گرتنی چەخماخسازەکان
لە کتێبی:
دیوانی زێوەر
بەرهەمی:
زێوەر (1875-1948)
2 خولەک
768 بینین
شایعە کەوتە هەموو جێگە و بیستم خەبەرێ
کە حکوومەت بە سزا سنفی تفەنگ ساز ئەگرێ
شۆڕش و غولغولە هەستا لە هەموو کۆڵانێ
بووە ئەو ڕۆژە کە زیڕۆح هەموو یەک یەک ئەمرێ
تێکچوو کوورە و دەمە، لاچوو چەکوش و گیرە و گاز
کونجی دووکانەکەیان لێ بووە کونجی سەقەرێ
تەسکەڵە و «زەردەمل» و «لوولە» و «چەرخ» و «خشکە»
کلکە مشکە لە کونە مشک ئەنرا تا نەبرێ
«نەرمەساو» باوی نەما «کلکە شێرە» و «فروونی»
«چێوەسان»، «جەڕڕە حەتیتە» بووە داری چەپەرێ
تاقمی زەبتییە وەک باز و هەڵۆ سووڕی ئەخوارد
بۆ دوو «بێچوو» لە پەنایەک بگرن قوڕبەسەرێ
زیکەزیک «عەینە مەل» و بوونە «مەلەخ» وەستاکان
باوکی خاوەن شەفەقەت ڕووی نەئەکردە پسەرێ
هەورەبان بوو بووە بەست تێی ئەخزان ورد و پچووک
سواری کۆڵی یەک ئەبوون وەک مەسەلی سەربەسەرێ
پێ پەتی هاتوو هەڕای کرد بەبێ کەوش و کڵاش
تازە شاگردە یەکێ جووکەیێ، گوێچکە کەرێ
لەنگەری گرت لە هەوا بازی ئەدا وەستایەک
وتی: ئەستۆم بشکێ نیو نمەکم لێ نەنرێ
تووشی وەستایەکی تر بوون کە لە گردی سەیوان
وتی دەروێشم و دەروێش ئەبێ هەر مار بگرێ
کوڕی ئازا لە هەموو جێگەیێ خۆی ئەنوێنێ
ئافەرین وەستا عەزیز دەست بە سیلاح هاتە دەرێ
خەنجەری کرد بە کەمەریا کە لەسەر فیشەک لغ
وتی: فەرقی نییە ئەمڕۆ چ موشیر و نەفەرێ
گەرچی دۆستی من و ئەربابی شەو و ڕۆژی منە
باسی وەستا ڕەشید زۆر خۆشە کە شەرحی بدرێ
هەر بەچەرمە ڕەقەکەی ڕاستەوە بوو پێیان وت:
کوڕە دانیشە مەڕۆ نابێ لە بۆ تۆ زەرەرێ
سەگ و تانجیی و گەماڵ و توولە شوێنی کەوتن
وەختە بوو قوڕ بەسەرە چەرمەڕەق و خۆی بخورێ!
ئاشناکەم لە تەنیشت حوجرە فەقیرە، بەستەزمان
کاڵەک و نانی ئەخوارد بیستی لەناکاو ئەسەرێ
هێزی ئەژنۆیی بڕا هەم حەپەسا هەم ترسا
لە وجوودیا بەقەدەر زەڕڕە نەمابوو هونەرێ
وتی: سا ئێوە لە بەرکەن جلەکانم نەوەکوو
لێم بسێنن بە سزا، جەردە، لە شار بچمە دەرێ
عاریان بێ بەخوا دائیرەی چەخماخساز
لە وڵاتا ئەتەقن هەریەکە بۆ جێ و گوزەرێ