نێش خارێ
هەر تیکەش بەند بی بەسەر دیارێ
سوپا و سەرداران یاوان بە کارش
دیشان نەمەندەن ئەسڵ ئاسارش
هەر یەک نە جایێ هوجووم بەردشان
چەند پۆس و پێشەش پەیدا کەردشان
نیان نە کیسە، بەستن بە خواری
هۆرگرتن، بەردن بە شین و زاری
بە داد و بێداد بە ئەشک و ئەسرین
ئاوەردن وەلای تابووت شیرین
سوپا و سوڵتانان، خانان، غوڵامان
شاهـ و شەهریار بەک و کەیانان
زاری و شۆر و شین، فوغان و فەریاد
یەکێ پەی خوسرەو، کەسێ پەی فەرهاد
کەردن شینشان بە ئەشک و ئەسرین
یەکێ پەی شێرۆ، یەکێ پەی شیرین
دمای شۆر و شین بە زاری و زەروور
داشان غەسڵەو غەسڵ بە موشک و کافوور
بە ئاو زەمزەم شوست و شۆ بە تەن
تۆپ سفید کەتان کەردن پەی کەفەن
هەردو هام قیران جە مەکان نەو
نیان نە پاڵووی مەزار خوسرەو
فورزەند و بابۆ و حەرەم چەنی هەم
تەکیەدان بە سەنگ سیای تار و تەم
یاران بە زاری، بە دیدەی نمناک
سەرداران بە هەم سپەردن بە خاک
دەوران بێ پۆ کارش دوو ڕەنگەن
ئاخر جای گشتمان ئەو ماوای تەنگەن