ژ دەست بەختێ رەش و هەڤالێن شاش
لە کتێبی:
باهۆز
بەرهەمی:
عوسمان سەبری (1905-1993)
7 خولەک
1136 بینین
چقاس بەختێ مە رەش و کرێتە د ناڤا جهان!
نەمانە بندەست پەپووک و رەبەن ژ خەینی کوردان!...
ژ بۆ ئازادی هەمی شەڕ دکن، چ رەش و چ زەر،
هەیا ب ماوماوکەس ژ بندەستیێ دەردکەڤن دەر
گەلەک مخابن نزام ژ بۆ چ ئەم خوە داتینن؟
ڤێ کێمیا هان ژ دەستێ نەیار گران نابینن!
هەر جار ب رەنگەک ئەم تێن خاپاندن دووڤک و تەڕی.
بێ ناڤ و روومەت د ناڤا لنگان خوەلی و حەڕی
گەلەک دکێشن ب دلفرەهی زیناتا نەیار!
ژ لەورە ئەم بوون کۆلە و کۆلی ژ بۆ کۆلیدار..
لێ ژ بۆنا هەڤ گەلەک ژێهاتی وەک باز و پلنگ،
بۆ هلوەشاندن هەمی شارەزا وەک تەڤر و کولنگ
بوون دو هەزار سال د ناڤا دنێ بێ ناڤ و کیان
ب هەزرینگکێشی دنالن د بن گرانبارێ هان!،
چقاس دخوازن ڤی بارێ تەرەس ل سەر خوە راکن،
هەرچیێن پێشەنگ خوە ددن ئال ب یا مە ناکن.
دیندار دبێژن: هوون خوەدێنە ناس دەرکەتن ژ دن!..
بێدین دبێژن: وە رێ شەمراند هوون بوونە خائین!
ب شان و روومەت ئازادی خوەستن بێدینیا مە،
هەزکرنا وەلێت ستەم نەکێشان خائینیا مە...
مە نەدزانی کو ئەم کورد ب خوە بەرپرسیارن،
گونەهێ مەیە ژ بۆ دۆزا خوە ب خوە نەیارن.
ڤێ بندەستیا دو هەزار سال، گەلەک سەرەنجام،
سنچی ژ مە بر، بێ روومەت هێلان بوونە جانخولام.
هەروەکی خوەدێ ئەم دانە ژ بۆ کۆلەتیێ بەس،
بێ سەرهلانن بژین ب پیسی ژیینەک تەرەس!..
سەد هەزار تف ل ناڤچایا وێ هەکە وا بە ژین،
چێترە مرن، ئان تشتەک کرن، نە هۆلێ مایین..
***
ژ دو هەزار سال هەیا دەهـ سالان ئەو دەما کو چوو
مە دەڤ ژێ بەردا دڤە ژ بیر کن نەما بدن دوو
بەرپرسیارێن وان دەمێن چوویی چوونە و دچن
ئەم گازنا خوە ژ کوردێن ئیرۆ ئێن بیربر دکن
ناڤێ وان بیربر لێ ئەو خوەشبیرن هۆ وەلالێ خوە
بۆ دلخوازەکێ ژ بیرا دکن تەهت و لاتێن خوە
ب دلپاقژی ژ باڤ و کالان هین وێداترن
نە ژ بۆنا خوە: لێ ژ بۆ خەلکێ کارن بنرن
باڤ و کالێن مە دگۆتن شوکور ئەم بوون بسلمان،
ما ژ بۆنا چ ئەم فەرقێ تێخن ناڤ کورد و ترکان!..
