١٣- دمدم
لە کتێبی:
دمدم
بەرهەمی:
حەجیێ جندی (1908-1990)
16 خولەک
586 بینین
وەختەکێ ل رۆمێ شڤانەکی مێرخاس دەربازی دکر. یەکی جاهل بوو، ناڤێ وی خانۆ. ئەوی ل وێدەرێ ژ دەستێ تونەبوونێ گەلەکی مەروومی و بەلەنگازی کشاند. رۆکێ ژی رابوو رەڤی، چوو ئیرانێ.
ناڤا ئیرانێ ژی گەلەکی زێرییا، گەلەکی چەرچری. هەر ئالی بەلەنگازی بوو، مەروومی، تونەبوون. بۆنا دەستخستنا کرتۆلا نان رابوو چوو جەم شاهێ ئیرانێ، وەکی هەسپێ وی ببە بچێرینە.
شاهـ عاباس گۆ: خانۆ، تویێ ببی راڤۆچیێ من؟
گۆ: چرا نا!کچوو بەر هەسپا.
خانۆ هەسپێ خوە دچێراندن،
چیا و بانییا دگەڕاندن،
دەڤێ بەرا دچێراندن.
خانێ من بەرەک دییە،
وی بەری حەیری مایە،
دینا خوە دایێ -
کەری پەز مەخەل هاتییە.
چوو جەم شڤان شیر بخوە. دینا خوە دایێ - شڤان رازایە: کۆدا شیرێ خوە دانییە کێلەکا خوە. دینا خوە دایێ- مێشەک پۆزێ شڤان دەرکەت، هات، کەت قولا بلوورێ، ناڤا کۆدا شیرا چوو کەتە ناڤا کەلۆشکەکە کەڤری. شڤان رابوو، وی رەڤۆچیێ هەسپارا گۆت، گۆ:
- تە چما دەی ل من کر؟
گۆ: - من دەی ل تە نەکر، گۆ، چرا؟
گۆ: - من خەونەک دیت، گۆ، من دێنا خوە دایێ پرا هەفت چەڤیرا، بەرا سپیرا چووم گهیشتمە کەڤرەکی. ل وێ دەرێ تژە خەزینە دەفینە بوو.
خەونا شڤین راست بوو، لێ رەڤۆچی لێ کرە دەرەو. پرا هەفت چەڤی - ئەو بلوور بوو، بەرا سپی - ئەو کۆدا شیر بوو، کەڤرێ قول ژی - زاتی ئەو کەلۆشک بوو، وەکی مێش چوو کەتێ. ئەو دەر جیێ خەزینێ - دەفینێ بوو.
خانۆ ژێرا گۆت: - کێ تشتێ ئوسا بهیستییە، هەرگێ شاهـ عاباس پێ بحەسە، وێ تە بکوژە.
شڤان سۆند خار، وەکی کەسەکیرا نابێژە. ئەوی ژی سۆند خار و خاترێ خوە ژ هەڤدو خاستن. هەر کەس چوو کارێ خوە.
گاڤا شڤان پەزێ خوە راکر چوو، خانۆ لێدا چوو جیێ مێش کەتێ. کەڤرەک هلدا، پاشێ سەلێ بنی و هەو نهێڕی - راستیێ ژی خەزینە- دەفینە. دیسا کەرە - کەر سەل و کەڤر دانی سەر دەڤێ وێ و هاتە گهیشتە هەسپێد خوە.
خانۆ هەسپێ خوە دتەرقاندن،
دەڤێ بەرا دچێراندن.
جەردەکە گران دەرکەتییە،
وێ رەڤۆیێ شاهـ خستییە،
نە هەوارە، نە گازییە.
خان دوو وێ جەردێ کەتییە،
سییارەک وێ جەردێ گرتییە:
هەسپێ وییا ژێ ستەندییە.
