تابلۆی چوارەم
لە کتێبی:
کاوەی ئاسنگەر
بەرهەمی:
شێرکۆ بێکەس (1940-2013)
10 خولەک
1031 بینین
«جێگا لە هەمان شوێنی ڕابردوو ئەچێ و چەپەکترە، کاردا و میدیا و کارون هەریەکەیان بە شێوەیەکی جیاواز جیاواز لە یەکتر پاڵکەوتوون و دانیشتوون» کارون هەڵئەسێتە سەر پێ و بە کزییەکەوە ئەپاڕێتەوە ئەڵێت:
کارون:
ئەی «لەهار»ی بە چنگ و دەس
فریای ئاژەڵی خەڵک کەوە
خەڵکی بێکەس
خۆت نیشان بە، دەربکەوە!
ئاهەنگی چی!
لەناو شاخا، لە پێدەشتا
لە پارەوە هەتا ئێستا
ئاژەڵی لەڕی سکبرسی
بۆ لەوەڕی سەوز ئەگەڕێ
نەک تامی کرد
تا نەشی دی!
- پشوویەک -
مادیا:
ئاهەنگی چی!
کاردا:
ئاهەنگی چی!
کارون:
کۆڕی ناو زەماوەنگی چی
دەمی قڵیشی سەر زەوی
وەکوو دەمی ئێمە وشکە
گیانی تینوو
درەخت مردوو
لە جێگەی بەر لقوپۆپی
وشکەوە بوو
تینوێتی و برسێتی ئەگرێ
ئاهەنگی چی!
مادیا:
کۆڕی ناو زەماوەنگی چی!
کارون:
ئەی لەهاری خێر و بێری
پڕ لە شادی
ئەمساڵ بارانمان هەر نەدی
باران، باران
کاردا:
چاوەڕوانین هەر نەباری!
باران، باران
مادیا:
با داکاتە سەرمان بە تاو
با دڵ، با گیان
بیخواتەوە
کارون:
با ژیان تازە کاتەوە!
«کاوە دێتە ژوورەوە چەند هەنگاوێک دوور لێیان ئەوەستێ، گوێ ئەگرێ»
- پشوویەک -
کارون:
باران بۆ کێڵگە و دەغڵ و دان!
بۆ لەوەڕگەی سەوزی کوێستان
باران بۆ نان
کاردا:
چاوەڕوانین هەر نابارێ!
بۆ نابارێ؟
کارون:
ئەی لەهاری بەدەسەڵات
دەنگت نەبوو، دەنگت نەهات
فریای ئاژەڵ
فریای مێگەل
فریای شوان و جووتیار کەوە
فریای سکی هەژار کەوە!
مادیا:
«ڕوو ئەکاتە کارون»
پەنا بەرن بۆ لای «ئانلیل»
دروستکەری دنیا ئەوە
مایەی فەڕڕ و پیتی ژیان
تەنیا ئەوە!
چرای ڕووناکی ژین ئەوە!
باران بارین
بە دەس ئەوە
کاردا:
قڕەوبڕە و چەنەی ناوێ
ژیان خەوە
ئەنجام تاریکاییی شەوە
باران ببارێ و نەبارێ
مردن ڕێگەمان پێ ئەگرێ
«نیتی» بۆ خوانی ئەژدەهاک
سەرمان ئەبڕێ
- پشوویەک -
پێتان ئەڵێم: سەرتان سووک کەن
کۆڵ بە دنیاوە هەڵمەگرن
ئەمڕۆ و سبەی، زوو بێ و درەنگ
ئەبێ بمرن
کارون:
نامرین ئەگەر ماری سەرشان
ماری دەم خوێناوی تاوان
بەڵای ژیان
تێر بخوا داوای دڵ نەکا
لە خواردنەوەی خوێن بێزار بێ
- پشوویەک -
دوژمنی گەورەمان مارە
کە مار نەما، یان تێری خوارد
هەموو کەسێ بەختیارە!
مادیا:
دیارە شێتی
ئەگینا کەی ماری برسی
ماری زۆردار
تێر لە مێشک و لە دڵ ئەخوا؟!
- پشوویەک -
قرچەی گەرما، ڕۆژانی سارد
هاتن و چوون
هەزار بەهار
خڵتانی خوێنی خۆیان بوون
بەڵام ماری نەوسن و هار
تێری نەخوارد!
کاردا:
قڕەی ناوێ
چەنەی خۆتان بۆ شل ئەکەن؟
تووشمان مەکەن!
خواستی فریشتەکان وایە
قڕەی ناوێ
«تەماشای کاوە ئەکات»
کاوە بەردە، دەنگی نایە.
کارون:
وای تێمەگەن،
لە دڵا زیت و وریایە!
