٦

- مە پەمبوو چاندیە، بیرەک کۆلایە و ئەم ب هێڤی نە کۆ ئەم ئێ ژێ ئاڤەکە بۆش دەرخن و پەمبوویەکە باش راکن... خوەها من ئا دەلال، حالێ مە دێ باش بە، حالێ تە ژی، یێ مە هەموویان...

مەزیەت هاتیە.

خەونا بیست و چار سالان ب جیهـ بوویە. پشتی وەختەکە درێژ، گەلەکی درێژ، ئەو گیهانە هەڤ. ٢٤ سال، سالێن درێژ، دژوار و کامباخ. سالێن ب بێری و تژی حەسرەت. مەزیەت، مەزۆیا مالباتا بەدرخانیان، تەڤی مێرێ خوە، هاتیە شامێ، سەردانا کەکێ خوە.

- جەلادەت ئاب، ئوسەیما و سینەمێ ئەز ئیرۆ ل باژێر گەراندم، مەزیەت دەستێ خوە داڤێژە پۆرێ سینەما کۆ ل کێلەکا وێ رۆنشتیە و دبێژە. ئەم چوون سەر تربا سەلەهەدینێ ئەیووبی. سینەمێ هەر تشتی، ب کتەکت، ب من دا زانین. ئێڤارە، ئەو ل سەر شیڤێ رۆنشتنە. خوارنێن کۆ ژ بۆ وێ ئێڤارێ چێبوونە، یێن جزیرا بۆتانێ، یێن ئامۆژنا ستی نە. ڕۆشەن خانم و مەزیەت، ب هۆستەهی، ئەو چێکرنە. بیهنێن جهێ یێن رۆژێن کەڤن ژ خوارنان دفوورن.

- ئابێ، ئەڤ خوارن دڤێ بێتن بیرا تە. ئامۆژنا ستی و دادێ ئەو چێدکرن. تێ بیرا تە؟ گاڤا مام و مەتێن مە متباخا مە یا مەزن تژی دکرن و ب قسە و کەنێن خوە متباخ گەش دکرن، ئەینی ئەڤ بیهن بوون کۆ ژ متبەخێ دفوورین. تێ بیرا تە؟

- چاوان نایێ بیرا من؟ لێ تو قەت بەحسا دایێ ناکی...

- باڤۆ تو زانی مە چ کرین، سینەم دبێژە و گۆتنا باڤ و مەتا خوە دبرە. تو دێ ژ وان گەلەکی حەز بکی، ئەز دزانم.

- وە چ کرینە، کەچا من؟

- مە پلاکا عائیدا کری... مەتێ وێ پر خوەش دبێژە... و مە پلاکەکە دن ژی کری...

جەلادەت بەگ ب کەن ل کەچا خوە دنهێرە و ل هێڤیا بەرسڤا وێ دمینە. لێ سینەم ب تەنێ دکەنە و ل مەتا خوە دنهێرە. مەت ژی دکەنە.

- دە کا تو نابێژی؟ جەلادەت بەگ ژ قەدەها خوە یا ئاراقێ چەند قولت ڤەدخوە و دپرسە.

سینەم سەرێ خوە دهەژینە. وێ دل نینە کۆ بەرسڤ بدە. چاڤێن وێ ل سەر مەتا وێ، ئەو دبێژە، «یەک، ددۆ و سسێێێ... «نو ئەو و مەزیەت، ب هەڤ رە، دەست ب سترانەکێ دکن؛ Je t-entende toujor, son tour toujor...

بەلێ، «Je t-entende toujor, son tour toujor» سترانا مالا مە یا کز لتۆپراکێ، سترانا کۆ هەر رێزەکە وێ، ب دەنگێ مەزۆ، دبوو یاکوود و لوولوو. سترانا دانێن ئێڤارێن بەخچێ مالا مە یا دوقاتی. مەزۆ و سەفۆ ئەو دگۆتن. مە ژی، من، باڤۆ، دایێ و برایێن من دن ئێن، ب کەن، ل وان گوهدارێ دکر. لێ کێ دزانیبوو کۆ کەچا من ژی دێ پشتێ ٤٠- ٤٥ سالان، ل شامێ ئەو بگۆتا!..