هەسپێ وییا سییار بوویە،
سیلحێ وی هلانییە،
دوو جەردێ کرییە گازییە:
- چرا ئەو تالان بێ خایە؟
ئەوی و جەردێ ل هەڤ خستییە،
پێنجی مێر وێ جەردێ کوشتییە.
شەسد ئەخترمە ژێ گرتییە،
هەما ملەکی وی فڕییە،
سەر هەیاتا شاهـ دانییە.
شاهـ ل قۆناغێ دەرکەتییە،
عەجێڤەکە گران چەڤێ خوە دییە.
گۆ: ئەڤ چ بازرگانە هاتییە مندا دانییە؟
خانۆ گۆ: شاهۆ، تو من ناس ناکی؟
نە ئەز رەڤاچیێ تەمە.
من هەسپێ تە دچێراندن،
چیا و بانییا دگەڕاندن،
چل و چیا دتەرقاندن...
جەردەکە گران دەرکەتییە،
وێ رەڤۆیێ شاهـ خستییە -
نە هەوارە، نە گازییە.
خان دوو وێ جەردێ کەتییە،
سیارەک وێ جەردێ گرتییە،
هەسپێ وییا ژێ ستەندییە.
هەسپێ وییا سیار بوویە،
سیلحێ وی هلانییە،
وێ جەردێ کرییە گازییە:
- چرا ئەو تالان بێ خایە؟
ئەوی و جەردێ ل هەڤ خستییە،
پێنجی مێرێ جەردێ کوشتییە،
شەسد ئەخترمە ژێ گرتییە،
هەما تو وەرە ملەکی وی فڕییە،
سەر هەیاتا شاهـ دانییە.
شاهـ گۆ: - کوڕۆ، بکن بلەزینن،
قورسێ زێرا مال دەرینن،
ناڤ لەگانا بحەلینن،
ملێ خانۆیێ من بکشینن.
ئەوانا کرییە، وان لەزاندن،
قورسێ زێرا مال ئیناندن،
ناڤ لەگانا دحەلاندن،
ملێ خانۆ جەبراندن.
یێ مینا مە هەتا ئێڤارێ مال - هالێ خوەدا گیرۆ بوون. خانۆ هەتا ئێڤارێ ملێ خوەدا گیرۆکار بوو. چرا؟ ملێ زێر نەدیت بوو. ژ وێ رۆژێدا ناڤێ وی دانین خانێ چەنگزێرین.
موخدارەک کەت ئۆرتێ. خان فکرمیش بوو جەم خوە، گۆ: «ئەز گەلەکی دونێ گەڕیام، ل هەر دەرا جمەت بەلەنگازیێدانە: هەرگێ ل رۆمێ، هەرگێ ل ئیرانێ بە، یەکە. بەسە ئەز جەم شاهـ بمینم، ئەز هەڕم چیایێ دم-دم، ل کیدەرێ من زێر دەفینە دیتیە: ئەزێ هەڕم وی زێری دەرخم، کەلاکێ چێکم و پێشیا شاهـ و سولتانا شەڕ بکم».
خان سبەکێ زوو رابوویە،
قەستا قۆناغا شاهـ کرییە،
شاهـ قۆناغێ دەرکەتییە،
گۆ: - هەرێ خانۆ، تە چ مراز؟
ئەوی مرازێ خوە خوەستییە،
گۆ: - سەرێ شاهی، باڤێ شاهی،
تو بدە من قەدەرا چەرمێ گایی،
خوەرا بکم مال - ئاڤایی.
شاهـ گۆتە، گۆ: - خانۆ، سەرێ شاهی، باڤێ شاهی،
ئەز نادم تە قەدەرا چەرمێ گایی،
تو بۆ خوە تێکی مال - ئاڤایی -
تو وەرە تو ئۆرتا من و خوە تێخی گێژایی.
گۆ: - سەرێ شاهی، باڤێ شاهی،
تو بدە من قەدەرا چەرمێ گایی،
ئەز بۆ خوە تێخم مال - ئاڤایی -
ئۆرتا خوە و تە ناخم گێژایی.
