خەرقەیەکم هەیە
لە کتێبی:
دیوانی زێوەر
بەرهەمی:
زێوەر (1875-1948)
5 خولەک
767 بینین
خەرقەیەکم هەیە ڕەفیقی سەفەر
ماوتی خاسی شاری «مانچستەر»
خزمەت و میننەتی ئەوەند زۆرە
نادرێ شەرحی ئەو بەسەد دەفتەر
باخوسووس لەم زەمانی هیجرەتەدا
شەو لەجێی لێفە، ڕۆژ لەجێی بیستەر
جاربەجار موتتەکا و سەرتی منە
ڕاکشێم گەر لە کێو و دەشت و دەر
ڕوو لە مەجلیس بکەم عەبای شانە
وەختی باران و بەفر ئەبی بە سوپەر
وەختی نوێژ ڕایئەخەم وەکوو بەرماڵ
مەوریدی ویردی حەزرەتی داوەر
ڕۆژێ لێم هاتە حیددەت و شیددەت
وتی ئەی بێ خەبەر لە نەفع و زەرەر
من کە بدڕێم ئەتۆ موعەتتەل ئەبی
غافڵی تۆ لە حاڵی خۆت یەکسەر
چاری بەرماڵی نوێژ بکە بۆ خۆت
تا خەلاس بم منیش لە ڕەنج و کەدەر
وتم ئەی یاری هەمدەم و جانی
خۆت ئەزانی کە نیمە سیم و زەڕ
کەس بەخۆڕایی شت بەکەس نادا
باخوسووس بۆ غەریبی خانە بەدەر
وتی تۆ شاعیری بەشوهرەتی، خەڵک
وەکوو بیستوومە پێت ئەڵێن زێوەر
یەک قەسیدە بنووسە بۆ زاتێ
خواستی بەرماڵ بکە بە نەزمی دورەر
وتم: ئەی خەرقە کۆنی هەرجایێ
ئابڕووی من ئەبەی وەکوو سواڵکەر
بەڵکوو نووسیم و مایەوە بێ جواب
ئەو عەزابە خراپترە لە سەقەر
من نە ئەهلی «توقععەرەبی» م نە تەڵەب
نوێژە نایکەم هەتا نەکەومەوە حەزەر
وتی: من پێت ئەڵێم بنووسییە کۆی
جوابی خۆش وەرگری بە فەتح و زەفەر
وەک دەڵێن: ئاغەیانی «دێبوکری»
هەموو ئەربابی جوود و فەزڵ و هونەر
گەر بنووسی قەسیدەیێ بۆیان
مەقسەدی تۆ ڕەوا ئەبێ بە نەزەر
وتم: ئەو ئاغەیانە نامناسن
پێم دەڵێن سائیلێکە بێ سەروبەر
وتی: ئاغای «قەڕاڵی» چۆنن لات
هەموو دیندارن و عیبادەت وەر
وتم: ئاغای قەڕاڵی دەروێشن
شێخ شوناسن لەگەڵ مەلان بەکەدەر
وتی: شێخ لە «کۆکە» زۆر کۆکە
ساحێبی موڵک و ماڵ و بزن و مەڕ
وتم: ئەو شێخە چونکە نامناسێ
ڕەنگە ئەسڵا نەکاتە نامە نەزەر
وتی: ئیلخانی حاجییە و سەردار
ساحێبی نام و شان و شەوکەت و فەڕ
ئەرشەدی خانەدانی کوردستان
ئەنجەبی تائیفەی هونەرپەروەر
لەو تەلەب کە مەچۆرە لای هەرکەس
باغی فیکرت لەوانە دێتە سەمەر
وتم: ئەی هەرزەگۆیی هەر جایی
ئەی حەماقەت مەئابی بێ سەروبەر
زاتی وا ڕەخش بەخشە ساحێبی خوان
«فەزل» و «یەحیا» لە قاپی یا نۆکەر
زۆر لەلام نەنگە لەو تەلەب کەم، کەم
ئەغڵەبی خوارە سەتری بێ میستەر
وتی: ئەی حاجی بابەشێخ چۆنە؟
سەید و عالم و کەریم سییەر
دەفعەیێ بۆ زیارەتی کە نەچووم
چۆن بنووسم بکەومە باس و خەبەر
وتی: ئەی ئاغەیانی دەوری سەقز
ساحێبی تەبعن و هونەر گوستەر
