شروع به حکایت باغبان و جبری ...
لە کتێبی:
کۆمەڵەی شیعری فەقێ قادری هەمەوەند
بەرهەمی:
فەقێ قادری هەمەوەند (1830-1890)
3 خولەک
1003 بینین
«دەروێشناسناوی ئەدەبی» بەیان کەر پەی جوملە ئیخوان
مەقالەی جەبری چەنی باغەبان
یەک مەرد فەهیم جە تۆی باغ وێش
دی شەخسێ نە شاخ درەخت بێ ئەندێش
مەگێڵۆ جە شاخ بێ موزد و بەدەل
گا ئەکل میوە، گاهێ پەی بەغەل
حیرەت بی جە کار مەرد ساحێب باغ
قەلبش چون کوورەی ئاهینگەر بی داغ
دیا بە ئەفکار ئەو مەرد غاسیب
ئاما بە سوئال نە ڕووی تەعەسسوب
واتش مەر هەی مەرد بە ڕەهنموونی
کێ بەخشان بە تۆ بەی تەور مەئزوونی
بێ باکی جە بیم جەزای مەحشەری
تەسەڕڕوف نە موڵک ناسان مەکەری
«فرضاًعەرەبی» بێ باک بای جە ئومەرای وەقت
چۆن مەبی ئەیمەن جە عیقاب سەخت
جە نیک و جە بەد یەک مسقاڵە زەڕ
مەیۆ بە میزان جە «يوم المحشرعەرەبی»
چون مەرد غاسیب ئاما بە جەواب
وات هەی برادەر پڕ مەکەر شیتاب
حەرەکەی ئەعزام بە حەق مولحەقەن
کول ئالەت فیعل فاعیلش حەقەن
جە عومر و جە ڕزق هەر ئەعلا و ئەدنا
حوججەت عامەن «نَحْنُ قَسَمْنا...عەرەبی»
تا وێش بە نەفسم نەبەخشۆ تەسکین
ناچارم، نە ئەکل، مەبەر دڵ حەزین
مەرد باغەبان زانا جەبرییەن
جە ئوسوول دین تەمام دەهرییەن
هەنی نە ئەفکار نەکەرد دڵ گەرمی
سوئال کەرد جەو مەرد جەبری بە نەرمی
ئەر یەقینت هەن بە قیسم ئەزەل
سا بێ فائیدەن ڕزق تۆی بەغەڵ
وات بەغەڵم ڕزق ئال و عەیالەن
ئەر نەدەم پێشان پەی من وەبالەن
باغەبان واتش هەی مەرد دووڕوو
ڕەززاق یەکێ بی تۆ کەردی بە دوو
«نَحْنُ قَسَمْناعەرەبی» یەک لا مەوانی
یەک لا وێت ڕەززاق عەیال مەزانی
جەبری وات پۆسەن جە حەزرەت ڕەب
پەی ئیدارەشان من کەردەن سەبەب
باغەبان واتش: هەی مەرد عەییار
بە ئیقرار وێت ها بیت گروفتار
هەر گا مەزانی سەبەب سەحیحەن
سەبەب جەزات فیعل قەبیحەن
هەر کەس کەرد تاعەت بە حەزرەت ڕەب
ئەو تاعەت پەی لوتف حەق مەبۆ سەبەب
نوزوول کەر نە شاخ درەخت بە تەعجیل
تەحقیق کەم جە تۆ کردەی قال و قیل
چون مەرد جەبری ئاما بە زەمین
باغەبان هەر دوو دەستش بەست بە قین
بەستش بە درەخت کەردش چۆب کاری
تا مەرد جەبری ناڵا بە زاری
واتش کافییەن پێم مەدەر ئازار
عەفوم کەر بە عیشق دارای جیهاندار
مەرد باغەبان واتش هەی ئەحمەق
ئەعزام جە حەقەن، ئیرادە جە حەق
فاعیل موتڵەق زات کیبریان
نیسبەتش بە من عەین ئیفتیران
جە نەفع وێتان ماچان جە حەقەن
ئەر زیانێ بی بە غەیر مولحەقەن
جەبری وات ئامان ئەی مەرد مەتین
تۆبە سەد تۆبە، بە سیدق و یەقین
ئەلئان مەعلووم بی جوملە جەبرییان
بە هەوای نەفسی بین خانە وێران
مەرد باغەبان واتش هەی مردار
تەحقیق بی جە لات جەبر و ئیختیار
بە ئیغوای ئیبلیس گشت بین موفتەری
وێتان جە ئوسوول دین کەردن بەری
چون مەرد جەبری زانا خەیاڵەن
ئەفکار بێجای جەبری بەتاڵەن
جە کردەی سابیق دەردەم بی نادیم
بە تەوبەی ڕوجووع ئیمان کەرد قایم
سەیر کەردی دەروێشناسناوی ئەدەبی! مەرد باغەبان
جەبریش بە مەردی ئاوەرد بە ئیمان