٩- دمدم

دێنا خوە دایێ کەری پەز وێ هێسوویێ دچێرە. گۆ: «وەلە ئەزێ هەڕم با وی شڤانی شیر بخوم، هەمین نانێ من تسییە». رابوو چوو، دینا خوە دا شڤان رازایە: شیر دۆتییە، بلوورا خوە دانییە سەر، رازایە. گۆ: «وەللە، ئەز دەنگ لێ ناکم، شڤان ژی مینا من رێنجبەرە». دێنا خوە دایێدا مێشەک بێڤلا شڤێن دەرکەت، کەتە قولا بلوورێ دەرباز بوو. ئەوینی دێنا خوە دایێ، هەو دیت، مێش دیسا زڤڕی هات کەت بێڤلا شڤین. شڤان ڤەجێنقی، رابوو، گۆ:

- مالاڤا، تە چما دەنگ ل من کر؟

ئەوینی گۆ: - من دەنگ ل تە نەکر، گۆ، تو خوە - خوە ڤەجێنقیی.

شڤان گۆ: - من خەونەک دی!

گۆ: - خادێ خێرکە!

گۆ: - من خەونا خوەدا دیت ئەز سەر پرا هەفت چەڤیرا، بەرا سپیرا چووم دەرکەتم جیکی. ئەودەر خزنە دەفینە بوو: هەفت پادشا تێدا بکرا - بخارا خلازبوون تونەبوو. ئەز ڤەجێنقیم، من هەو نهێری خەون بوو.

خان خەونا وی کرە دەرەو، ئەو ک ئەوی بەر چەڤێ خوە دیتبوو، ئەو ک، دەرحەقا وی کەڤریدا زوودا شڤەلوو بوو، گۆ: «حەڤە، نەڤە، گۆ، ئەو کەڤر خزنەیە».

رۆژەکێ دییا وی گۆتێ:

- لاوۆ، گۆ، تو ئاقا ناڤدار، گۆ، گەرەکێ تو خوەرا ئاڤاییکی چێکی.

ئەفەندم، ئەو پالانا جارا دودا ئانیبوو، قە یەک وانا ژی نەهاتبوو کوشتنێ. ئەوانا خاترێ خوە خان خاستن، رابوون چوونە شەهەر، تشتێ شەهەر ئەگەر سەد مانات بوو، راکرن هەزار مانێتی. وی وەختی برێ شاهـ راستی وان پالا هات، گۆ:

- کوڕۆ، هوون خەلقێ کیدەرێنە؟ وە ئەڤ دەر کرە خەلایی.

گۆ: - تو نزانی، ئیسال هەفت سالە مە رووچکێ مالا خوە نەدیتییە: مە کەلا چێ دکر، کەلا خانێ کوردا، کەلا دمدمێ.

ئەفەندیێ خوەرا بێژم، وی وەختی برێ شاهـ زڤڕی با برێ خوە، گۆ:

شاهـ عاباس عەسکەر هلدا هاتە سەر خان.

دێمەک هەفت دەولەت رابوو سەر وی خانی.

دێمەک سڤێ هەڤ دان، هەفت سالا هەڤ دان. ئەو مەحموودێ مەلەکان خارزێ وی بوو. دێمەک مخەنەت دەرکەت. کاغەزەکێ دنڤیسە، ددە مەرڤەکی، دشینە خەزوورێ خوەرا، دڤێژە، دڤێ: «هەوارا من وەرن». ئەفەندم، وەختێ مەحموودێ مەلەکانی پێرا دەردکەڤە، دچن سەرەکانیێ دبڕن.

ئێڤارێ پەیاکی عەسکەر کارێ خوە کر، گۆ:

- ئەم هەڕن دۆرا کەلێ بگرن.

دێنا خوە دایێ، مەریکی سەرێ خوە دانی بوو سەر نەردوانە، کاغەز بەر سەرێ وی دەرخستن، کاغەز خاندن، وەکی: «خان کەتییە تەنگایێدا».

خانا ژی گۆ: - ئیدا بۆشە، گۆ، ئەم چار پێ ناکن، گۆ:

دێمەک، وەختێ عەڤدێلە بەگ هاتە بڕیندار کرنێ، ئەوی کرە ئۆرتا هەردو لنگێ خوە، وەکی کوڕێ خوە ئازا بکە. کوڕێ وی گۆ:

ئیژا، وەختێ رۆژا ئەو چوونە شێر، ستییا تەمام تۆپ - قومبارە کرە پادڤالێ. ئەوانا ئانی هات تەختە بڕی، وەکە کولەکێ سۆڤا. وانا قەلن و تتوون هلدا. ئەفەندم، ئانی هاتن، کێر کرنە دەستەکی خوە، ئیستەکانا ژەرێ کرنە دەستەکی خوە، گۆ:

- کیژان نێزیکی مەبە، گۆ، ئەمێ ڤێ ئیستەکانا ژەرێ ڤەخون، ئەمێ ئەڤێ کێرێ ژی سەر دلێ خوە خن.

وی وەختی عەسکەر تۆپ بوو، کەتە کەلێدا، ئەوانا وی وەختی قەلوونا خوە سەر بارووتێدا داکوتا، تۆپ و قومبارە لێدا - دێمە ئەو عەسکەر گ لێ قر کر. ستییا خوە ئاکۆشکێ ئاڤیتییە. دە وی وەختی کەرەما خادێ پێرا هەبوو. با کەتە داوا دێرێ وان مینا تەیرا دانی.

ستیک حەملە بوو، وەلدی: خادێ دو زار دانێ، کۆکا وی هێ رووبارێ دنێ هەیە. هەو بوو ئیدا.