مبحث الحسن و الحسین رضی الله تعالی عنهما
لە کتێبی:
عەقیدەی مەرزیە
بەرهەمی:
مەولەوی (1806-1882)
4 خولەک
466 بینین
هەر چی پەنهان کرد حەق لە شەجەردا
دیارە لە فەرع نەور و سەمەردا
ئەولاد کە «اولیعەرەبی» و فەزلی جەلی بوو
ئەولا تاج «لولاعەرەبی»، ئەم لا عەلی بوو
نواندی ئەوساف کەمالی ئەسلەین
ئایینەکەی ساف حەسەن و حوسەین
ئەخلاقی حەسەن نایەتە تەقریر؛
زوان کام کەلام؟ خامە کام تەحریر؟
لە وردەی هیممەت ئەو ئەر ئاگاهی
نەلەخشی و بەخشی مەرتەبەی شاهی
ئیسلاحی حەسەن «بين المؤمنينعەرەبی»
«ٲحياهم، ٲحياهُ الله آمينعەرەبی»
فیعلی «للعباد للمعبودعەرەبی» دەوێ
مەهدی لە ئەولاد ئەو مەوجوود دەوێ
گوزەشت لە شاهی وەسەر ئەشباحدا
فەرمانفەرما بوو وەسەر ئەرواحدا
بەم تەحریرە چاک موئەییەد دەوێ:
«قوتب هەر لە نەسل موحەممەد دەوێ»
تەرەججیی حەزرەت چاک زوهووری کرد
ئاوڕووی بۆ ڕووی ئەمر موعاویە ئاورد
بەو موددەی شەش مانگ ئەو ساحیب فنوون
ثمّ «الخلافة بعدی ثلاثونعەرەبی»
قوربانیی کەعبەی وەفا: ئیسماعیل
بورجی سەیری میهر سەییدی جەلیل
بەقای لازم بوو؛ تا تەمام بێ دەور
فیدای پێ دەویست، چلۆن؟ حوسەین تەور
تەدبیری تەقریر «خالق الوریعەرەبی»
چ چاک تەعبیر دا لە «ٳنی ٲریعەرەبی...»:
ڕۆحی حوسەین هات، فەرمووی: های خەلیل!
من بەدەل، نەیکەی، وەختی خۆی، دەخیل
چون نیسبەت بە فەزل مەعریفەی ئەو زات
دەدوت بەدەل بۆی نەکیرەی لێ هات
«قال، واصفاً، حضرةُ العليم:عەرەبی
و فديناه بِذَبح عظيمعەرەبی»
پەز ئەرچی چەرای ڕەوزەی نەعیم بێ
دەشێ بۆچ لایەق وەسفی عەزیم بێ؟!
ئەڵبەت ئەو زەبحە حوسەین بوو، ڕاسە
ئەسفیا هەر چی دەفەرموون واسە
گوزەشتی زاهیر باتین هاتە بەین
ئەو خاسەی حەسەن، ئەم خاسەی حوسەین
کە شەرەفناک بوون «مُقَدِّمَتَينعەرەبی»
حاجەت هەس باسی نەتیجە بکەین؟
بۆ پاکیی عیترەت مورید، نەک مەرید،
هل يُريد غير «ٲنّما يريد...»عەرەبی؟
موعامەلە کەوت ئەو موباهەلە؛
موجامەلە کە نەک موجادەلە
دانا دەلیلی زیادتر نەویست
وەجهی تەسمییەی فاتیمەی بهیست
دەڵێن: سوئال کە تا لێت نەبن گوم
دەڵێم: مەعلوومە «لا ٲسٲلكمعەرەبی...»
فائیدە نادات شایستەی ئەعمال
«ٳلّا بالذی يعرف حقّ الآلعەرەبی»
تا سەڵات لەسەر ئال و بەیت نەدەی
ئیددیعای قبووڵ دوعای خۆت نەکەی
ئاگات لە خۆت وێ، قەدریان بزان
«بغضهم نفاق، حبّهم ٳيمانعەرەبی»
ئیمان وە بێ حوب ئالی پێغەمبەر
ناکا بە دڵی هیچ کەسدا گوزەر
مەشرەبت ئەگەر بائینسافییە
«ٳنّی تاركّ فيكمعەرەبی....» کافییە
بچۆ سەواعیق بێران بیخوێنە
لە شەئنیاندا هیچ دامەمێنە
غەیری زاتی حەق «جَلً، تقدّسعەرەبی»
سیوای پێغەمبەر بزورگتەرێ هەس؟
خۆ سەر کاری حەق «باری البريّةعەرەبی»
لە ڕەبت و نیسبەت فرزەند بەرییە
پەس لەلای فامین هەر کەسێ کەسە
وتت: ئەولادی پێغەمبەر بەسە
ئەوانت لەبەر چاکە گەرەکە
مەعرەکەی ناوێ ئەو موشتەرەکە
ناشێ ویجدانت ئەمە نەزانێ
نیسبەتی خاسەی پێغەمبەر کوانێ؟
هەس ئەم مەسئەلە کەس لە بەری وێ
فەرعی بێ عەمەل لە بەش بەری وێ
«رَبِّ لا ٲحصی ثناء عليكعەرەبی
البدء والعود منكَ و اليكعەرەبی»
لە سەرمان شوکری تۆ بێ حیسابە
بۆ ئەم نەبییە و ئال و ئەسحابە
فەرمانیان وەدەس سەفیری دین دا
وە تابیعین دا و موجتەهیدین دا
چ موجتەهیدین؟ ئەسحابی ئەقوال
چ موجتەهیدین؟ ئەربابی ئەحوال
وەکوو مەشایخ هەموو تەرائیق
«جزاهم الله بٲجر لائقعەرەبی»
باوەڕمان هەیە تەسدیعیان کێشا
لە ڕێی دینەدا گشت سەریان ئێشا
کول ئەهلی کەمال بە تەکمیل خەریک
کول ساحیب سلووک مەشغوولی تەسلیک
درێغیان نەکرد لە شەرع و لە وەرع
چ زاهیری شەرع، چ باتینی شەرع
بەوان ئیحیا بوو ئەسڵ و فەرعی دین
«ٲحياهم الله ربّ العالمينعەرەبی»