ئەوی وێدەرێ دا وی چەرمێ گایی:
چەرمێ گایێ رەشی - پێلە،
هەفت رۆژا ئاڤێ دنهێلە.
ئەو خانەکی فەنی - فێلە،
هوورک - هوورک کر دوهێلە،
گرتییە دەشت و نەوێلە:
دۆرا کەڤر دبر و دانی،
بزمارەک سەری قوتایی،
رەمەت گیهاندە باڤێ شاهی.
خانێ کوردا ددە رێیە،
پێنسد پالە ددە پێیە.
خانێ کوردا چی جندییە -
پێشییا پالێ خوە کەتییە،
سەر کەلا دمدم پەیا بوویە.
دمدم هاتە ل بەر قاتێ،
پێنسد پالە لێ دکە ساتێ،
ئەو چێ دکە جیێ کورنێ ئاڤێ.
دمدم هاتە بەر پەستنێ،
پێنسد پالە لێ کەتنێ،
ئەو چێ دکە جیێ مرنێ.
دمدم هاتە دەڤێ دۆلێ،
پێنسد پالە لێ دکە شۆلێ،
ئەو چێ دکە جیێ خوردۆلێ.
دمدم هاتە بەر ڤەدانێ،
پێنسد پالە گرت بەردانێ،
ئەو چێ دکە جیێ مەیدانێ.
خان وێ کەلا خوە چێکری،
هەفت رۆژ نینن، هەفت شەڤانە،
هەفت شەڤ نینن، هەفت مەهانە،
هەفت مەهـ نینن، هەفت سالانە.
هەفت سالێ خوە تەمام کری،
کورمانج کەلا خوە چێ کری،
سەرێ کەلێ مفرق کری،
هەرچار بەدەن رساس کری.
پالێ خوە خەلات کری،
ها سەر مالادا ڤەڕێ کری:
ما مەموودێ مەلەکانی -
ئەو ئەمینێ مالا خانی،
خان باوەڕییا خوە پێ ئانی،
پزکا خراب بێ سەر زمانی.
خان گۆ:
- لێ دایێ، لێ - لێ دایێ و لێ - لێ دایێ،
تە کورتەکە قە کێر نایێ،
جارەکێ دێنا خوە بدە من و کەلایێ.
گۆ: - کوڕێ من، چ دێنا خوە بدمە تە و کەلایێ،
خوەش کەلایە تە چێ کری،
خوەش هەڤرازە تە چێ کری،
هەرچار بەدەن رساس کری،
بنێ وێنێ پۆلا کری،
سەرێ وێنێ مفرق کری.
تو وەرە ترسا من وێ ترسێیە -
تو خوە بەر دەرپا کافر نەگری.
خان گۆ: - کوڕۆ،
منرا بینن تۆپا مەزنە.
تۆپچی ژ تۆپێ گازنە،
ئەو داڤێژە برجێ بنە،
نافڕینە یەک بازنە.
گۆ: - بینن تۆپا دەڤبری،
تۆپچیێ وێ ل تۆپێ دخوڕی،
ئاخچە کەلێ قە نەفڕی.
گۆ: - بینن تۆپا بچووکە،
ئەو ئێڤاردا زووکە - زووکە،
ئەو داڤێژە برج و سووکە -
نە فڕندییە یەک نەینووکە.
گۆ: - بینن تۆپا ئەنگەلێ:
ئەو داڤێژە برجێ کەلێ.
خان ئاڤیتە کەلێ هەزار گولە -
تۆبە هەرگێ لێ کەت یەک دولۆپە.
خان خوە - خوە دچە کەلێدا دسەکنە، کەلێ دجێربینن: داڤێنە کەلێ پێنسد تڤنگ تۆپە. خانێ چەنگزێرین نزانە ئاڤێتنە کەلێ پێنسد تڤنگ و تۆپە - ژ کەلێ ئاقا خانێ دکە، ئەوی ترێ چجیکا بارانێیە، یەک دلۆپە.
