٧
فهرست سەراغاز کتاب ئەخبار و ئەشعار نەعت ئەلقاب و ئەسارە د سورەت ئعتراف و ئقرارا بعەجز و ئنکسار دگەل ئعتزارا گوفتار وی
لە کتێبی:
مەم و زین
بەرهەمی:
ئەحمەدی خانی (1650-1707)
5 خولەک
2242 بینین
ساقی بکە جامێ ئاسمانی
راحا وەکو رووحێ جاودانی
دا ئەم بگەرین دماغێ جان تەڕ
یەک لەحزەب راحێ رووح پەروەر
ساقی تو بڕێژە جامێ مینا
ئاڤا کو دکت زەمیری بینا
شاداب بگێڕە قەلبێ مەحزوون
مەدهووش بگێڕە عەقلێ مەجنوون
ساقی بکە کاسەیا موجەوهەر
وی شیرەئێ مەعسەرا موتەههەر
یاقووتێ موزاب و لەعلێ سەییال
وی دوررێ خوەشاب و خەمرێ تەللال
دوڕدانەئێ خوە بڕێژە ناڤێ
یەعنی عەرەقا وەکی گولاڤێ
دەم دەم بدە دەستێ مەی پەڕەستان
خەلقێ کو هنەک ژ دل د دەستان
دا جامێ دلان ببت مورەسسەع
بەزما تەرەبێ ببت موسەننەع
ڤێ مەجلسێ مەیخوران مودامی
مەستانە بکە ژ نوو مودامی
مومکن کو ژ فەیزێ بێ نهایەت
یەک قەترە ببت ل من عنایەت
نەشئا قەدەحا مەیا مورەووەق
کەیفا عەنەبا ڕەزێ ب رەونەق
ئەو ڕەنگ بکەت د نەفسێ تەئسیر
حاسل ببتن د قەلبی تەشویر
یەعنی بکەڤیتە جانی شەوقەک
حەتتا بگەهیتە قەلبی زەوقەک
تەئسیرێ نەفەس ببت ژ بۆ من
تەشریحێ قەفەس بکەت ژ بۆ من
تەسفییەئێ دل ببت مە حاسل
هەڤدەنگ ببم د گەل عەنادل
مورغێ دلێ موردە بێتە پەرواز
بێ پەردە ببت تەرانە پەرداز
دەم شوبهەتی بولبولان بنالت
گەهـ شوبهی عەنادلان بکالت
ئاهان کو ڤەرێ بکەت سەحەرگاهـ
هەموارە د گەل نەسیمێ هەمراهـ
سەد غونچەئێ دل ژ بەر بکەر بن
سووسن ب زەبان و با خەبەر بن
بشکۆ ژ ببشکڤن ژ خاران
خوونڕێز ببن دمێ هەزاران
سۆرگول بگرین ب ئەشکێ شەبنەم
بولبول بکەنن ل رەغمێ هەمدەم
ساقە بدە من شەرابا گولگوون
بێ دەنگ دەف و سەدایێ قانوون
دا شەحنە و موحتەسب نەبینن
شاهی بجەڤن چو غەم نەمینن
تەشویش بچن ژ قەلبێ مەحزوون
دیسا ببم ئەز ژ نوو دگەرگوون
مەخموور ببم بکرمە لافان
سەرخوەش ببم بکم گوزاڤان
بێ کەیف نەشێم چو ئەز ببێ ژم
دیوانە ببم دوڕان بڕێژم
بەد حال ببم سوڕان ب دەر دم
بێ قال ژ باتنی خەبەر دم
تەشبیهی نەیێ بکەم تەرەننوم
تووتی سفەت ئەز بکەم تەکەللوم
دا کەشف ببن ژ من کەرامات
مەشهوود ببن ل من مەقامات
شوعبە ژ مەقامێ دل ب ئاواز
گول گەشتێ بکەن کەوەشت و شەهناز
بێ دەنگی ژ عەورێ دل ب ئاهەنگ
سەد ڕەنگ سەدا بکم وەکی چەنگ
مانەندی رەبابێ بێ کەمانچە
دەنگ بێ ژ دەفا مە بێ تەبانچە
زوهرە ببهت نەوایێ عوششاق
رەققاس ببت ل ئەوجێ نوهـ تاق
ساز مەی دلێ کول ب زیر و بەم بت
سازندەئێ عشقێ زین و مەم بت
شەرحا غەمێ دل بکم فەسانە
زینێ و مەمێ بکەم بەهانە
نەغمێ وە ژ پەردەئێ دەرینم
