٦

لە کتێبی:
بیرا قەدەرێ
بەرهەمی:
محەممەد ئوزون (1953-2007)
 6 خولەک  392 بینین

- مۆسیو بەدر خان، هوون گێری بیرێ بوون، سەرەکدۆکتۆرێ نەخوەشخانا فرانسزی دبێژە، گوندیان هوون ژ بیرێ دەرخستن و ئانین نک مە... هوون نها ل نەخوەشخانا مە نە.

جەلادەت بەگ، ب هێدیکا، چاڤێ خوە ڤەدکە. هەر تشت ل بەر چاڤێ وی، مینا کۆ د بن پەردەیەکێ دە بە، د ناڤ رەشاهیەکێ دەیە. ل بەر سەرێ وی چەند کەس هەنە. ئەو کی نە؟ جەلادەت بەگ نکارە رۆیێ وان باش ببینە. ئەو ل وان دنهێرە. ژنکەک د ناڤ کنجێن سپی دە تێ و ب دەستمالەکێ ئەنیا وێ پاقژ دکە.

- مۆسیو بەدر خان، هوون بریندارن، برینێن وە... هەنە. ئەم دزانن، کارێ مە نە هێسانە، لێ ئەم ئێ هەر تشتی بکن. ئەم ئێ، نها، وە ببن ئەمەلیەتخانێ. ئەم هێڤیدارن کۆ ئەم ئێ ب سەر کەڤن.

جەلادەت بەگ ب بیهنەکە گران ئا دەرمان و نەخوەشخانان دهەسە. ئەو تێدگێهێ کۆ ئەو ل سەر تەختەکێ درێژکرییە. ئەو دێشە. هێدی هێدی ئەو بیر ب ئێشا بەدەنا خوە دبە. هەر ئالیێ وی د ناڤ ئێشەکە بێپیڤان دەیە. ئەو دخوازە دەڤێ خوە ڤەکە و تشتەکێ ببێژە. لێ نابە، لێڤێن وێ، گەوریا وی زووایە. ئەو زمانێ خوە دەردخە و چەند جاران ل سەر لێڤێن خوە دگەرینە. تاهما دەڤێ وی، مینا یا ژاهرێ، تاهلە. ئەو دخوازە رابە. لێ چاخا ئەو هەول ددە کۆ خوە بلڤینە، هەموو بەدەنا وی دشەوتە، مینا کۆ ئاگر پێ کەتبە، یان ژی زەلزەلەیەک تێ دە هاتبە پێ. ئەو نکارە خوە بلڤینە.

- مۆسیو بەدر خان، دۆکتۆر ل سەرێ خوار دبە و دبێژە، گەلۆ هوون دخوازن هنەکێ خوە راست بکن؟

جەلادەت بەگ پێشی ب چاڤان بەرسڤ ددە، پاشێ ژی ژ دەڤێ وی گۆتنەک دەردکەڤە،

- وی... دۆکتۆر، ژنکا کنجسپی و دو کەسێن دن کۆ ل سەر سەرێ جەلادەت بەگن، ب هێدیکا، پر ب دیقەت، رادهێژن وی و پشتا وی بەر ب دیوێر دکن. ژنک چەند بالیڤان داتینە بەر پشتا وی. ئێش... ئێش... ئێشا بێپایان، ئێشا کۆ نایێ گۆتن، نایێ تەسویرکرن. خویدان ژێ دەرە. ئەنیا وی، قرکا وی، رۆ و بەرچاڤێن وی د ناڤ خویدانێ دە دمینە. ژنک، دیسان، ب دەستمالێ ئەنی و رۆیێ وی پاقژ دکە. کنجێن وی ژێ بوونە، ب تەنێ دەرپی لێیە. ژێ خوین نەچوویە، د تو دەرەکە وی دە خوین ناخویە. هنگێ ئەڤ ئێش ژ کوو تێ؟ ئەو، نها، هنەکێ بێتر، ب جیهێن ئێشێ دهەسە. ژ دۆرالیێن مل و ستوو، سینگ و کێلەک و زک و شەقان ئێشەکە زراڤ، لێ خەدار، دەرتێ.

- ئەن پو... ئەن پۆ دە لو، هنەکی ئاڤ، جەلادەت بەگ دبێژە، هنەکی... هنەکی..

ژنک دلەزینە و ژێ رە قەدەهەکە ئاڤ تینە، سەرێ وی هنەکێ راست دکە و ئاڤێ دبە دەڤێ وی. ئاڤ و هێنکاهیا ئاڤێ تێ و تینا هوندرێ وێ، هنەکێ، دشکینە.

- جخارەیەک، جخارەیەکێ بدن من، جەلادەت بەگ، ب دەنگەکێ کۆ ب زەحمەتی تێ بهیستن، دبێژە.

- مۆسیو بەدر خان، هوون جخارە نەکشینن چێترە، سەرەکدۆکتۆر دبێژە. ئەم ئێ هەرن ئەمەلیەتخانێ.

- هوون جخارەیەکێ بدن من و دەڤ ژ ئەمەلیەتێ بەردن... لە تەمپ ئەست ڤەنو... وەخت ئێدی هاتیە.

ئەز، نها، ب برینێن خوە دزانم، دەڤ ژێ بەردن... ئو تەلەفۆنێ مادام بەدر -کان بکن، ژ کەرەما خوە.

بەری کۆ ئەز هەرم، ئەز وێ ببینم.