ئەم هەڕن سەر قەستا پالێ وی. پالێ وی چوونە شەهەرێ تێهرانێ، خوەرا بازار کرن. خەلیفە هات دێنا خوە دا مەیدانێ، مەرڤ دیتن.
گۆ:هوون چ تەڤانە؟وە شەهەرێ مە کر بهایی، وە نان باها کر، پەرچە لێ باها کر...
گۆ: - ئەم خەباتچینە، رێنجبەرن. ئیسال هەفت سالە مە کەلا چێ کرییە: ئەم پێنسد پالە بوونە- مە کەلا خانێ چەنگزێرینرا چێ کرییە. گۆ، کەلا مە چێ کر - مە رۆژێ کەلپنجەک راست دادانی، یەک چەپ دادانی. مە زریج دهەلاند، بەرددا ئۆرتێ، مە سکێ پۆلا ئۆرتێدا دکوتا.
گۆ: ئەو کەلا وە ژێرا چێ کری، عائیلخا وە چ بوو، کێرهاتنا وە چ بوو، وەکی وە ژێرا ئەو کەلا چێ کر؟
ئەوان گۆتن: چقا هۆستە هەبوون خەلات کرن، وەکی دنێ عائیلخا مە - دەستەک مەرتالێ گوهێ فیل زێر ددا مە. خەلیفە رابوو چوو جەم شاه، گۆ:
- خوەدێ ژ تە رازی بە، نە تو خودان تاجی،
تە کەلا دا ڤی کورمانجی،
سەرێ تە کرییە ئارمانجی،
ئەم دەرخستن ڤی قراجی.
شاهـ گۆتێ:
- خورمینە، ها خورمینە،
خان خولامەکی ئەمینە،
ملەکی وی کرییە زێرینە،
باوەڕ نەکە -
پشت مندا ببە خایینە.
خەلیفە گۆتە شاه:
- تو دبێژی: «پش منڤا نابە خایینە»،
تو رابە کاغەزەکێ منرا بینە،
هوبرێ کاغەزێ برەشینە:
گەفا، گوڕا سەردا بشینە.
هەرگێ کاغەزێ تە هلینە،
تو لێخە، سەرێ من بفڕینە.
شاهـ دکە، دلەزینە،
کاغەزەک رەش دنڤیسە،
گەف و گوڕا سەر خاندا دشینە.
خان بەر کاغەزا ویڤا رابوویە،
سەلەما هەردو قاسدا ڤەگرتییە.
رەشکاغەزێ نهێرییە،
دێنا خوە دایێ - گەف و گوڕ سەردا شاندییە.
رابوو رەشکاغەزەک سەر شاهدا شاند.
خەلیفە رابوو سەر منارێ، دێنا خوە دایێ، چکا قاسد هاتن؟
دیت هاتن، گۆ:
- وەرە، وەرە قاسدێ کۆرە،
حالێ خوەدا پۆرە - پۆرە،
حوکومێ ڤی خانی چقا زۆرە.
وەرە، وەرە، قاسدێ قۆتە،
حالێ خوەدا کورتە - کورتە،
حوکومێ ڤی خانی -
جەگەر دلێ من دسۆتە.
شاهـ رەشکاغەزێ دخوونە، دبێ:
- کاغەزا منرا بینە،
هوبرێ سەر کاغەزا برەشینە،
سەر خانادا بشینە.
کاغەز شاند سەر خانا، وەکی عەسکەر بەرەڤکن، بێن.
خانەک هاتە ئۆرمیێ،
زێر بەلا دکر تەمسیێ،
سەفەرلخی سەر خانا کورمانجیێ
خانەک هات سەلاماستە،
تەزە پرسا کەلێ دکە.
