٦
سەبەبێ نەزما کتابێ ب ڤی ئەزمانی د سوورەتێ شەکوایا ژ دەورانی و گلیا ئەنبائێ د زەمانی کو ل بال وان یەکسانە هونەردانایی دگەل عەیبا نادانی
لە کتێبی:
مەم و زین
بەرهەمی:
ئەحمەدی خانی (1650-1707)
4 خولەک
2157 بینین
خانی ژ کەمالێ بێ کەمالی
مەیدانێ کەمالێ دیت خالی
یەعنی نە ژ قابلی و خەبیری
بەلکی ب تەعەسسوب و عەشیری
حاسل ژ عناد ئەگەر ژ بێ داد
ئەڤ بدعەتە کر خلافێ موعتاد
سافی شەمراند ڤەخوار دوردی
مانەندی دەری لسانێ کوردی
ئینایە نزام و ئنتزامێ
کێشایە جەفا ژ بۆ وی عامێ
دا خەلق نەبێژتن کو ئەکراد
بێ مەعرفەتن بێ ئەسل و بنیاد
ئەنواعێ ملەل خودان کتێبن
کورمانج تەنێ د بێ حسێبن
هەم ئەهلێ نەزەر نەبێن کو کورمانج
عشقێ نەکرن ژ بۆ خوە ئامانج
تێکدا نە د تالبن نە مەتلووب
ڤێکڕا نە موحببن و نە مەحبووب
بێ بەهرەنە ئەو ژ عشقبازی
فارغ ژ حەقیقی و مەجازی
کورمانج نە پڕ د بێ کەمالن
ئەمما د یەتیم و بێ مەجالن
في الجملهعەرەبی نە جاهل و نەزانن
بەلکی د سەفیل و بێ خودانن
گەر دێ هەبووا مە ژی خودانەک
عالی کەرەمەک لەتیفەدانەک
علم و هونەر و کەمال و ئزعان
شعر و غەزەل و کتاب و دیوان
ئەڤ جنس ببا ل با وی مەعموول
ئەڤ نەقد ببا ل نک وی مەقبوول
من دێ عەلەما کەلامێ مەوزوون
عالی بکرا ل بانێ گەردوون
بیناڤە روحا مەلێ جەزیری
پێ حەی بکرا عەلیێ حەریری
کەیفەک وە بدا فەقیهێ تەیران
حەتتا ب ئەبەد بمایی حەیران
چ بکم کو قەوی کەسادە بازار
نینن ژ قوماشی ڕا خەریدار
خاسما د ڤی عەسری دا کو هەمیان
مەعشووق و حەبیب بوونە هەمیان
یەعنی ژ تەمەع دراڤ و دینار
هەر یەک ژ مە ڕا وە بوونە دلدار
گەر علمی تەمام بدی ب پۆلەک
بفرۆشی تو حکمەتێ ب سۆلەک
کەس ناکەتە مەیتەرێ خوە جامی
ڕاناگرتن کەسەک نزامی
وەقتێ کو مە دی زەمانە ئەڤ ڕەنگ
في الجملهعەرەبی ل سەر دراڤی بوو جەنگ
حەزکر مە ببینە کیمیاگەر
گاڤا کو مە دی نەبوو مویەسسەر
نسفییە مە پێلەکێ عەمەل کر
تەسفییەیێ جەوهەرێ دەغەل کر
قەلبێ مە نەکر قەبوول حیلە
قەت بوو غەرەزێ نەبوو وەسیلە
دین چوو و نەکەت ب دەست مە دینار
پاشی ژ نەچاری بووینە سەففار
سفرێ خوەئێ خەف مە ئەشکەرا کر
قرتاسیە بوو مە لێ دوعا کر
دەعوەت گەڕیا ب سدق ئجابەت
بوو واستەئێ قەزایێ حاجەت
ئەڤ پۆل ئەگەر چ بێ بەهانە
یەک ڕوونە و ساف و بێ بەهانە
بێ حیلە و خوردە و تەمامن
مەقبوولێ موعامەلا عەوامن
کورمانجیە سرفە بێ گومانە
زێڕ نینە ببێن: سپید مانە
سفرێ مە ئێ سۆرە ئاشکارە
زیڤ نینە ببێن کو کێم عیارە
نەقدێ مە مەبێژە: کێم بهایە
بێ سککەئێ شاهێ شەهرەوایە
گەر دێ ببوا ب زەربێ مەنقووش
نەدما وەهە بێ رەواج مەغشووش
مەحبووبە ب کەس نە نامزادە
لەو بەخت سیاهـ و نامورادە
قرتاسیەیا مە بێ پەناهان
بێ زەربێ قەبوولێ پادشاهان
مەعموولە ل با گەلەک عەلیمان
مەقبوولە ل با گەلەک حەکیمان
لێ حاکمێ وەقتێ مەعرەفتناک
مەسمووع نەکر ب سەمعێ ئدراک
میرێ کو ب ناڤێ میرزایە
مەحزا نەزەرا وی کیمیایە
قەلبێ د زەغەل دکەت بلۆری
پۆلێ د دەغەل دکەت فلۆری
سەد بار هەبن فلووسێ ئەحمەر
دەر حال دکەت ب یەک نەزەر زەر
ئەعلایی دکەت ب قەهرێ ئەدنا
ئەدنایی دکەت ب لوتفێ ئەعلا
پاشان دگرت وەکی ئەسیران
ئازا دکەتن وەکی فەقیران
هەر ڕۆ ژ هەزار بێ نەوایان
هەر لەحزەب لوتفێ سەد گەدایان
زەنگین دکەتن ب دەستێ هممەت
حکمەت ئەڤە ناکەتن چو مننەت
گەر دێ وی نەزەر بدا مە جارەک
ئکسیرێ تەوەججوها موبارەک
ئەڤ قەول هەمی دکرنە ئەشعار
ئەڤ پۆل هەمی دبوونە دینار
ئەمما نەزەرا وی زێدە عامە
لەو خاس نەزەر ژ دل نەدا مە
ئەو رەحمەتێ خاسسە بۆ عەوامێ
یا رەب تو بدی وی هەر دەوامێ