دلبەر گەلەک جوانە
لە کتێبی:
شەفاق
بەرهەمی:
جگەرخوێن (1903-1984)
6 خولەک
1293 بینین
دلبەر جوانە شرین و رندە
شۆخ و شەپالە بەژن بلندە
سەری گهایە بەر تاقێ گەردوون
ل سەر سەرێ وێ تاجا فەریدوون
ب ژێر دە بەردان گولی و رەشبسک
کراس بهارە، سۆر و زەر و کەسک
دور و جەواهر ژ دێمە، خوەش روو
کەڤانێ بەهرام-شۆپینە ئەبروو
دو چاڤێ مێرکوژ، پنگاڤ و پەترۆل
لێ سینگ و گەردەن جەزیر و بینگۆل
هێستر ژ چاڤان جۆبار و رۆبار
ل سەر مە دگری، نالین و هاوار
هەبوون و دەولەت، ل هەر دەر و جی
ئەم تێدە ژار و بێ نان و برچی
بێگانە تێدە بوونە جوامێر
خستن دەستێن خوە ئەڤ دەولەت و زێر
ل سەر مە پاشا، ب تۆپ و لەشکەر
شێخ و بەگێن مە ژ وان رە رێبەر
کوردێن پەریشان-گاڤان و گوندی
کۆلا و بندەست، زەنجی و هندی
ئەز تم دنالم، هاوار و گازی
دەستێن هەڤ بگرن، برچی و تازی!
ب سەر چیاندە ب دەنگ و هالان
ب زۆر بستێنن ژ دژمن تالان
هەچی نکاری دۆزا خوە بگری
د بن زەنجیرێ دژمن دە دمری
ئەوێ نکاری هلکشیسەر شاخ
د بن لنگان دە دچی، دبی ئاخ
ئەگەر نەخی دەست تو دار و دەولەت
د نێڤ جهان دە تو نابی ملەت!
دژمن گهایە، ب تۆپ و لەشکەر
ئێریش دبی مە وەک دێوێ سێسەر
چاڤێن خوە ڤەکن، بنێرن ڤیتنام
بوونە یەک پەرچە، پسمام و دۆتمام
ب خوینا دژمن سۆر کرنە مەیدان
جەگەرێن نەیاران خوەش داخ و کەی دان
ل سەر سەرێ وان تم گولەباران
زارۆک تێن کوشتن وەک بەرخ و کاران
لێ تم دچن پێش هەمی ژن و مێر
دژمن دشکێنن وەک پلنگ و شێر
ب جامێری تەڤ خوە ددن کوشتن
ناخوازن بژین بندەستێ دژمن
دڤێن کۆ بژین سەربەست و ئازاد
د قادا خوە دە رووگەش و دلشاد
بکەڤن رێزا ملەتێن سەربەست
ناخوازن بژین هەژار و بندەست،
خوەلی ل وە بی، شازدە ملیۆن کورد
بندەستێ دژمن هەژار و زگورد!
بەلەنگاز، رەبەن،مەست و پەریشان
نکارن بخون تێر نان و باجان
بەرە ئەم بمرن، هەرن ئاڤ و ئاڤ
د ناڤ خەلکێ دە بێ دەولەت و ناڤ
ل شوونا ئاخێ، چاویشێ نوقتێ
مالێ مە دخون ب مە چ خوەش تێ
چەکان دکرن دا هەڤ بکوژن
دژمن خوینا مە هاویر دمژن
دخوازم رابن ژ تامارا خەو
ژ دژمن رە ئەم نەبن چێلەکەو
پێزان و رێزان، ب تەکتیک و ژیر
هۆزانێن رێبەر ببن دەستەگیر!
بووکێ بگوهێزن، بگرن کوردستان!
ل هەر دەر بکن گۆڤەند و دیلان
ئەم تەڤ دە بخون هاتن و هەبوون
د ناڤ مە دە کەس نەبی جگەرخوین
لێ ون زانبن قەرێژ و هەبوون
بکێر وە نایێن رۆژا سەرخوەبوون
لێئێ کۆ ئیرۆ بدی رندی
پارا وییا تم پایەبلندی
دەما کورد ببی سەربەست و ئازاد!