هنەک دبێن -
«چێکرنا کەلێ دەرەوە»،
هنک دبێن: «راستە»،
سەفەر سەر خانێ چەنگچۆلاستە.
خانەک هاتییە ژ تەورێزە،
پێنسد هەزار تۆپ و تڤنگ پێ بوویە رێزە،
سەفەر سەر خانێ چەنگقەلۆزە.
خانەک هاتییە کەلا خوێیە،
دبێ: - عەرد و عەزمان
ئەزێ بکم گۆلا خوونێیە،
هەتا بەرا وانێیە.
خانەک هاتییە بەلبهارێ،
ستویێ وی خانی نۆلا دارێ چنارێ،
تلی مینا سپندارێ.
دبێ: - گاڤا ئەز بگیژم خانا،
ئەزێ کەلێ هلشینم سەری و بنە.
خانەک هاتییە هاجووج - ماجووجە،
پێنسد ناڤدا تووتکچینە،
شەسد ناڤدا بالتەچینە،
ئەو خان دبێژە:
- کورمانجەک چیە؟
ئەمێ ئوسا بکن گا و جۆت،
سەر کەلا وی بگەڕینن، جانم.
خانەک هاتییە ناڤا رۆمێ،
دۆرە مینانی عەورێ دەر نیسانێ،
دڤێ: وەکی ئەز بێم،
نە شیڤا منە، نە پاشیڤا منە.
عەسکەر بەرەڤ بوو هات. دە پێنجی خان، سەرەکێ خانا، هەر خانەکی پێنسد هەزار سەر، هاتن دۆرا کەلێ گرتن.
عەڤدێلە کوڕێ خانێ چەنگزێرین بوویە.
ئەو سبەکێ زوو رابوویە،
سەر کەلێدا نهێرییە،
عەجێڤەکە گران چەڤێ خوە دییە...
جاهاب باڤێ خوەرا ئانییە.
گۆ: - باڤۆ، تو رابە،
چقا ستێرکێ عەزمانا،
چقا چلۆیێ سەرێ دارا،
چقا قوومێ دەڤێ بەرا،
چقا تووکێ پشتا کارا -
هاقا چادر - خێبەر دۆرا کەلا تە گرتییە.
باڤێ وی زانبوو، وەکی عەسکەرێ شاهە، لێ ئوسا کر، وەکی کور تو شایشا نەکشینە، گۆ:
- کوڕێ من، وان چادرا نەفکرە،
ئەو هەموو دەڤەنە.
وێ ل جیێ باڤێ تە دانینە.
باجەک باڤێ تە سەر وانە:
سبێ دانە، خوە وێ دانە،
هەکە نەدانە - تو یەقین بزانبە،
ئەوانا، باڤێ تە ل هەڤ دانە.
سبێ رابوویە،
عەجێڤا گران چەڤێ خوە دییە،
گۆ: - باڤۆ، مالا تە ئاڤا بە،
ئەڤا عەینی عەسکەرە.
گۆ: - لاوۆ، ئەز دمدم نیبووم - بوومە دمدم.
گۆ: - لاوۆ، شایێ عەجەم رابوو سەر من،
بۆنا ئازایێ ئەمێ پێرا شەڕکن.
هەفت سالا شەڕ کرن، تشتەک دمدم نەهات. عەسکەرێ شاهـ دکر ک ڤەگەڕە. مەموودێ مەلەکانی گەلەک خراب دەرکەت.
شاهـ جاب سەر ویدا شاند، گۆ:
- مەحموودێ مەلەکانێ، ئەڤا هەفت سالە ئەز شەڕ دکم، نکارم کەلێ هلدم، خانێ چەنگزێرین ئالت بکم. گەلۆ تو نکاری تەهەرەکی ئالی من بکی؟ هەرگێ تو ئالی من بکی، ئەزێ تە بکم میر و وەزیر.