ماڵی ئەو تاقمە وتم وەقفە
بۆ غیاس و شەریف شەهد و شەکەر
ناوی بەرماڵ لەلای ئەوان بێنم
پێم ئەڵێن: شێت بووە لە هەوڵی خەتەر
وتی: ئایا ئەمیر «تومان» چۆنە؟
وتم: ئەی حیلەبازی ئەفسوونگەر
دەوڵەتی ئەو کچە، کچیش بۆ من
زۆر مەحاڵە غەریبم و بێ پەڕ
وتی: زاتێ هەیە خووجەستە سیفات
ئاسمان پایە و بڵند ئەختەر
کامی هەر کەس ڕەوا ئەبێ لای ئەو
نووری «زەنبیل» و سەید و سەروەر
مونکیری جاهـ و پایەی شەڕەفی
هەروەکوو عەوعەوی سەگە بەقەمەر
سوبحی گوڵشەن سەفای فەسڵی بەهار
یا هەناسەی نەسیمی وەختی سەحەر
هەروەکوو خوڵقی ئەو فەرەح بەخشە
هەروەکوو فیکری ئەو عەبیر ئاوەر
مەرکەزی دائیرەی فەزائیل و جوود
لە سەمای عیلم و حیلمدا میحوەر
بابی ئەو مەلجەئی خەواس و عەوام
بۆ فەقیران و بێ نەوایە پدەر
کۆهی حیلم و تەحەممول و تاقەت
ڕەونەقی بەحری فەزلە وەک گەوهەر
خزری ڕاهی مەردی گوم گەشتە
سەدی ڕێی زوڵم ئەکا وەک ئەسکەندەر
نەجلی پاکی بەتوول و شێری خووا
زوهدی «بووبەکرکەس»ییە و بەوەرعی «عومەرکەس»
کە ئەمانەم لە خەرقە بیست فەورەن
وتم: ئەی ئافەرین ڕەفیقی سەفەر
هیممەتی سەیدە کە هاتیە قسە
لە کەراماتا بووی بە دانشوەر
بەشی من هیچ نەمایەوە ئیللا
کە دوعای بۆ بکەم بە سۆزی جگەر
سەییدا گوێ نەدەیتە خواهیشی ئەو
مەتڵەبی من دروست بکە بە نەزەر
من بەبەرماڵی خۆم بگەم بەسمە
هیممەتی تۆم ئەوێ وەکوو ڕەهبەر
من نە دەروێشم و نە پیر و مرید
ڕەنگە نوێژیش نەکەم لە وەختی سەفەر
تەوسییەی تۆم ئەوێ لە ڕێگەوبان
بۆ سواریش ئەگەر ببێ یەک کەر!؟
سەید عەبدولحەکیمی زەنبیلکەس بەم چەند دێرە جوابی مامۆستا زێوەری داوەتەوە.
ئەی عەزیز و ڕەفیقی دانشوەر
نییە خۆشتر لە شیعری تۆ زێوەرکەس
من کە خەجڵەت ئەبم لە عەرزی جەواب
هەیە ئوممێد لە تۆ بەسەرفی نەزەر
خەرقەیەکت هەیە ڕەفیقی شەفیق
خەرقە بۆ تۆ وجوودی ئەو یەکسەر
ئەو لە بەرماڵەکەت جگەرسۆزتر
کە لە بەرماڵ دوعا ئەکا بەئەثەر
چۆن نەگرمە گوێی نەسیحەتی ئەو
هەیە گوفتاری زێدە وەک گەوهەر
خەرقە هەرچی ئەڵێ لە گوێ بگرە
بانوێژیش نەکەی لە وەختی سەفەر
زووە بۆ ڕۆیینت مەکە تەعجیل
بەفر زۆرە بەئێمە گەییوە خەبەر
وەختی ڕۆیین خەبەر بدە خادم
کەشفی ڕێگات بکا لەهەر کیشوەر
ڕۆح ئەنێرم لە بەدرەقەی تۆدا
لاکین ئینساف نییە قوبووڵی خەتەر
موئمینان و سەعید و قۆچ و ڕەشید
بە حەکەم دابنێن لە ئەهلی هونەر
من سەلامم هەیە لە خزمەتیان
بیگەیێنە بەعەشقی پیر و پدەر
خەرقەکەی ماوتە ئومێد وایە
بە سەفای دڵ دوعا بکا بێ شک مەر