یەک ژ وان سترانێن پێشین کۆ سینەم هین بوو، ئەو سترانا فرانسزی بوو. هێ زمانێ وێ باش نەدگەریا، وێ دەست ب ڤێ سترانێ کربوو. ژ بۆ وان سالێن من ئێن ستەمبۆلێ و خوەها من ئا زمانشێرین، من ئەو هینێ سینەمێ کربوو... و نها ژێ مەزۆ و سینەمێ، ب هەڤ رە، ئەو دگۆتن. چاڤێن من ئێن وەستیایی ژ کێفان دبرقین.

مەزۆ هاتبوو. دنیا بووبوو یا من، ئەز دیسان ڤەگەریابووم دنیایێ. مەزۆ رۆژێن من ئێن زارۆکتیێ ئانیبوون، ستەمبۆل ئانیبوو، تاهم و بیهنێن کۆ من ئەوچەند بێرێ کربوون، ئانیبوون. مەزۆ، خوەها من ئا ئەسمەر و چاڤرەش، خوەشسۆهبەت و سامیمی، ستێرک و شەڤێن رۆنی، تاڤ و تیرێژێن گەرم ل پایزا ئومرێ من ڤەگەراندبوون.

گاڤا ئەو هات، ئەز نە ل مالێ بووم. من خوە دابوو کارێ خوە، چاندنا پەمبوو. ئەز هەرتم ل گوند، ل سەر زەڤیان بووم. مە بیرەکە مەزن، ل کێلەکا زەڤیان، دکۆلا. رۆژەکێ، گاڤا ئەز ژ گوند ڤەگەریام، رۆشەنێ گۆتە من، «جەلادەت ئابێ، مەزیەت هاتیە...» پێشی ئەز تێنەگهیشتم کا وێ چ دگۆت، پاشێ هێدی هێدی ئەز تێگهیشتم. من ل دۆرا خوە نهێری. «کا، ئەو ل کوویە»، من گۆتێ. ئەو هێ نەهاتبوو شامێ، ل بێرووتێ بوو. وێ تەلەفۆنی مالێ کربوو و ب رۆشەنێ رە پەیڤبوو. وێ و رۆشەنێ هەڤوودو ناس نەدکرن، هەڤوودو نەدیتبوون. رۆشەنێ، ب جارەکێ، خوە دابوو هەڤ و ب رێ کەتبوو، چووبوو و ئەو ل بێرووتێ دیتبوو. پاشێ ژی ئەو دیسان ڤەگەریابوو. ب رۆژان، ئەز ل گوند دمام. گاڤا ئەز ڤەگەریام و رۆشەنێ خەبەرا هاتنا مەزۆ دا من و گۆت کۆ ئەو هێ ل بێرووتێیە، ئەز گەلەکی ئەجز بووم. چما وێ ئەو نەئانیبوو؟ پاشێ م فاهم کر، چما. ئەز کال بووبووم، ئەسەبیەتێ ئەز خستبووم. نەمازە پشتی شکەستا کۆمارا ماهابادێ یا کوردی، خەوا شەڤان ل من حەرام بووبوو. ئو چاخا ب قاسی کێلیەکێ خەو بکەتا چاڤێ من ژی، ئەز ژ خەوێ ڤەدجنقیم و هشیار دبووم. ئەگەر من خوەها خوە، ژ نشکەکێ ڤە، ل هەمبەر خوە بدیتا، هەیە کۆ تشتەکی ب من بقەومیا. رۆشەن و مەزۆ وەها فکریبوون.