کاردا:
ئاسنگەرە
ئەم لە دەروونا ئەسووتێ
وەکوو ئێوە ئاسنی سارد
بە قسەی بێجێ ناکوتێ!
کارون:
بە قسەی تۆ
گوێی دڵی خۆیمان ناداتێ
مادیا:
بێدەربەستە:
ماتە، پەستە
کارون:
لە پارەوە هەتا ئێستە
شەش قوربانی ڕێکی داوە
ناهەقی نییە کە پەستە!
مادیا:
ناهەقی نییە کە پەستە!
کاردا:
قڕەی ناوێ، وا باشترە
هەر بێدەنگ بێ
ئەم ئاگرە
بە من و ئەو دانامرکێ!
ئەو چاک ئەکا
قسە ناکا
مادیا:
وتم بەردە، دەنگی نایە!
کارون:
«لە دوور دەنگی دەهۆڵ و زوڕنایە، کارون گوێی بۆ شل ئەکات»
دەنگی دەهۆڵ و زوڕنایە
کاوە:
«پاش ئەوەی لێیان دێتە پێشەوە»
دەنگی ڕسواییی ئێوەیە
زوڕنای مەراییی ئێوەیە
کارون:
هی ئێمەیە؟!!
کاردا:
ئەو ڕسوایییە کامەیە؟
مادیا:
«بە تەوسەوە»
دەنگوباسی لای کاوەیە!
کاوە:
ئەوەی ئەیڵێم بۆ کەسێکە
بۆ یەکێکە
مێشکی دیلی زۆردار نەبێ
دڵی لەناو داوی شەوا
وەک مردوو گرفتار نەبێ
ئەوەی ئەیڵێم بۆ کەسێکە
کوێلەی خەم و ئازار نەبێ
پێشێلی ڕۆژگار نەبێ!
«پشوویەک، هەموویان لێی دێنە پێشەوە»
قسەی دڵم بۆ یەکێکە
کڵپەی ئاگری هەردوو چاوی
تاریکیی ڕووناک ناکاتەوە
ترسنۆکی بسووتێنێ
نەنگی ناوچەوانی پێشووی
بە خوێنی خۆی بشواتەوە
نرکەی گەرووی ڕاپەڕینی
شێر و پڵنگ بتۆقێنێ
- پشوویەک -
قسەی مێشکم بۆ کەسێکە
بتی بێگیان
وردوخاش کا
سەری تەفرە بپەڕێنێ
چۆک بە ژێر دەستیدا بدا
پشتی قەدەر بنەوێنێ
ئەگەر ئاسمان
ئەگەر زەوی
گەر ڕەشەبا
ئەگەر دەریا
بەربەستی بن، ئەو کۆڵ نەدا
دامێنی سکاڵا نەگرێ
هەرگیز بە دەستی زەبوونی
فرمێسکی تەنگانە نەسڕێ!
- پشوویەک -
کارون:
ئەم قسانە دەستی مژدەن
باوەش بە ژیانما ئەکەن
کاردا:
تاریکیی بڕوام ڕائەدەن
مادیا:
دڵ و دەروونم تێی ئەگەن
- پشوویەک -
کاوە:
«لەسەر قسەکردن ئەڕوات»
قسەی گیانم بۆ کەسێکە
بەهار لە ناو دەروونیا بێ
خۆر لە دڵیا هەڵهاتبێ
لە جێی گریان هیوای تیابێ
ئەوەی وتی: وەک برووسکە
وەک تیشکی ڕۆژ
هەوری ڕەشی دیلی کون کا
شەبەقی سوور و دڵ یەک خا
هەر هەنگاوێ هەڵیدێنێ
بۆ دنیایەک تازەتر بێ
بۆ ئامانجێک
لەوەی پێشووی زۆر گەشتر بێ
هەر هەڵمەتێ بۆ سەر مردن!
لە هەڵمەتی ڕابردووی تر
گەرمتر بێ
ئەوەی مەبەستمە گوێ بگرێ
ئەو کەسەیە
ئەچێ بە گژی مردنا
ئەم لە پێشا یەخەی ئەگرێ
- پشوویەک -
ڕێگای ئازار ئەگرێ و ئەبڕێ
ئەو کەسەیە خڵتەی درۆی
ئەفسانەکان ڕائەماڵێ
بیری تاریکی دەسخەڕۆی
فریشتەکان ڕائەماڵێ
کارون:
ئەمە مەڵێ!
مادیا:
پەلە مەکە!
کاردا:
تەواوی کە!
کارون:
مەبەست زیاتر ڕۆشنتر کە!
کاوە:
هەر زوو وتم
قسەی دڵم بۆ کەسێکە
بیر ڕووناک بێ
نەک بیر دیلی
ئەژدەهاک بێ
نانا، ئانلیل، لەهار، سمکان،
فریشتەکان
نیشانم بەن ڕێگە و شوێنیان
دڵیان، چاویان، گیانیان، دەستیان
نیشانم بەن!
