١٢- خانێ دمدم

شاهێ عەجەم دچی ستەمبۆلێ دستینە. ئیدی لهێ پیرەک هەیە: کوڕێ وێ ل بەر ملێ دگەڕینە ل ناڤا سووکێدا. ئووەکی عەجەم شیرەکی لێ دخە، ملێ وی دبرینە. ئیدی قاسە زەمانەکێ دمینی، هەتا دەهـ سالا، باریش دبن. سیلحا خوە دکن، روودنێن شێورا خوە دکن، ئیدی پادشا دبێژە:

- ئەمێ چ بدنە شاهێ عەجەم؟

هەما وێ وەدێ پیرەک کوڕک دبە با پادشا، دێژی:

- چەنگێ کوڕێ من هاتییە بڕینێ، ئەز هیڤی دکم کۆمەکێ بدە کوڕێ من.

ئیدی کوڕک زەف رند کوڕک دبی چاریک دبی، ئیدی پادشا ژ خوەرا هلتینی قاوەچی.

وەختێ شاهێ عەجەم و پادشایێ تۆرک سیلحا خوە دکن، ئیدی دێژەتە شاهێ عەجەم:

- تو چی دخوەزی بدمە تە هەدییا؟

دێژی: - من تشت ناخوەزم، تو بدە قەهوەچیێ خوە.

پادشێ تۆرک ئەو کوڕک دا شاهێ عەجەم. هاتنە وەلاتێ شاهێ عەجەم. ئیدی شاهـ عەجەم فکری: «ئەڤ کوڕک زەف رندە». زەف ژێ حز کر، رابوو ژێرا چەنگ زێرین چێ کر، کرە گازی، قیزا خوە دایێ - ژ خوەرا کر زەڤا.

سالک دودو، هەتا سێ - چار سالا ما با وێ.

رۆژەکێ رابوو چوونە دەشتێ - شاهـ و خانێ چەنگزێرین. ئیدی راستی شڤانەکێ هاتن. شڤان فکری، شاهێ عەجەم ناس کر، رابوو کۆدە شیر ژ بۆنا وانا دۆت - بر دانی بەر وان: بلوورا خوە دانی سەر کۆدا شیر. شاهێ عەجەم رازا بوو، شڤان زڤڕی چوو با پەزێ خوە.

خانێ چەنگزێرین نهێری ژ کەپیێ شاهێ عەجەم مێشەک دەرکەت: قولکا بلوورێرا چوو، چوو کەتە ناڤ قووچەکیدا. خانێ چەنگزێرین پەی وێ مێشێدا چوو، چوو دەرکەتە وێدەرێ - ئەڤا ناڤ قووچێدا خزنە - دەفینە. رابوو ئەو قووچا سەرڤەدا، نیشان کر ژ خوەرا، زڤڕی هاتە با شاهێ عەجەم. مێش ژی زڤڕی هاتە کەتە کەپیێ شاهێ عەجەم. شاهێ عەجەم هشیار بوو، گۆ:

- خانێ چەنگزێرین، من خەونەک دیتییە.

گۆ: بێژە، شاه، کا خەونا تە چیە؟ خودێ خێرکە، خەونا تە چیە؟

گۆ: - من دیت سەر بەهرا سپیرا چۆم: چۆمە کەتم دەفینەکێ، گۆ، من دەفینەک دیت، گۆ، ئیدی ناڤ تو قرارادا ئاقا زێر دەفینە تونە.

- ئێهـ، - گۆ، - شاهێ عەجەم، گۆ، ئەو نە خەونە، ئەو خەونەڕۆژکە.

زڤڕین هاتنە مال. چۆ مالا خوە خانێ چەنگزێرین. دو کوڕێ خانێ چەنگزێرین هەبوون، گۆتە کوڕێ خوە، گۆ:

- ڤێ ئێڤارێ ئەز دچمە دیوانا شاه، هوون هەردو وەرنە دیوانێ. هەما هوون هاتنە دیوانێ، هەردو ل هەڤدن، هەڤرا شەڕکن. هنگی بێژنە: «چیە»؟ قەت خەبەر نەدن، دەما ژ وە دپرسن: «هوون چ دخازن - ل هەڤ ددن؟»تو بێژە: «بدەتە من»، یێ بچووک وێ بێژە - «بدەتە من». ئەوێ بێژە: «چ دەمە وە»؟ هوون بێژن: «ئەم ئەهلێ چیانن، نکارن باژێر قێم کن، بێژە - جهێ چەرمەکە گا بدە مە، ئەمێ ژ خوەرا چیێ خانیکی چێ کن»

دەما خانێ چەنگزێرین چۆ دیوانێ، هەردو کوڕێ وی ژی پەی چۆن و هەردوا ل هەڤ دا: هەڤڕا شەڕ کرن، هنگی شاهـ گۆ: «چیە؟»قەت خەبەر نەدان. دەما ژ وانا پرسی:

- هوون چ دخوەزن ل هەڤ ددن؟

ئەوی گۆت: - ب دەتە من.

یێ پچووک گۆت: - بدەتە من.

شاهـ گۆت: - چ دەمە وە؟

وانا گۆت: ئەم ئەهلێ چیانن، نکارن باژار قەم کن، - گۆتن، - جهێ چەرمەکە گا بدە مە، ئەمێ ژ خوەرا جیێ خانیکی چێکن.

شاهـ دێژی: - هەڕن، کوڕێ من هوون چقا دخوەزن - من داتە وە، ژ خوەرا هلدن.

ئەو دێژی: - نا، تەنێ جهێ چەرمێ گاکی دخوەزن.

خەلیفە دێژی شاهێ عەجەم:

ئیدی رابوو شاندە باژێر - پ ێنسد هەڤ هۆستا و شاگرت گرتن.

دانزدەهـ هەیوان، چقا عەشیر هەیە هەموو بەرەڤ کرە با خوە.

کاغەز بر دا دەستێ خانێ چەنگزێرین. خانێ چەنگزێرین کاغەزێ نهێری، تێدا نڤیسییە:

کاغەز ئانی دانی دەستێ شاهێ عەجەم، کاغەزا وی قەبوول نەکر، کرە گازی:

چۆ گۆتە باڤێ خوە، گۆ:

خانێ چەنگزێرین گۆت، گۆ:

شاهـ گۆ: تە چرا ب خانرا بێبەختی دەرکەتی؟

خانێ چەنگزێرین گۆتە ژنا خوە، گۆ:

خانێ چەنگزێرین چۆ بەر دەرێ خەلیفە، گۆ:

خەلکێ شاهـ زەف مان، چۆ کەتنە دمدمێدا، ژ خوەرا کێف دکن. دییا خانێ چەنگزێرین خولاما ل با وێ بوو، گۆتە خولام، گۆ:

- چقا ژ تە تێ ژ خوەرا زێر هلدە، گۆ، وەرە با من.

چوو ژ خوەرا زێر ئانی، هاتە با دیا خانێ چەنگزێرین. دییا خانێ چەنگزێرین گۆ: راستا باروودخانێ قولکە، قەلنا من داگرە، ئاگرەکی دانە سەر. گۆ، ئا پشتی کوڕێ خوە نامینمە ساخ، لێ تو هەرە خوە خلاسکە، ئەزێ ئاگر بدمە خانێ دمدم.

کولاڤ هلانی، ئاگر بەردا باروودخانێ. دەما ئاگر کەتە باروودخانێ، ئاگر گرتە باروودخانێ- دە چقا عەسکەرێ شاهێ عەجەم هەبوو، هەمی خاندا بوون: ئاگر گرت، چ کۆ زەلام، خان، گشک تێدا شەوتین.