ێ چکووس و پیس دمێنن بێداد
چاڤێن خوە ڤەکن کوردێن بۆرجەواز
رەنجبەرێ دژمن، ترەک و تۆلاز
دەستێن خوە بدن کوردێن پالەوان
داکەڤن مەیدان، ب مال و ب جان
ئەڤ رۆژ یا وەیە، وەرن ب رندی
دەستێن خوە بدن کارکەر و گوندی
باژاری، گوندی، ژیر و خوەندەوار
هاویر بگەرن وەکە گورێن هار
تەنێ ب زانین و ب تەکتیک و پیش
ب پێش ڤەباژۆن هەمی کار و ئیش
مارکسی،نۆرسی، تەڤ وەلاتپەروەر
دەستێن هەڤبگرن، ببن یەک چەپەر
تاخانی ئاڤا نەکن ب رندی
ل سەر بۆیاخێ مەکن دوبەندی
ژ دەستێ دژمن مە وەلات دەرخست
بەرە بێن مەیدان چەند ئاور و رست
وێ چاخێ راستە کو ئەم بگرن هەڤ
لێنە ب کوشتن،ب زمان و دەڤ
ما کی دبێژی : قەلسە کەوێ من؟
یان کی دبێژی : ترشە دەوێمن؟
لێ ئیرۆ دژمن سەردارێ وەلێت
ئەم ژی ژ هەڤ رە ببن ئار و پێت
خورتی یا مەیە، یەکتی و زانین
کۆکا خەباتێ پێ تێتە دانین
دەستێن وە بشکن، چ تۆن مرۆڤن؟
کەنگی شیار بن نەهرچ و هۆڤن؟
دچن بهشتێ گەرناس و مێرخاس
دۆژەهـ شوونا ئێن بندەست و پێخواس
خوەندا و زانا دژین ب رندی
خوەلی ل وی بی،هەچینە خوەندی
بێتر ئەو کوردێن گەرناس و دژوار
نەخوەندی، برچی، بۆیەچی،بنبار
بەخداو مووسل، هالەب و بێرووت
هاتن داگرتن ژ کوردێن پێرووت
بن دارێ دژمن کۆلا و بندەست
د بن باران دە پشتا وان شکەست
دژمن ب خوەندن وەزیر و پاشا
ل سەر پشتا مە دخون مەئاشا
ژ دژمن رە ئەم خوەش دبن لەشکەر
شۆرەش گور بوویە لێ ئەم ناچن شەر
دەولەمەدنێن کوردوەکە هرچ و گور
مالێن خوەددن دژمن هوور و گر
نە ددن شۆرشنە ددن پارتی
نایێنە گۆتن هەرچی ڤەشارتی
ب سەردە ئێئەریش مە دکن وەک هۆڤ
چاڤێن وان برژن، ئەڤ رەنگە مرۆڤ
ژ بۆ وەیە ئەم دڤێن سەربەستی
ژ سەر وە راکن دیلی و مەستی
ئەم ب مال و جان، تەنێ ون ب مال
خەباتێ بکن تەڤ دۆست و هەڤال
خوەلی سەرن ون، گەمار و چکووس!
بکەڤن دەخلێنوە رەقک و سووس
دژمن بستێنی ژ وە مال و قاد
برزن،بمرن،بێ کۆک و بنیاد
خەباتکار دەما دکەڤن زندان
ل سەر وانناگرین، دکەنن ب وان
ب وێ گەمارا بەر دەستێن دژمن
د سەر مە را ون خوە بلند دکن
دەڤێ خوە ل مە ڤەکریە رەشدێو
ژ خەو رانابن، کوردێن کورێ گێو
هاوار دکم ئەز ب رەنگێ زاردەشت
بەسە، نەمایە،دەما دەف و خشت
دەما تانگ و تۆپ، فرۆک و سارووخ
نایێن هانا مە یەزدان و مەردووخ
وارێن خوەبەردانساویر و گۆمان
جاندار گهانە راژۆرێئەزمان
د ڤێ دەمێ دە بێ خوەندن و چەک
لبەر دیواران بێ نان و پارسەک
د بن لنگان دە وەک پووش و پەلاخ
دمرن، درزن،هەمی دبن ئاخ
رابن ب خورتی، ملهاسن و مێر
ل بەر دژمن ئەم رابن وەکی شێر
د بن کەڤر دە نامێنی گیا
ژبەر باهۆزێ خوار نابی چیا
جی نادن رەڤێ قەت شێر و پلنگ
زۆرا مە نەبر سەدسالی فرنگ
شێرێن : دمیات و ئەککا و هەتتین
ناڤێ مە کوردان ب زێر نڤیسین
باڤ و کالێن مە: هەوری و میتان
ب زۆر دانینە سینۆرێن کوردان
کاردۆخ و کاشۆ، مادی و سۆبار
وان ب خوینا خوە پارساتن ئەڤ وار
نە شەرمە، کۆ ئەم گەرناس و کوردن
ژ دژمن رە ئەم وارێن خوە بەردن
ب هەڤ رە رابن جۆتکار و کارکەر
زانا و رێبەر،پالا و رەنجبەر
دەستێن هەڤ بگرن ب راست و رۆنی
د قادا خوە دە شازدە ملیۆنی
کی کوویە دەولەت ب تزبی و خشت؟
پارسەک و بندەست چۆن دچن بهشت؟