ما هەوجەیە کۆ ئەز حسێن خوە یێن دیتنا پشتی بیست و چار سالان، نها، ببێژم؟ وێ، ب گرین، خوە ئاڤێت هەمبێزا من. ئەو ل من پچکیا و رۆ، ریهـ، گوم، چاڤ و ئەنیا من رامووسی. نە ژ من، نە ژ وێ دەنگ دەردکەت. ئەو دگریا... ژ چاڤێن من ژی چەند هێستر گێر بوون... پاشێ، هێدی هێدی، ئەم دیسان هینی هەڤ بوون. مەزۆ، دیسان، ئەینی مەزۆ بوو؛ شێن، ب حەنەک، زمانخوەش، دەنگبەدەو و بهیستیار. لێ نەچاری ل دۆرا وێ بوو ژی. ژینێ ل وێ ژی خاینتی کربوو. دەنگێ وێ، خوەندن و پەروەردەییا وێ نەما ب کێری تشتەکێ دهات. وێ ل ستەمبۆلێ ئاتۆلیەکە تەرزیتیێ ڤەکربوو و جل و بەرگێن ژنان ددروو. خوەها من ئا بیربر ژ رۆشەن، ئوسەیما و سینەمێ رە ژی کنج دابوون دروون و ئانیبوون.

ل پەی کەنا وێ یا هەرتم ئەندیشەیەکە دیار هەبوو. قەرمیچۆکان ل سەر رۆیێ وێ ژی رێ ڤەکربوون. هەرچقاس نە مینا من پۆرسپی بوویا ژی، تایێن سپی پۆرێ وێ ژی ڤەگرتبوون. خوەها من ئا کۆ مینا شتلان بوو، گەلەکی قەلەو و فرەهـ بووبوو، رۆیێ وێ گلۆڤەرتر بووبوو، د بن چاڤێن وێ دە کیسکێن بچۆک هاتبوون پێ... ژین بێشۆپ دەرباس نەدبوو. تەڤی ڤێ، تەڤی ئەو قەدا و بەلایێن کۆ ب سەرێ مە دە هاتبوون، ئەم هێ ژی مێڤانێ ژینێ بوون!.. مەزۆ ژی، مینا من، ژ ئاراقێ حەز دکر. گاڤا رۆشەن، زارۆک و مێرێ وێ کۆ یەکێ نەناس بوو، دچوون و رادزان، من و وێ دەست ب سۆحبەتا خوە دکر. من دپرسێ، وێ دگۆت. مام و مەت، ناس و خزم، کەس و شەخس، جیهـ و وار، رەنگ و تاهم، مال و تاخ، جادە و کۆلان، دەنگ و پەژن، یەک ب یەک، دهاتن و دبوون مێڤانێن سۆحبەتێن مە. چاخا سەرێ مە هنەکێ خوەش دبوو، وێ ژ من دپرسی، «ئابێ، ئەز وان سترانێن کۆ تە ژێ حەز دکرن، ببێژم؟..» من ئێ چاوان بگۆتا نا... وێ دەست ب سترانێن مالا مە یا زارۆکتیێ دکر، ئەم هەردو ب هەڤ رە، دفریان و دچوون ستەمبۆلێ، مالا مە یا ب بەخچە و بیر.

لێ وێ ب تەنێ بەحسا دایێ نەدکر. هەر جارا کۆ قالا دایێ دبوو، وێ گۆتن دگوهەری. من رەوشێ فاهم کربوو، لێ من خوە ل نەزانیێ داتانی. لێ حەتا کەنگێ؟

- مەزۆ، سەڤگل کزکاردەشیم، خوەها من ئا دەلال، جەلادەت بەگ ژ تەیفکا بەر خوە، تیکەیەکی گۆشتێ براشتی یێ غەزالان، ژێدکە، دبە دەڤێ خوە و ب کەن دپەیڤە، خوەها من، مخابن، ئەم هەو زارۆکن... تو ژ کەکێ خوە رە ببێژە... دایێ... چاوان وێ وەفات کر؟

بێدەنگیەک ب سەر سفرێ دە تێ. کەس ناپەیڤە. جەلادەت بەگ ب گۆتنا خوە پۆشمان دبە. لێ تیرێ ژ کەڤانێ فریایی هەو ڤەدگەرە. ئەو قەدەها خوە دبە دەڤێ خوە و ل خوشکا خوە دنهێرە. مەزیەت ل برایێ خوە دنهێرە، ل چاڤێن وێ، ل بیبکان دنهەرە.

