گەشتێک بە گوندەکانی دەشتی کۆیەدا
لە کتێبی:
دیوانی ڕاجی
بەرهەمی:
ڕاجی (1912-1969)
4 خولەک
137 بینین
بە باسێکی خۆش، وا دێمە یاری
نیشانە و ناو، هەدیە و دیاری
لە ڕۆژانی گەش، لە مانگی نیسان
کە هاتە گیرسان مێلاقە و نیسان
حاجیلە و بەیبوون، هەڵاڵە و سونبول
هەمووی درەوشا، بە دەم خەندەی گوڵ
بریقە و هەوا، دنیای کردە دەشت
وەرنە مێرخوزار، بەناوی بەهەشت
لە هەر جێ دەچی، لەگەڵ چاوی یار
«جنَّةٌ تَجري تَحتها الأَنهار»عەرەبی
لەگەڵا کاک «عەزیز»، وامان دا قەرار
بچینە «تەقتەق»، لەبەر ئیش و کار
ناگا، ڕێک خرا ئەساسە و سوپا
چاپووک سواران، بە تەپڵ و سەدا
لە دێی «خەرابە»، هەتا شیوەسوور
بە سەیران و ڕاو، لە نێزیک، لە دوور
بە تاومان بڕی هەوراز و نشێو
کەس باکی نەبوو، بە فیل و بە دێو
شەو چووینە «گەرمک»، لای «کوێخا حوسێن»
چەند خزمەتی کرد، بە هێز و بە تێن
بەڵام لە گرمەی هەور و تریسکە
عالەم ئەسووڕا، وەکو بریسکە
سبەینێ بەخێر، چووینە «موخەڕڕەس»
بارانی بەتاو، کردینییە ئەخرەس
ئێوارە چووینە «باغەجنێر»، بەناو
فاتیحامان خوێند بۆ گەنجێکی لاو
سبەینێ بە عام، هاتینە «تەقتەق»
دەنگی پێکەنین، وەک حاجی لەقلەق
مولازم ئەووەل کاکە «حامید بەگ»
دەماری دوژمن دەردێنێ لە ڕەگ
«محەممەد ڕەمزی»، مدیری بەناو
خزمی خۆمانە، بەبێ چا وو ڕاو
سێ شەو و سێ ڕۆژ، بەزم و بادە بوو
مەجلیس گوڵاو پاش، ساقی سادە بوو
بەزمی چاوەشان، سەدای چەغانە
هێنایە لەرزین، دڵی زەمانە
هەر شەو لە ماڵێک، بە بەزم و یاری
دینار و درهەم، بەتاو ئەباری
بڕیار درا وان، بێن بۆ «خەرابە»
کۆمەڵ تێکنەدان، بێ پرس و جوابە
دەس وەبانی چەم، قەرارە یەک دەم
حاکمی کۆیەش بێ، دوور لە دەرد و غەم
تاقم، وەریبوو بۆ «مەلا زیاد»
هەموو نقوستان، هەر مەلا، زیاد
خەبەرمان هەنارد بۆ «کوێخا حوسێن»
مدیر و زابت، قۆمیسەر کە دێن
سەر لە ئێوارە، سووار بوون عەگید
بۆ دێی «خەرابە»ی ئەمین و ڕەشید
تاقم بەجارێ کرا بە دوو شەق
یەکێک بۆ کۆیە و یەکێ بۆ تەقتەق
کێ مابوو لە دێ؟ سوواری سەرکەش
هەر من و ئاغا، لەگەڵ دوو چاوەش
سبەی سەر لە زوو، بێ شوێن و مەجال
کرایە سەرمان، ڕەسمی ئیستیقبال
تا ڕەخشم زین کرد، پۆشیم نەبەردی
پێم نایە ڕکێف، بە دەستوبردی
دەهۆڵ و زوڕنا، کەڕی کرد فەلەک
لام وابوو هاتن بە سەیران، مەلەک
وەمزانی لەشکر، چوار دەوری گرتین
لە ناو نەوازیل، ڕەنگە بە قڕ چین
کە دیتم ئاغا لەگەڵ دوو چاوەش
وەستاون لە ڕێم، بەبێ درۆ و غەش
فەرموو با بڕۆین، بە پیر کۆمەڵە
مەرکەز «گەرمک»ە، خۆ مەکەن هەڵە
ئاغا بۆ پێشواز، بە قەترە و بە غار
پاشواز ئەمن بووم، لە گەشتوگوزار
دوو چاوەش لە بەین، «عوسمان و کەریم»
دەهۆڵ و زوڕنا، بوو بوونە نەدیم
دەکوتران لە ڕێ، وەکو ڕەعدی پڕ
ئێمە بە لاوک، ئەسپان مڕەمڕ
ڕێبوار ئەیاندی کە ئێمە لە دوور
ئەیانوت چاوەش هاتن بە دەستوور
کە ئەیانزانی ئاغا وو مەلان
خەجاڵەت ئەبوون، تێکڕا ئەشڵەژان
هەر لە «کانی ڕەش» تاچووینە «کارێز»
تووشی سەد کەس بووین، بەڕێز و بێ ڕێز
لە «کارێز»ەوە تاوەکوو «گەرمگ»
هەر چوار سوواری چالاک و چاپک
لەوێ دابەزین بە شەوق و بە ژیر
هاتن زابت و مەئموور و مودیر
لەوێش نان خورا، نانی نیوەڕۆ
سوواربوون هەموو، لە ڕووی جستوجۆ
هەتا «کانی ڕەش»، هاتین بە سەیران
ئەسپی مامزگر، بە باڵی تەیران
فیقەی دووزەلە و، دەهۆڵ و سازی
مەلائیکەتی خستە ڕمبازی
بۆ ئیستیقبالی حاکمی دیوان
چووینە «قوڵقوڵە»، یەعنی بەر مەیدان
پێکدی شابوون و، تۆقە و دەس لە مل
چاوی ڕۆژانی پڕ دەکرد لە کل
ئەمجا گوشادیی، هەتا «خەرابە»
بێ قەید و شەرت و، سوئال و جوابە
هەموو دابەزین، هۆزی دلێران
لە نەشیمەنا، هاوتایی شێران
ڕاجیناسناوی ئەدەبی لە یەزدان ئەپاڕێتەوە
کە عەیبی کوردان بشارێتەوە