بیان نفس بشری کە نە نوع است
لە کتێبی:
کۆمەڵەی شیعری فەقێ قادری هەمەوەند
بەرهەمی:
فەقێ قادری هەمەوەند (1830-1890)
3 خولەک
831 بینین
نەفس بەشەری نەوعش نۆ قیسمەن
هەر قیسمش مەتبووع یەک قەلب و جیسمەن
مەرزییە: جە کار سەواب کاهیلەن
پەرێ ئەکل و شورب سەخت نە تەعجیلەن
نەفس لەووامە: جە شەڕ و سەواب
بە فیعل هەردوو مەکەرۆ شیتاب
دمای هەر گونا تەوبە مەکۆ قەست
چون یاوا بە فیسق مەدەرۆ شکەست
نەفس مولهەمە خەیرش قەلیلەن
خەتەرەی قەلبش بە شەڕ مائیلەن
دایم جە کردەی گوناهـ عەزیمەن
پەی تەسکین ماچۆ خودا ڕەحیمەن
نەفس موتمەئین عەدووی بوزورگەن
هەردەم جە گەللەی سەواب چون گورگەن
بە کۆهـ گونای ویش نمەزانۆ
کاهێ گونای غەیر بە کۆهـ مەوانۆ
نەفس عیشقییە خەیلێ زاڵمەن
عەنید و جەهوول، عەدووی عاڵەمەن
جە لاشان نەزەر حەسنا حەڵاڵەن
ماچان ئیمتیحان سونع جەلالەن
جە ئەفکار وێش هەر وێش سیددیقەن
جوملە خەلائیق جە لاش زیندیقەن
نەفس فەقیرە نەدارۆ تاعات
بێ سەلات و سەوم بێ فیتر و زەکات
تاعات جیسمی و حەرەکەی زووبان
شیرک ئەکبەرەن جە لاش هەر زەمان
جە لاش فیکر دڵ عەین تاعەتەن
تاعات جیسمی ڕیایی و تاماتەن
مەزهەبش جەبرەن «دائم المدامعەرەبی»
یەکسانەن جە لاش حەڵاڵ وحەرام
نەفس و جەسەدش هەردەم زەلیلەن
جەلای وێش تەریق فەقرش دەلیلەن
نەفس ناتیقە ئەکسەر شاعیرەن
حازر نە جەواب زوبان ئاوەرەن
ئەغڵەب مەیلشان چەنگ و ڕەبابەن
مەشغووڵ مەستی و بەزم و شەرابەن
ئستیهزا مەکەن بە کەعبە و زاهید
مەدداحەن جە وەسف شەراب و شاهید
وێشان بە عاریف، زاهید بە نادان
سوفییان وە خام و سالووس مەوانان
ئەکسەرش مەزهەب جەبرش عادەتەن
نە مەشغەڵەی فیکر کەم عیبادەتەن
نەفس کامیلە ساکینەن هەردەم
سابیرەن جە ئەمر تەفریح و ستەم
دائیم مەشغووڵەن بە تەوا و تاعەت
جە گوناهـ وێش دارۆ نەدامەت
نە ڕەنج و تەعەب نەمەبۆ مەلال
مەشغووڵەن هەردەم بە کەسب حەڵاڵ
تابیع بە عەقڵەن، مەرد موسلیمەن
یەقینش قایم، تەبعش سەلیمەن
ڕەئس هەر نەفس نەفس ئەممارە
موعارەزەی ئەو نەدارۆ چارە
ئیسمش جە قورئان حەق کەردەن ئەدا
«الأمارةُ بسوءِ الفحشاعەرەبی»
سەرمایەی فەساد، فیسق و فوجوورەن
گۆش، چەشم دڵ بەو کەڕ و کوورەن
ئەر موڵک دنیا جە لای وێش کۆ جەم
وێش بە بێ نەوا مەبینۆ بە چەم
پەناهم بە تۆن حەمید و مەجید
حیفزم کەر نە شەڕ ئەممارەی پەلید
بە حورمەت نوور نەبییی هودا
نەفس کامیلە وەنەم کەر عەتا
«فەقێناسناوی ئەدەبی» ها ئەنواع نەفس بی تەمام
بەر موحەممەد بۆ سەلات و سەلام