- دەستپێکا سالێن سیهان بوو، ئەو چاڤێن خوە ژ کەکێ خوە درەڤینە و دبێژە. دەستپێکا هاڤینێ بوو. دانێ ئێڤارەکێ بوو. وەکی هەر جاری، وێ رۆژێ ژی، دایێ دۆلبەندا خوە ئاڤێت سەرێ خوە و دەرکەت بەخچێ، نک بیرێ و ل بیرێ و داران نهێری. پشتی وەفاتا باڤۆ، دایێ ژی گوهەری. ئەو زێدە نەدپەیڤی. گاڤا ئەو دپەیڤی ژی، نە ب مە رە، لێ ب باڤۆ، سەفتەر و وە رە دپەیڤی. وێ دانێ ئێڤارێ ژی، ئەو ل بەر ماسا کێلەکا بیرێ رۆنشت و هن تشت گۆتن، پەیڤی. من ژی، د ناڤ تەیفکەکە فرەهـ دە، پورتاقال و ماندارین برن و دانین سەر ماسێ. من ژێ رە پورتاقالەک و ماندارینەک قەشلاندن. وێ ئەو، هێدی هێدی، خوارن، یەک ژ بۆ خوە، یەک ژی، ژ بۆ باڤۆ... تو دزانی، باڤۆ چقاس ژ پورتاقال و ماندارینان حەز دکر... وێ هوون پرسین، خەبەرێن وە یێن داوین پرسین. ئەم هنەکێ ل سەر وە پەیڤین. پاشێ ژی وێ خوەست هنەکێ رازێ. من ژ هوندر شوولەک ئانی و ئاڤێت سەر سینگا وێ و ئەز ڤەگەریام هوندر. چووین، ئەو چووین بوو... ئەو کەت خەوا کوور و نەما ڤەگەریا. ساکین و بێدەنگ، ئەینی مینا باڤۆ... مە ئەو ل گۆرستانا ئۆسکۆدارێ دەفن کر، نک مام و مەتێن مە. مە نەخوەست کۆ هوون پێ بهەسن. ژخوە دەردێ وە تێرا وە دکر...

دەنگ ژ کەسێ دەرناکەڤە. جەلادەت بەگ ل قەدەها پێشیا خوە دنهێرە، ب تلیێن خوە، وێ دزیڤرینە.

مەزیەت، بێدەنگ، چاڤێن خوە پاقژ دکە. پشتی کێلیەکێ، جەلادەت بەگ، بێیی کۆ سەرێ خوە راکە، ب دەنگەکێ پر نزم، دبێژە، - چۆک یازک ئۆلدو... چۆک یازک ئۆلدو...

ئەو چەند جاران گۆتنا خوە دوبارە دکە.

- ئاننە، ئاننەم، یادێ، دایێ، ئەو، پێشێ ب ترکی، پاشێ ب کوردێ، دبێژە. رەهـ و رێچێن ژینا من، زارۆکیا من، سەبەبا هەبوونا من، کیبارا من، بێدەنگا من، بەخترەشا من، دایێ، دایێ...

جەلادەت بەگ هەو دکارە خوە رابگرە، دەست ب گریێ دکە. پێشی گران، پر گران، پاشی ب دەنگ...

ئەو دگری، سەری و رۆیێ خوە دخە ناڤ هەردو دەستێن خوە و دگری...