من فەریوخوردەی چێشتەی جاران بیم
لە کتێبی:
دیوانی سەید یاقۆی ماییدەشت
بەرهەمی:
سەید یاقۆی ماییدەشت (1808-1881)
4 خولەک
786 بینین
هۆشم مەدهۆشەن ...
هانای هامسەران هۆشم مەدهۆشەن
کوورەی دەروونم وەی تەور وە جۆشەن
کوورەی حەدادان وەلاش خامۆشەن
وەلەد غەزالی زوڵفان ئەشەد بوو
ژە نەسڵ تورکان توندخوو مەلەک خوو
سابق وەلەد بی نەیاوای نیمڕەس
شەمیمەی شیرش ماما ژە نەفەس
ناشیی نابالغ بێخەبەر ژە عەشق
دەرس نە مەدرەسە عەشق نەکەردە مەشق
هێمان کۆرپەی تۆکنەرم خام نەوی
ژە خامی و نەرمی هێمان دام نەوی
ئەبرۆش وە کەمان کیانی نەوی
توڕەش مەعلووم بی، کەمانی نەوی
دیدەش سیا بی، خوماری نەوی
شەهباز بی هێمای شکاری نەوی
لێوانش وە لال، بەدەخشان نەوی
دوڕ تێی مەعلووم بی، درەخشان نەوی
گۆناش ڕەنگ عشق پێش نەوشتە بی
چوون سێف خانسار خاس نە ڕشتە بی
باغچەش بی، میوە کەم ڕەنگ و بۆ بی
چوون فەسڵ خەزان بێ ئابڕوو بی
من مەچیام وەلاش سەیرش مەکەردم
گیان نەیرباڵا وەجەیرش مەکەردم
گا نە دۆشم بی، گاگا نە ئاغووش
هەر ساتێ سەدجار بووسە مەدام ڕووش
نە قەدەقەن کەرد، نە موستەحفز بی
نە تەڵایەدار پەی ڕەفع دز بی
ئیسا بۆ سەنعەت کارساز کاران
نۆسوەیل چتەور مەڕژۆ داران
هەروەی دەمە دا نوور پێش ئاغشتە
سورخیی ڕەنگ دڵ دەروونان چەشتە
نە پا تا وە سەر نوور پەیدا وەشتە
سەرتاپای باڵاش ئیلاهی ڕەشتە
کۆرپە، پەڕتوکەی کەزایی خامش
پەخش بییەن وەبان جەمین جامش
وە سەردا خەم، خەم بییەن وە سەد چین
هەر چینێ نەلای کەردەن وە پەڕچین
چینیی عەترئاسا، چینیی عەنبەری
چینیی قەیچی پاچ، چینیی چەنبەری
چینی چوون سەحاب سیای دەیجووری
جا کەردەن وە فەوق سێف سەیفووردی
چینی وێنەی مار مەغز مەردان نۆش
موستەقڵ کەردەن چوون زەهاک وە دۆش
چینی وە نەی دا، چینی وە بەی دا
هەر چینێ چەن کەس وەستەن وە وەی دا
کەمان خانەکی، ئەبرۆ کەزاییش
نەپای چەتر چین تا بەرزاییش
بییەن وە دوو تاق، دوو میحراب بەستەن
پەی ئەمر تەقدیر زاهد شکەستەن
چوون کەمانێوەن جە ڕۆستەم مەنەن
تیرش ڕیشەی جەرگ ئەشکبوس ڕەنەن
نە چوون دیدەکەی بێ بادە مەستش
مەخموور وە سەودای بادەی ئەلەستش
بییەن وە دوو باز شەیدای شۆخ و شەنگ
هەزار مورغ دڵ ئاوەردەن وە چەنگ
گایی نگایێ کێ وە نازەوە
بەند بەند ڕیشەی جەرگ دێ وە گازەوە
نە چوون گۆناکەی شەوق شەم بیمش
سیمای سیم ئاسای ساختەی قەدیمش
زەردیی ڕەنگ عشق نوور پەیدا وەشتە
سورخیی ڕەنگ دڵ دەروونان چەشتە
چوون باغچە، بەهەشت بییەن نموونە
میوە وە گوڵ، دار وەو هەزار گوونە
لو بییەن، لولو وە لال کانی
دوڕ بییەن وە دوڕ دەریای عومانی
ونەوشە و بادام، بەرزا، سونبوڵ
عود و یاسەمەن، نەرگس، زەمەق گوڵ
گوڵ سورخ و بادام، عناب و پستە
نار و نارنگی، ڕەستە و نەڕەستە
سەوڵ سایە دا کاج وە نەیشەکەر
عود و یاسەمەن، شمشاد و عەرعەر
دوو شاخەی بلۆر دە شاخە گەشتەن
هەریەک مەرجانێ وە سەرش ڕەشتەن
باغچەش وەیتەورە ئیلاهی ڕەشتە
عەینییەن مواچی باغچەی بەهەشتە
دوو تورک بەدخوو تیرکەمان و پێڵ
باغبانش ها نە گشت گێڵ
هەر ڕەهگوزەرێ کەچ نیزارەش کێ
خەدەنگ تورکان پارەپارەش کێ
نە کە بواچم شوتور دیم، نەدیم
کەفتم وەتەمای گوستاخیی قەدیم
دەس درێژ کەردم پەی شاخەی بلۆر
بەڵکەم مەرجانێ باوەرم وە زۆر
هەر ئەوسا زانام کەماندارانش
وەسەردا سپای زەنگی مارانش
چەنی دوو عەقرەب ئێڵ جاری کەردەن
هەریەک وەیە لا هجووم ئاوەردەن
شەماران و گاز، شەهبازان و چەنگ
عەقرەبان و نێش، تورکان و خەدەنگ
هەر هەشت پەی قەڵەم، هەشت بەنا هێشتەن
سەرتاپام وەی خوون، ڕیشەی دڵ ڕەشتەن
وات ئەی سەی یاقۆی ئەبلەهتەری
لێوەی خاڵ خام، لە گیان بێوەری
یە چ خەیاڵێ وە دڵ کەردەنی
ئەڵبەت تۆ وە گیان وێت ویەردەنی
وە تیر تورکان زەهراڵوو وەردە
بیم وە مەردەی دەورد قیانووس مەردە
هانای هامسەران ئەمانەت فەرزەن
وە خاک پاتان ئیستدعام عەرزەن
ئەر وە جوانی یانان گەشتەنی
شوکرێ وەو لەب تفڵان چەشتەنی
هەر وەخت ئەو تفڵە وە بلووغ یاوا
باڵاش بی وە تووڵ جەنەتومەوا
ئەڵبەت ئەو چەشتەی ناوەرین وە یاد
سەی یاقۆناسناوی ئەدەبی ئاسا سەر مەدەین وە باد
من فەریوخوردەی چەشتەی جاران بیم
کوشتەی زەهر شەست زەنگی ماران بیم