گاڤا ک ئەوی خەبەرێ شاهـ بهیستن، چوو ئۆتاخا خوەدا روونشت، کاغەز نڤیسی، ئاڤیتە ناڤا عەسکەرێ شاه.
گۆ، کاغەزدا تیرێ وەرکری،
خێبەتا شاهدا داکری -
سەرەکانی بن کەڤری.
گۆ، کاغەزا تیرێ پێچایی،
ئاڤیتە خێبەتا شاهی،
گۆ، سەرەکانی بن چیایی.
پاشێ ب خوە ژی چوو، گۆ:
- ئاڤێ سەر ببڕن، یانێ نا -
هوون نکارن ئالت بکن.
وێ شەڤێ دەستە دەڤە هلدان،
ئاڤ سەر دمدمێ بڕین:
ئەو دەڤە شەڕژێ کرن،
خوونا دەڤا زارینجاڤا
هاتە کەت هوندورێ کەلێ.
کوڕێ خان عەڤدێلە سبەکێ رابوویە،
جاڤ باڤێرا زوو ئانییە.
گۆ: - ئاڤ سارنجخانا بڕییە،
خوون سارنجخانا قەرمییە،
ل مالا مە بوویە تەنگییە.
ل وێ دەرێ خان گۆتە دێ، گۆ:
- لێ دایێ، لێ - لێ دایێ،
زەند زەرێ، زەر بادایێ،
گلیک قە تە نایێ؟
دێ گۆت: - هەی ئەورێ رەشی - درێژ،
تەڤی بارانێ هوور - هوور برێژ!
ئەوان ئەورا گاهان کری،
ڤێ بارانێ هوور لێ کری،
مالا خانێ چەنگزێرین
بوویە شایی و گری.
ڤێ بارانێ شنگە - شنگە،
خوون سارنجخانا بوویە پنگە،
هەفت رۆژا ئیدارە کر پێ وێ ئاڤێ.
خانێ چەنگزێرین گۆت، گۆ:
- کوڕۆ، بکن، بلەزینن،
گازی هۆستا بکن، بینن،
قورسێ زێرا مال دەرینن،
ناڤ لەگانا بحەلینن،
شوورێ لاوکا تێ بکشینن،
پاشی مە- ئەڤ زێرێ کێرا بمینن؟
ئەوان دکن، دلەزینن:
قورسێ زێرا مال ئیناندن،
ناڤ لەگانا دحەلاندن،
شوورێ لاوکا تێ کشاندن.
سبێ ژی کارێ خوە کرن، وەکی دەرکەڤن.
ها رابوو، رابوو، رابوو،
عەڤدێلێ دەلال کەلێ رابوو،
پەنجەرێ رەوەستا بوو،
سیلح بەژنێ ئاڤا بوو،
خەنجەر بەژنێ دوتا بوو،
چەڤ رەنگا برێ مابوو.
ها رابوو، رابوو، رابوو،
بوکوڕیێ زۆر کەلێ رابوو،
پەنجەرێ رەوەستا بوو،
سیلح بەژنێ ئاڤا بوو،
خەنجەر ملا دو تا بوو،
چەڤ رێنگا برێ ما بوو.
ها رابوو، رابوو، رابوو،
تەمرێ برا کەلێ رابوو،
پەنجەرێ رەوەستا بوو،
سیلح بەژنێ ئاڤا بوو،
خەنجەر ملا دوتا بوو،
چەڤ رێنگا باڤێ ما بوو.
ها رابوو، رابوو، رابوو،
خانێ چەنگزێرین رابوو،
پەنجەرێ رەوەستا بوو،
سیلح بەژنێ ئاڤا بوو،
خەنجەر ملا دوتا بوو،
چەڤ رێنگا ستییا مابوو.