ئەژدەهاکیش هاوار ئەکا
ئەڵێ: سمکان
ئەڵێ: لەهار
ئەڵێ: ئاشنان
ئەڵێ: ئۆتۆ
چاک بزانن قەت یەک نابێ
قەت یەک ناگرێ
خوای من و تۆ و
هینی زۆردار.
فریشتەیەک کە ئەژدەهاک
بیپەرستێ
ئەینێمە خاک!
کارون:
تۆ وا بڵێ
کاردا:
تۆ بێدەنگ بە با ئەو بڵێ
مادیا:
با ئەو بڵێ
کاوە:
داوا ئەکەن باران داکات
داوا ئەکەن ئاوەدانیی
ژیان خۆش کات
زۆر دەمێکە ئەم داوایە
بەری خۆزگەی بەرەڵایە
نەتانپرسی کوانێ ئەنجام؟
چی بۆ کردن فریشتەکان؟
چی کرد ئانلیل، چی کرد سمکان؟
تەنها باران
تینوێتیی ئێمە ناشکێنێ
بەتەنیا نان
برسێتیی ئێمە ناشکێنێ
کارون:
گوایە چییە؟!
کاردا:
چیتر نییە!
مادیا:
ئاو تینوێتیمان ئەشکێنێ
نان برسێتیمان ئەشکێنێ
چیتر هەیە!
«کاردوخ دێتە ژوورەوە»
«کاوە لەسەر قسەکردن ئەڕوات»
دەمتان قفڵی لێ دراوە
دەمێ کە ژەنگ ڕزانوێتی!
مێشکتان زنجیر کراوە
مێشکی دوژمن خەسانوێتی
دڵتان هەستی تیا نەماوە
وشەی قسەتان سواوە
لە کاری ڕۆیشتن کەوتووە
دەروونتان کرم تێی داوە
پیاوەتیتان تیا مردووە!
بە دەستی یەک خۆشەویستی و
برایەتیتان ناشتووە!
- پشوویەک -
خۆ سەردەمێ باران هەبوو
نانی زۆری هەرزان هەبوو
بەڵام ئەوەی کە من ئەیڵێم
ئەوساش نەبوو!
کاردوخ:
بەرداش نەبوو؟!!
کارون:
«ڕوو ئەکاتە کاردوخ»
تۆ بێدەنگ بە ئێستە هاتی
کاردا:
پێمان بڵێ چی تر نەبوو!
مادیا:
تەواوی کە، چی تر نەبوو!
کاوە:
ئەوەتەی هەین
هەر ژێردەست بووین
ئەوەی ئەیڵێم سەربەستییە
ڕێگای ڕۆیشتنی ڕاستییە
خۆری بەتینی بڕوایە
بەهاری سەوزی هیوایە
سەرفرازیی دڵ و چاوە
خەرمانی ڕۆژی شادییە
گەردن بەرزیی ئازادییە
- پشوویەک -
ژیان تەنیا سەربەستییە
کارون:
وەک تۆ ئەڵێی
بڕوا بە فریشتە نەکەین
بایەخ بە هیچ خوایەک نەدەین
ئەی ئەو بەهەشتەی تۆ ئەیڵێی
چۆن پێی بگەین؟!
کاردوخ:
پشتمان کێیە؟
مادیا:
چیمان پێیە؟
کاردا:
قۆناغ کوێیە؟
کاوە:
هەموو ڕۆژێ من ئاسنی
ڕەق و پتەو ئەشکێنمەوە
ئەیکەم بە ئاو ئەیتوێنمەوە
«ڕوو ئەکاتە کاردا و مادیا»
ئێوەش جەرگی عەرد هەڵئەدڕن
تاشەبەردی ئەم کێوانە
بە شانی ڕەنج ئەگوێزنەوە
هەڵیئەگرن.
«ڕوو ئەکاتە کارون»
تۆش شەڕ لەگەڵ گورگا ئەکەی
بە شوێن مردنا ڕائەکەی
«ڕوو ئەکاتە کاردوخ»
تۆش بەرداشی ئاش ئەگێڕی
ئارەق تێکەڵ بە جۆ ئەکەی
بە ماندوێتیی ژین ئەوێری
- پشوویەک -
ئیتر ئێمە چۆن ناتوانین
تەختی زۆردار سەرنگوون کەین:
ئێمە وا بین
چۆن ناتوانین
دیلی و ژێردەستی زەبوون کەین
- پشوویەک -
«ڕوو ئەکاتە کاردوخ»:
تۆ پێم ئەڵێی پشتمان کێیە؟!
فریشتەکان؟ خوا زۆرەکان!
نە، خۆمانین
خۆمان پشتین
خۆمان خاوەن بازوو و مشتین
هەر خۆشمانین
چارەنووسین!
