شەوە

سەلامێکی خاوێن وەک شنەی شەماڵی دوورەشار پێشکەش بەگوێگری هۆگری هونەر.

لە بەرنامەی ئەم جارەماندا یەکێ لە جوانترین و بەنرخترێن شوێنەوارەکانی شیعری نوێی کوردی بۆ ئێوە هەڵبژاردوومانە کە لەگەڵ شیکردنەوەیەکا بۆتانی دەخوێنینەوە. ئەم پارچە شیعرە هی شاعیرێکی گەنجی کوردە و ناوی شیعرەکە « شەوە»یە.

ئادەمیزادێکی سەر لێشێواو و کڵۆڵ بهێننە بەر چاو لە شەوێکا، شەوێکی کپ و کەڕ و کڕ هەتا چاو بڕشتی هەبێ و بیر بڕستی، تاریکییە و بێدەنگی، وەها کە ئادەمیزاد ئەسیری شەوە و تەنانەت لە بوونی خۆشی ئەکەویتە دوودڵییەوە. تەنانەت هەناسەکێشان و ڕوانینی چاو و هەستکردنی سامی شەویش ناتوانن ئەو دڵنیاکەن کە هێشتا زیندووە. «هەبوو، نەبوو» وەها سنووریان تێکەڵ دەبی کە لەیەک ناناسرێنەوە. لەم حاڵەدا کە نە «تەواو نەبوون»ەو نە «تەواو هەبوون»، دەنگێک لەدوورترین سووچی شەوەوە دێتە گوێ. ئادەمیزادی بەندی زیندانی شەوگار هەست دەکا کە زیندووەو بەواتای شاعیر: «شعووری گەرمی هەبوون بەگیانیا ئەگەڕێ. دەنگەکە پەرەگر ئەبێ. بەرزتر و نزیکتر دێتە گوێ. ئادەمیزادی تاسەبار تەواوی هەستی خۆی لە گوێدا کۆئەکاتەوە تا بزانێ ئەم دەنگە خۆشە کە مزگێنی ژیان و هەبوونی پێوەیە چییە؟ بەڵام دەنگەکە هێشتا دوورە. ناچار ئادەمیزادی بەسوێ و تامەزرۆی دەنگ و بزوێن و ژیان بیرئەکاتەوە. جارێ بەدڵیا دێ ئەمە دەنگی «نووح»ە؛ جارێ لەبەر خۆیەوە ئەڵێ نە، ئەمە دەنگی نرکەی تەور بەدەستێکە کە خەریکی هەڵپەرتاوتن و بڕینی لک و پۆی دارستانە تا ڕێگایەک بەرەو شاری ڕووناکی بکاتەوە. جارێکیش ئەڵێ ئەمە دەنگی دەنووکی مەلی بەیانە کە پەرژینی سەختی شەو کون ئەکا تا دەروویەک لە سەر پڕشنگی هەتاو بکاتەوە. دەنگ هەر دێ و نزیکتر ئەبێتەوە، تاکوو ئەبێتە شەقژنێکی تاڵ و مەرگهێن. لە پێشا ئادەمیزاد لە بێ دەنگی و خامۆشی شەو ئەترسا، ئەمجا دەروونی پڕ ئەبێ لە سامی دەنگەکە و تێئەگا ئەو زمزەمە نەرمە کە لەدوورەوە وەک پتەی سەرئاو وەها بوو و زایەڵەی ئەتگوت هەڵقوڵینی کانییە، کاتێ نزیک بۆوە، بوو بەدەنگێکی ترسێنەری مەرگاوی کە چەشنی شەوی گەرووی ئادەمیزادی تەنیا و بەهەڵەچوو ئەکوشێ...

وە ئێستە گوێ بگرن بۆ شیعرەکە:

:پەسا پەسا پەرەگر بوو شەوی کڕی لاسار

:نەما شنەی شەوبا،

:نەوی بوو چەسپی زەوی بوو لەسامی شەوپاسار!

:بەسێحری تاریکی «هەبوو، نەبوو»یەک بوو

:نەما نیشانەی بوون

:نەما نیشانەی من

:لەشم تووایە دەروونی شەوێکی بێ ڕۆچن!

:پەسا پەساپەرەگربوو

:بەرەو فەزای بێ بن!

:بەرەو فەزای بێ بن!

:بەچاو و گوێ پەلەقاژەی شعوری بوونم بوو

:سەرنجی چاوی بە هەڵپەم،

:شەوی سمی لە هەموو لاوە بۆ ترووسکایی!

:بە لەز بوو گیانی بە سوێ

:دڵی بەخورپە لە بن گوێ

:وە گوێ بە وریایی

:بەکوڵ مڵاسی جریوەی ژیان

:بەڵام هەیهات...

:مەلوولی کردم شەو

:مەلوولی کردم شەوگار

:عەزابی دامێ شەوی بێ ڕەزا

:بە گۆڕەوشار

:کەچی لەدوورترین سووچی ئەم شەوا

:ناکاو، بەنەرمە ئاهەنگێ

:درنگ، درنگ، دەنگێ

:وەکوو پتەی سەرئاو

:شەپۆلی خستە دەروون

:لەگوێم تەنینی لەوین هەڵقوڵینی کانی بوو

:تەنینەوەی وەکوو بۆنی گوڵاڵە، ئانی بوو

:شنەی بلاوێنی، دنەی ئەدا بە خەیاڵ

:هەرا هەرای نووحە

:«نووح»ە گەمی ئەخولقێنێ،

:کە دێوی زاڵمی شەو

:هەواڵەکانی بەلافاوی ڕەش نەخنکێنێ؟

:بەیاخی کاوەیە ئاخۆ بەرەمزی فەتحی بەیانی

:لەجەرگی شەو ئەچەقێ؟

:مەلی بەیانە لە شەو زیزە بێ وچان و هەدا

:دەنووکی سەختی لە پەرژینی قایمی شەودا ئەدا؟

:وە یا تەور بەدەسێکە لە دارسانی چڕی شەو

:خەریکە تیئەپەڕێ ڕوو لە شاری ڕووناکی؟!

:ئەهات... ئەهات... ئەهات...

:ئەهات و شەو شەق ئەبوو

:شعووری گەرمی هەبوون

:بەگیانما ئەگەڕا

:جێ بە سامی شەو لەق ئەبوو!

:ئەهات... ئەهات... ئەهات...

:ئەهات و گەورە ئەبوو، گەورەتر ئەبوو،

:هەیهات!!

:لە سامی شەو کڕبووم

:لە سامی دەنگ پڕ بووم

:دڵم کولاوە بە زرمەی هەناسەتاسێنی!

:ئەهات و گەورە ئەبوو، گەورەتر ئەبوو،

:هەیهات!!

:شەقژنی تاڵی وەکوو مەرگی ناگەهانی بوو

:تەنینەوەی وەکوو «ژهری هەلاهەل» ئانی بوونی

:هەرای دەروون ئاخن

:پەسا پەسا پەرەگر بوو وەکوو شەوی لاسار

:پەسا پەسا پشووبڕ بوو عەزابی گۆڕەوشار

:وەرن، وەرن شەوە گرتوومی

:بمگەنێ هاوار، هاوار!