زینێ و مەمێ ژ نوو ڤە ژینم
مەعلوول بوویین حەبیب و عاشق
ئیرۆهە وەکی تەبیبێ حازق
دەرمان بکەم ئەز ئەوان دەوا کەم
وان بێ مەدەدان ژ نووڤە ڕاکەم
دەردێ د دلێ مەمێ جگەر رێش
زینا ژ دەروونێ دل جەفاکێش
وێ پەردەگیا عەفیفە مەستوور
وی بێ گونەهێ ژ توهمەتێ دوور
مەشهوور بکم ب تەرز و ئوسلووب
مومتاز ببن موحبب و مەحبووب
ئەو ڕەنگ بکم ژ نوو سەرئەفراز
دا بێنە تەماشەیێ نەزەرباز
دلبەر ل مەمێ بکەن گرینێ
عاشق بکەنن ب دەردێ زینێ
هەمدەرد بکن ب وان سەفایێ
بێ دەرد بکەڤنە حەلوەلایێ
خەلقێ کو ژ سینە و ژ دل ساف
پاکیزە سورشت و ئەهلێ ئنساف
بالجملهعەرەبی بکن ژ بۆ مە تەحسین
بێژن کو ب قەنجی هاتە تەدوین
خەلقێ ژ یحبهمعەرەبی دگەرگوون
هەرچی ژ ئەزەل بوویی يحبونعەرەبی
دا بێن و بکن حکایەتێ گۆش
هندەک بکەرن خوە پێ فەرامۆش
هندەک بکەرن ب جان سەماعێ
هن پێ بکەرن ژ دل وەداعێ
لێ هیڤی دکم ژ موستەعیدان
حەرفان نەگرن ل موستەفیدان
ئەڤ نامە ئەگەر خرابە گەر قەنج
کێشایە مە وێ د گەل دو سەد رەنج
نووبارەیە تفلەنوورەسیدە
هەر چەندە نەهن قەوی گوزیدە
لێ من ژ رەزان نەکر تەمەتتوع
مانەندێ دزان ب کەس تەتەببوع
نووروستێ حەدیقەئێ فوئادە
مەعسوومە عەفیفە خانەزادە
نەوبارە ئەگەر شرینە گەر تال
مەتبووعە ژ ڕەنگێ تەبعێ ئەتفال
من هیڤی هەیە ژ ئەهلێ حالان
تەقبیح نەکەن ئەڤان تفالان
ئەڤ مێوە ئەگەر نە ئابدارە
کورمانجیە ئەو قەدەر ل کارە
ئەڤ تفلە ئەگەر نە نازەنینە
نەوبارە ب من قەوی شرینە
ئەڤ مێوە ئەگەر نە پڕ لەزیزە
ئەڤ تفلەب من قەوی عەزیزە
مەحبووب و لباس و گووشوارە
مولکێ د منن نە موستەعارە
ئەلفاز و مەعانی و عبارات
ئنشاء و مەبانی و ئشارات
مەوزووع و مەقاسد و حکایەت
مەرمووز و مەناقب و درایەت
ئوسلووب و سفات و مەعنە و لەفز
ئەسلەن نەکرن مە یەک ژ وان قەرز
بالجملەعەرەبی نەتائجێ دفکرن
دووشیزە و نەو عەرووس و بکرن
یا رەب مەدە دەستێ خەلقێ ناساز
ڤی شاهدێ دلروبایێ تەنناز
ئوممێد ئەوە ژ ئەهلێ عرفان
ئەو دێ نەگرن ل من چو حەرفان
تەشنیع نەکن وەکی غەیووران
ئسلاح بکن ل من قوسووران
ئەسحابێ کەمالێ پەردەپۆشن
ئەربابێ غەرەز د پڕ خورۆشن
مەئموول ئەوە ژ ئەهلێ رازان
ئەو دێ نەکرن ب من تنازان
ئەز پیلەوەرم نە گەوهەریمە
خود رەستەمە ئەز نە پەروەریمە
کورمانجی و کۆهی و کەناری
ڤان چەند خەبەرێ د کوردواری
ئمزا بکرن ب حوسنێ ئەلتاف
ئسغا بکن ئەو ب سەمعێ ئنساف
ئەسحابێ غەرەز کو گوهـ بدێرن
عەیبان ب کەرەم ل من ڤەشێرن
ئاڤا ڕویێ شاعری نەڕێژن
گەر مومکنە یێکە قەنج ببێ ژن
سەهو و غەلەتان نەکەن تەعەججوب
تەئویل بکەن ژ بۆ تەعەسسوب