ئەز ب برینێن خوە هەسیابووم؛ ئەز ل رێ بووم و دچووم. ژینا من ل کێلەکا بیرەکێ دەست پێ کربوو و نها ژی ل کێلەکا بیرەکە دن خەلاس دبوو. بیر بووبوو قەدەرا من. تو دزانی، گۆتنا بیرێ د زمانێ کوردی دە تێ دو مانەیان؛ یەک ئاڤ و کاهنی، دودۆ هەش... بیرا گوندێ هێجانێ هەردو ژی، ژ من، ب دوور خستبوون. کاهنیا ژینا من دمچقی، تەڤی کۆ من هەول ددا خوە، هەشێ من ب دەرنە دن دچوو و ئەز ژی پی رە دبرم.

کەسن ل دۆرا من بوون، کەسن دچوون و دهاتن. بیهنا تایبەتی یا دەرمانان دۆرالیێن من راپێچابوو. هلما مرنێ ل دۆرا من بوو. ئەز، شاهیدێ وەخت، دەور و دەورانان، شاهیدێ دو شەرێن جیهانێ، بۆلشەویزم، ناسیۆنال سۆسیالیزم و فاشیزمێ، ئەز، هەڤالێ شەڤێ و زمانێ بریندار، دچووم. دەنگێن تێکەل ئێن ژبیربوویی دهاتن گوهێ من. دەنگێ ناس و خزمێن من، باڤ و دیا من، برا و خوەها من، یار و دۆستێن من. وان بانگ من دکرن.

دەنگێ مریێن من ل بەر گوهێ من دنەهوراندن و گازی من دکرن.

د ناڤ ئێشەکە خەدار دە، ئەز دچووم. وەختا من ئا خاتر خوەستنێ ژی نەمابوو. بلا سینەمخان و جەمشید، ئوسەیما و ئەحمەدێ فەرمان، ناس و دۆست ل من ببۆریانا کۆ ئەز وەها، بێخەبەر، دچووم. لێ بەریا کۆ پەردا خەوا ئەبەدی ب سەر من دە بهاتا راکێشاندن، من دل هەبوو رۆشەن بدیتا. ب ئالیکاریا دەستێن رۆشەنەکێ ئەز هاتبووم و من دخوەست، ب ئالیکاریا دەستێن رۆشەنەکێ ژی ئەز بچووما.

- جخارەیەکە دن ژی بدن من، جەلادەت بەگ، ب خرەخر، دبێژە.

دەنگ، پر ب زەحمەتی، ژێ دەردکەڤە. دلۆپێن خویدانێ ژ ئەنیا وی یا فرەهـ کێم نابن. هەر کۆ دەرە، ئێش زێدە دبە. چاڤێن وی تێن گرتن. کەسێن کۆ ل دۆرالێ نە، ل بەر چاڤێ وی، هێدی هێدی، هین تاریتر دخوین.

- دە زووکن، سەرەکبژیشک دبێژە، ئەمەلیەتخانە حازرە.

ژنک و دو کەسێن دن، ب هێدیکا، جەلادەت بەگ ل سەر تەخت درێژ دکن و چار کەس، هەر یەک ژ ئالیەکێ تەخت دگرە و جەلادەت بەگ بەر ب ئالیێ ئەمەلیەتخانێ دبن. ئەو ب رێ دکەڤن و دەرن.

جەلادەت بەگ چاڤێ خوە ڤەدکە. ب تەنێ ئەو رەنگێ سپێ یی بانێ نەخوەشخانێ دبینە. ب تەنێ رەنگێ سپی هەڤالتیا وی یا چووینێ دکە. جەلادەت بەگ دەرە، د ناڤ رەنگێ سپی دە، هەشێ وی، وی دبە بەخچەیەکێ و بیرا بەخچە رۆنییە، چەند زارۆک ل بەخچێ، دۆرا بیرێ دلیزن. زارۆک ل دۆرا بیرێ دزیڤرن. دارێن قایم ئێن چنارێ ب پەلێن خوە، ب ئەسمانان کەتنە. کولیلکێن دارەکە هەنارێ رەنگێن گەرم ئێن کەسکەسۆرێ تینن پێ. گول و کولیلک بشکۆڤینە. مێش و مۆز ل گولێن نۆبشکۆڤی ڤەدنژن. چەند چڤیک ل سەر داران دخوینن. ژ هنەکێ دوور ڤە، دەنگێ پێلێن زەریایێ تێ. کەڤرێن بیرا کۆ زارۆک ل دۆرێ چەرخ دبن، خویدان دانە، دلۆپ، یەک ب یەک، بەر ب بیرێ گێر دبن. زارۆک، ب گاڤێن رەڤێ، دزیڤرن. یەک ژ زارۆکان، مەزنێ وان، ب چەند گاڤان ل پێش زارۆکێن دن دزیڤرە. زارۆکێ پێشی هەم دزڤیرە هەم ژی جارنا ڤەدگەرە و ل یێن دن دنهێرە. ئەو دەست ل وان دکە. ئەو دزڤرە، رۆناهی هین بێتر دبە، گەوراهی هاوردۆر ڤەدگرە. کێفا زارۆکێ ل پێش بێپایانە، «مێهر لشت»، ئەو دبێژە و چەرخ دبە.

ل دۆرا بیرێ، د ناڤ رۆناهیێ دە، ئەو دزیڤرە...