لێ ترک و ئەجەم ل مەنە نێڕین ب چاڤێن بران
ل مە سوار بوون„ خونا مە مێتن وەک سەئا و گوران
قەلس و پیسێن مە هلدبژارتن دکرن پێشەنگ
خورتێن مە کوشتن وەلات ژ مە چوو بێ قڕێن و دەنگ
پشتی کو ئەم کورد د بەڤ دە کەتن بوون هەزار کەری
ز؛ ئنا و زژرەک بوون دەستێ نەیار ئەم مان بێ سەری
هین پاشێ رابوون چەند کەسێن هێژا سەری هلانین
ب شەڕ و شووئەش دۆزا مە کنردان ددانە
زانین لێ مڵەل ژ هۆ ڤێشوورەشا هاننە پێکهاتی بوو
ژ لەورە دژمن زۆرا مە دبری ژێهاتی بوو
پشتی کن دارە ئەجەم و ترکان سەرێ مە شکاند
چەند جامێرێن کنرد تۆڤێ شوورەشێ ژ موو ڤە رەشاند
چقاس کن ئەڤ تۆڤ تەڤ هشننە بوو؛ لێ هنەک ژێ
جهێ خوە دگرت رچا خوە ژ نوو بەرددا ئەردێ
ژ هەر ئالیکی خۆرتێ نوو رابوون ب دۆزا وەلێت
دەست ددانە هەڤ ب دلەکی گەرم تەڤ ئاگر و پێت
د وێ هینگێ دە دن رامانێن خنرت همبێز کر جیهان
ل ژۆر شێورەوی، ژ ئالیێ دن خوەدی سەرمیان
یەکێژ بۆ خوە ئاشیتی دجر ئارمانج و پەرگال
ین دن شەر دخوەست د ڤێ رین هان ددنن گەلەک منل
کوردجن کو هەردەم ئازادیپەرەست بون ئاشیتیخواز
دا سەرخڤڤە ببن د ناڤ کوردستان گەش و سەرفراز
ب دلەکی خوئ تهەنگامە کرن وان ب مێرانی
ژ بۆ کۆلیدار، هەڤالبەندێ شەڕ سەری دانانی
سەرگەرمێن دع وان بوونە شێورەوی یانێ کۆمۆنیست
لێ زۆر مخابن هەڤالێننە کورد ب ئەقێ وان لیست
دگۆتنە وان: ژ بۆنا ئیرۆ ب ناڤێ کوردان،
دڤێ هوون نەکن د ڤی وەلات تو پەیڤ ئوودۆزان،
کوردتیا وە، ئالیکار یەژ بۆ کۆلیدار،
گەر هوون ڤێ بکن دبن خولامۆک د دەستێ نەیار...
ب ڤێ گۆتنێ هاتنە خاپین ئەو کوردێن بیربر
دۆزا کوردتی د دلێ وان دە ب جارەکێ مر
ب ڤێ رامانێ دەما کو چووبوون مەهرەجانا گەش
نە بوونە خوەدی ژ کمدیتڤێ ڤەگەڕین روورەش
کەس ژ وانا نەدوێر کو بێژە: کوردستان،
وەلاتێ ننە، ئەز هاتم ڤرا ب ناڤە کوردان!
هنەکان ژ وان کوئنێ خوە ڤەشارت بۊ شەرم و فهێت،
دا کونە بێژن خوە کورد دزانە، ئەڤە یا کرێتل.
ئەڤ پیسڤا هان تەڤ هەمیژ بۆ لتن جارەکە دن
ژ بۆ مەهرەجان و جڤانگەڕان ئەو بێنە شاندن!!...
هۆ هەڤالێن چاک ب ڤێ) فەکا هان قیما خوە ئانین
ژ بۆ ڤان لشلان دۆزا خوە بەردان سەرێ خوە دانین.
ب وە ناکەڤە بوون پالەیێن کورد ب ناڤ و روومەت
دۆزا خوە بەردان ژ بۆ مە کوردان دبە خیانەت...
لێ ئەز دزانم بوون هاتن خاپن کوڕێن وەلاتن
خەلەت و شاشی وە ژێ درناخن مێرێ ئەباتن
ببن کۆمۆنیست، کۆئنۆنیسلێن کنرد، کوردێن کۆمۆنیست
د ڤێ ریا هان دەنگێ مە کوردان جهانێ بلیست
ئەڤ بوونە دەهـ سال ل مۆسکۆ دژ مستەفا بارزان
ب شەڤ و ب رۆژ خەبالێ دکێ ژ بۆ مە کوردان
مە نەدیت کەسی ل دەستێ وی دا گۆتێ راوەستە،
ژ بۆ £[ئەلێ کورد خەباتێ مەکە ل ڤرداوەسلە..
وایە ل لران وەلالڤێن کورد ب دلەکی خورت
خەبالێ دکن، پارتیا تۆدە ب دەسلێ وان گرت
ئەو خەباتا کو ل ئیران دبی، بۆ چنە ل ڤر؟ ل.