گۆ: - ستیێ، ها ستیێ،
بەژنزراڤێ چاردە قانیێ،
پاشی مە کورمانجیێ،
پرس و پرسییار بێ ئەیبن،
ئەم ک کەلێ دەرکەتن -
ئەمێ هەڕن بێنە کوشتن،
پرسێ وە مالا کێ بن؟
ستیا خەبەر دانە دەرە،
لاوکا خوە دەرەبادا بەردانە،
ستییا ژی کێرێ چرتمە هلدانە،
ئەو چەڤ رێکا لاوکا مانە.
لاوک هاتن دەرگێ ناڤێ،
گۆ: - ڤان دەرگا هوون بەر باڤێن.
لاوک هاتن دەرگێ شەشا،
کرنە گازی سمتەراشە:
- تو ل ڤان دەرا بدە پاشە.
لاوکا خوە دا دەرێ پێنجا،
کرنە گازی دەرگەڤانە:
- کلیتا مەرا بینە.
لاوکا خوە دا دەرگێ چارێیە:
کرنە گازی قەرەولێ کەلێیە:
- دەرگا بدە سەر پشتێیە.
لاوکا خوە دا دەرگێ سسیا،
بوو شنگە - شنگا مسرییا،
گۆ: لاوۆ، شەڕ هاتییە
دۆرا مە و پاپاخ گەنییا.
لاوکا خوە دا دەرگێ دودانە،
کرنە گازی دەرگەڤانە:
- تو بکە، بلەزینە،
تو ڤان دەرییا هەڤ دەرینە.
خانا خوە دا دەرگێ یەکێیە،
کرن گازی دەرگەڤانێ کەلێیە:
- ڤان دەرگا بەر باڤێیە،
خێرا مە تێدا تونەیە.
چاخێ ئەو کەلێ دەردکەڤن،
خانێ من د ناسی،
شاهـ دبێ: - خانۆ، تو کورمانجی،
قەبوول بکە تو ڤی تاجی،
تە دەرناخم ڤی ئارمانجی،
جیێ تە ناکم ئێرا ڤی قراجی.
خان گۆ: - ئەز تاجێ تە قەبوول ناکم،
هەیسد نەلەت ل باڤێ تە دکم،
کورمانجیێ بێ ناڤ ناکم.
عەڤدێلێ برا دکە، دلەزینە،
خوە وی تاجیرا دگهینە،
شوورەکی ل ئۆرتا تاج دخینە،
وی تاجی ددرینە،
دبێ: - کافر، تاجێ تە ل سەرێ تەبە...
...................................................................
کوشتنا مێرا هەر - هەر هەبە!
باڤێ وی گۆتێ، گۆ:
- کوڕێ من، تو ناڤ شەڕادا ناستری،
قە کوشتنێ نافکری؟
ناهێلی دەستێ باڤێ تە
بگهیژە خێبەتا وی زالمی.
گۆ: - باڤۆ!
خوە نە گۆلکم- ستو کاپکری،
خوە نە بەرانم- کۆزی کری،
خوە نە هەسپم - قەید و چیدار کری...
کوڕی مێرا هەر - هەر مێرن،
کوڕێ شێرا چەک هلگرن
شەڕادا ناسەبرن -
ئەو قە ژ کوشتنێ نافکرن.
شەڕ کەتە ڤان بەڕۆژا،
شوور دچوورسن مینا رۆژا،
بوو شەڕێ پلنگ، بەرازا.
خانێ چەنگزێرین کەلێ ژۆردا تێیە،
دژمن لێ کرییە شێنییە،
لنگەکی وی لێ فڕاندییە.
عەڤدێلێ برا دکە دلەزینە،
شەقێ ستویێ باڤێ داتینە،
شوور کالێنڤا دکشینە.
گۆ، شوور دکە خڕە - خڕە -
قە تشتەکی نابڕە.
باڤێ گۆ: - لاوۆ، لاوێ نەزانی،
شوور خلازکە لاپ کالانی،
باڤێژە هەسپ و خودانی،
برا کەرکە، باڤێژە دەرا هانی.