ئەم بازووانە، بازووی هێزە
کەللە پژێنی دوژمنە
بەزێنەری
دێو و درنجی مردنە!
ئەم بازووانە
هاوڕێی کۆنی سەرکەوتنە!
«ڕوو ئەکاتە مادیا»
تۆش پێم ئەڵێی چیمان پێیە
ئەوەی لە لای من و تۆیە!
لای ئەژدەهاک دەس ناکەوێ
چیمان پێیە؟
بڕوای گیان و بیرمان پێیە
خۆرمان پێیە
هێزی شاخ و کێومان پێیە
هەقمان پێیە
«ڕوو ئەکاتە کاردا»
تۆش پێم ئەڵێی قۆناغ کوێیە؟
قۆناغ قەڵای ئەژدەهاکە
هاڕینی سەری ناپاکە
«بە سەرسووڕمانەوە هەموویان بەیەکجار»
مەبەست سەری ئەژدەهاکە؟!
- پشوویەک -
کاوە:
بەڵێ ئەژدەهاکە
سەری زۆردار
سەری بەڵا، سەری خوێنخوار!
تا ئەو سەرە لە ناوا بێ
پرسەی ژیان تەواو نابێ
قەت نایبینن
سەرفرازیی وەرزی بەهار
«هەموویان پێکەوە:»
ئەی سەری مار؟!
کاوە:
ئەفسانەیە وەکوو لەهار
وەکوو ئۆتۆ وەکوو سمکان
بیانووی زۆردار
بۆ چاو بەستە، ماری سەر شان!
کامتان شانی ئەژدەهاکتان
بینیوە هەتا بزانن!
ڕاستە ماری چوارسەری شان؟
- پشوویەک -
ئەژدەهاک، مار
مار خۆیەتی
سەری بەڵا
سەری ئازار هەر خۆیەتی
ژەهری مردن هەر خۆیەتی
کفنی مردن هەر خۆیەتی
هەتا ئەهرەمەن خۆیەتی!
- پشوویەک -
کارون:
بەڵام ڕێی سەرکەوتن سەختە!
مادیا:
قسەی کاوە نەخشی بەردە!
قسەی دەروونێکی ڕاستە.
کاردا:
ئەوەی ئێمە ئەیدۆڕێنین
تەنها هەر کۆت و پێوەندە
کاردوخ:
با تۆوی ئەم گفت و پەندە
لە ناخی دڵا بچێنین
کارون:
منیش هاتووم
لەگەڵتانا ڕێگە گرتووم
«گوردۆ بە هەنسکەبڕکێ دێتە ژوورەوە»:-
بابە، هاتووم پێتان بڵێم
خوێنمژەکانی ئەژدەهاک
پاشای زۆردار
ورووژاون
هەر چاوێکیان کردووە بە چوار!
ڕق هەستان!
ئەپشکنن بۆ ئەوانە
چاو هەڵئەخەن
نەچوون بۆ کۆڕی زەماوەنگ
دوورن لە هەڵپەڕکێ و ئاهەنگ
کاوە:
«ڕوو ئەکاتە کاردا و مادیا و کاردوخ و کارون»
ئێوە بڕۆن خۆتان دەرکەن
بەڵام بەڵێنی سبەینێ
لە یاد نەکەن
«کاوە و گوردۆ دێنە پێش شانۆوە»
گوردۆ:
بابە زوو کە تا نەهاتوون
تا گورگەکان پەیدا نەبوون.
بابە، زوو کە
کاوە:
«بە تووڕەیی و توندوتیژییەوە»
بەڵێن بێ بتی ئەفسانەی
دیلی و ڕسوایی بشکێنم
تەخت و تاراجی ژێردەستی
لە بنەوە هەڵتەکێنم
قەڵا و زیندانی ئەژدەهاک
بڕووخێنم
بەڵێن بێ کۆشکی تاوانی
لەگەڵ خۆیدا بسووتێنم!
سەری ئەم تاریکەشەوە
بنەوێنم
خۆری سەربەستی و ئازادی
بە دەستی خەبات هەڵبێنم!
گوردۆ:
بابە، زوو کە!
کاوە:
ڕزگاری بە خوێن گوڵڕەنگ کەم
سەرشۆڕی تا سەر بە پەنگ کەم
لە زەنگ بدەم
من زراوی مردن بەرم
من ڕاوی نێم
ئەم وڵاتە پڕ لە دەنگ کەم
بە دەستی خۆم کفنی مردن!
لەبەر خۆم کەم.
هەتا ئاڵای سەرفرازیی
ئەم میللەتە
لەسەر لووتکەی بەرز هەڵئەکەم
«لەگەڵ چوونەدەرەوەدا»
لەسەر لووتکەی بەرز هەڵئەکەم