ناڤێ کورد گۆتن کرنە گونەهـ وان دڤێ بمر!...
لێ ئەم ناخوازن خوە ژ بیراکن دڤێ-ئەم هەبن،
هەرچی ناخوازن بلا بقەشن ئەونا تننە بن
ئەڤ بوونە سی سال ب شەڤ و ب رۆژ مە قیڕ و گازی،
دەستێ مە ڤالا، زکێ مە برچی، پشتا مە تاز
ب ڤی هنلج هنن مە هشیار کرن چەند هەڤال و یار
|) ن کو هەڤ هگن تێکەڤن قادێ پێشبەری نەیار
چاوان دخوازن بەرێ وان بادن ژ نەیارێن وان؟
ژ کێ رج دێهلن بلگرلنا ڤ گرانبارێ هان؟!.
کەس نینە ئۆ کو بارێ کەس هلگرە سەر خوە،
دڤج خۆرلێن کوئ د ڤ بەرێ هانا بجنە بەر خوە
هین دخوازن کو بارێ خوە باڤێن دەرێن ژ مەڤدان،
وەکی نەمەردان دۆزا گەلێ کورد بسپێرن جهان!
چهان چ کاری ژ بۆ مە بکی کو ئەمنە مێر بن
ژ خوە بێهێڤ، ژ مڵەل ب شک، هۆلێ بێکێر بن.
باڤ و کالێن مە خوە سپارل خەلکێ، گاجا خوە بەردان
بوومەتوو نامووس، ئازادی، فەلات لەڤ دە ب دەر دان
دخوازن ئیرۆ ژ نوو ڤەگەڕن لستکا بەرێ
????
ئڤا ئاو لوجاران ناکن جهان هلوەشی
دڤێ ئەم بگرن هەقێ گەلێ کوئد ب ئ: ئۆر ب خوەشی
هەکە وا نەب، چاوان دکائن بێژن ئەن مێرن؟
داکەتیێن مەد، چێئیێن رسلەم گوهدەرزێ شێرن..
ئەڤ ریا هانا خێرنەخوازێن کوڕ ئاڤێلن بەر وە
ب ڤێ}^ئەکا هان ریا روومەتێ باران ل بەر وە
ئارمانجا کوردە دڤێع هەر بکە شەڕێ کۆلیرار
دووڤکێن د و، بێن پەلچقاندن وەک سەرێ مار
دڤێ بنانی کۆلیرار کییە؟ دورڤێوی چی} رە؟
کۆلیدار کەسێ کو وەلات ژ من ب زۆر بریە.
ناهێلە تێ دە بژیم ب سەرخوە سەربجست و ئازا
دبە ژ من ئەو هاڤلا ئەردان بستان و رەزا
دڤێ بمینم بێ نڤیساندن، خوەندن و زمان
دا کو ڤنجک ل) م ژ ئ ئوویێ جهان بێ ناڤ و نیشان
چ کەسعع کوڤێیەکا هان دکە کۆلکلارێ من
دڤێ هەرگاڤێ بێژن گەلێ کورد: ئەڤ نەیاژێ من
هووننە بیرن قەت ژ بۆ کۆلیدار تووار و جیان،
نە ژ رۆهەلات، نە ئ رۆئاڤا، نیڤرۆ و چیان،
زۆرکەرێ بێباڤ ل کو بێدیتن ئەوە کۆلیدار
دلێ ویقڕێژ، چاڤێن وی برچی دژمن و نەیار.
ئەز هێڤیکارم کو هوون ناڤە کورد ژ بیرانە کن،
ب کرێن هۆلێ دلێ نەیاران ل مە شانە کن.
کورد رێ وندایە نەما دزائوە ژ کوو بچە بان
هوون ببن رێبەر ژێ رە سالخدن ریا کوردستان
کوردستان توجار نایێ سلاندن بێ وەست و خەبات
کەسێنە ئێشی ما قەت دبینی ئازاد، فەلات؟
ئارمانجا کوردە ژ بۆ ئازادی د قادێ مایین
کی ڤێ نەخوازە ژ بۆ گەلێ کورد ئەو دژبە خائین