ئەو لاو، لاوێ نەزانی،
شوور خلازکر ژ کەلانی،
ئاڤێتە هەسپ و خودانی،
کەرکر، ئاڤێتە دەرا هانی.
دوخوشڤینە سێسد مێری -
پێلێ خوونێ ئەو هلانی.
تەمرێ برا دکە، دلەزینە،
شەقێ ستویێ باڤێ داتینە،
ستویێ هەزاری لێ دخینە -
پێلێ خوونێ وی هلتینە.
بوکوڕیێ برا دکە، دلەزینە،
شەقێ ستویێ باڤێ داتینە،
ستویێ پێنسدا لێدخینە -
پێلێ خوونێ وی هلتینە.
خانێ چەنگزێرین گۆت، گۆ:
- لاوۆ، لاوێ بەڕازی،
جارەکێ هەڤالا بکە گازی.
ئەوی هەڤالا کرە گازی،
گۆ، دۆر هاتە لاوێ پیرێ،
پێنسد هەڤ کوشتییە بیرێ.
دۆر هاتە لاوێ پەرێ،
هوندورێ کەلێ دەرکەت دەرێ -
پێنسد هەڤ کوشتییە خەنجەرێ.
دۆر هات لاوێ هەکاری،
ل سەری تۆپا تاری،
ئەوی لنگدا هەزاری.
دۆر هاتە لاوێ دڤینی،
خودانێ شەشخانا مەزنی،
تو شەڕادا کەسێ منی.
دۆر هات لاوێ هەرتۆشی،
تە سەری قەرەپۆشی،
لنگ دا کۆما بەڕۆژی.
دۆر هاتە لاوێ ئێزدی،
شەڕ خوەش کرییە چادرا سپی.
دۆر هاتییە لاوێ مەلا،
لێ کرنە هەلە - هەلا.
دۆر هاتە لاوێ بەراڤی،
خودانێ رما زراڤی،
خوەزییا وی شەڕی تو ل ناڤی.
دۆر هاتە لاوێ تیماری،
خودانێ سۆرە صاڤاری،
شوور هلدا چوو قیفاری.
دۆر هاتە لاوێ مەندەسۆری،
شەڕادا تی ب زۆری،
گاڤا بوو شەڕ، گۆ: «ئەز ب گۆری،
نامووس دەستێ من بوهوری».
عەسکەرێ شاهـ ئوورە برە کەلێ. شاهـ ژی تاجەک هلانی، ئانی بدە دییا خانێ چەنگزێرین، گۆ:
- ئەمێ ئاڤێ بەردن سەر کەلێ، گۆ، هەرگێ هوون بێنە رایێ، تەسلیم بن.
دییا خانێ چەنگزێرین دینا خوە دایێ - هاتن تژە کەلێ بوون. ئەوێ و بووکا بەری هنگێ تۆپ، جەبرخانە هوندورێ کەلێدا چەل کربوون. چوو سەرێ کەلێ، مشتکا خوە تژی تتوون کر، ئاگر دانی سەر، گۆت:
- پاشی ڤان نەڤییا، پاشی ڤان کوڕا، پاشی ڤان خۆرتا - ئەز راڤم ناڤێ کورمانجیێ خراڤ بکم؟ ئەز تو تاجی نادمە سەرێ خوە- ئەم خوە دکوژن، ناڤێ رایێ ناینن سەر خوە، - و جگارا خوە دبە ژۆردا ناڤ جەبرخانێدا دکوتە.
ئاگر ب تۆپ و جەبرخانێ دکەڤە. عەسکەرێ شاهـ تەمام قڕ دبن.
ژنا عەڤدێلە، وەکی هەملە بوو، هەر ئەو خلاس دبە ژ وی ئاگری. کورەک تینە. سلسلەتا وێ مالێ هێ هەیە و هەر سال هێ - هێ زولمکارارا شەڕ دکن بۆنا ئازایا خوە...
ئاقا!